نهضت کربلا؛ زنده، الهام بخش و حرکت آفرین
اسدالله افشار
باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین
بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است
گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست
این رستخیز عام که نامش محرم است
تاریخ گذشته، تومار بازی است در برابر تومار بسته آینده، بهوسیله این تومار باز، باید بخش بسته را گشود و خطوط حرکت آینده را ترسیم کرد، و از زندگانی گذشتگاندرسهایی فراوان آموخت.
آری در تاریخ جوامع بشری، جنایات، قساوتها و فجایع بسیار شنیع، عمیق و گستردهای اتفاق افتاده است، اما چرا حادثه کربلا و شهادت امام حسین و فرزندان و یارانش، اینچنین در درازنای تاریخ باقی مانده و همچنان درباره آن گفت وگو و نقد و بررسی میشود و الهامبخش رهبرانی چون مهاتما گاندی و موجب حرکتآفرینی و برخاستن امواج ضد ستم میشود؟
امام حسین(ع) از جهات فضیلت و کمال اخلاقی بر همه کس برتری و رجحانداشته است، عشق و اراده، صبر و فداکاری ، حسن خلق ، تواضع ، ادب ، بخشش ، صله رحم ، راستی ، درستی ، عبادت ، فراست و ذکاوت ، شجاعت و شهامت ، آزادی و سعادت، فداکاری وگذشت، امیدواری و آرزو، شرافت و عشق، مرام و مسلک، سیاست ملی و مظلومیتاجتماعی، بر همه کس صراحت دارد که اگر حسین(ع) نبود این کلمات معنا نمیشد.
حسین(ع) از جهت امامت و ولایت با پدر و برادرش در یک سطح قرار داشتهاند وسایر ائمه هدی هم در همان صف بودهاند ولی هر یک از آنها در بروز خصال و مکارمشخصی یک اهمیت و مزیت خاصی داشتهاند و از میان همه آنها حسین(ع) ویژگیخاصی دارد، زیرا او مکتب تربیتی خاصی گشود و در مکتب عملی خود درس فضیلت واخلاق داد و روش اخلاقی او و پرورش تربیتی او چنان بود که پیغمبر(ص) و علی(ع) و خلفا و اصحاب همه، در اکرام و احترام او تأکید و مبالغه داشتند و حتی معاویه که رقیب سرسخت او، پدرش و برادرش بود حضوراً و غیاباً نسبت به حسین نهایت احترام میکرد واعتراف به مقام و فضیلت او مینمود.
ملل پیشرفته جهان ملتی هستند که برای آیندهشان از گذشته سرمشق گیرند ومسیر بزرگان، آباء و اجداد و اقوام خود را انتخاب کنند تا به مطلوب خود برسند ، ملترستگار آن است که اخبار تاریخی - ملی خود را حفظ و در آن سیر کند تا به سرحد کمالنائل گردد.
محققان بر این باورند که راز ماندگاری و محبوبیت امام حسین را میتوان ناشی از ماهیت حرکت، اهداف، بینش، روش و منش آن حضرت دانست؛ ولذا شخصیت امام حسین و ماهیت حرکت و انگیزههای موحدانه او از نگاه آنان نقش کلیدی در جاودانشدن نهضت عاشورا دارد. وجود حسین لبریز از « وحدانیت»، «عشق به خدا» و «شوق وصال به معشوق محتشم» بوده است.
بهرهگیری از سیره بزرگان؛ سنت بشری
جالبترین صفحات اوراق گذشته تاریخ، شرح حال رجال و پیشوایان جامعه بشری است که برای سعادت خانواده یا ملت خود قیام کرده و گامهای بلند برداشته و با خطرات خانمان برافکن مبارزه کردهاند و در نتیجه، نسل آینده و اخلاف آن ها از این مجاهدت برای پیشرفت و ارتقاء فردی و جمعی استفاده نمودهاند، بهرهگیری از سیره بزرگان ، سنت بشری است که هر قوم و ملتی آداب و عادات ، حرکات و سکنات، کردار وگفتار بزرگان خود را به عمل گذاشته و به صورت شئون ملی و رسوم اجتماعی درآوردهاست ، پس مجموعه اندیشه و گفتار و کردار بزرگان یک قوم آداب ملیت و شئون قومیتآن جامعه را تشکیل میدهد.
هرکه ناموخت از گذشت روزگار هیچ ناموزد زهیچ آموزگار
در همه فرهنگها، اديان و جوامع افرادي هستند که به واسطه کارهاي بزرگي که انجام داده اند مورد احتراماند و از آنها به عنوان افرادي مقدس ياد ميشود، آنها تنها به محدوده تاريخي و جغرفيايي و پيروان مکتب خود تعلق ندارند بلکه به واسطه فطرت مشترک انساني که خوبيها را مورد ستايش قرار ميدهد محبتشان فراگير و پيروانشان نيز همه کساني هستند که از وجدان بيدار و فطرت زيبابي هستند برخوردارند.
امام حسین(ع)؛ کانون توجه همه تاريخ
امام حسين (ع) و همراهانش نيز به واسطه روح آزادگي و ظلم ناپذيري و دفاع در برابر عقيده ، کانون توجه همه تاريخاند و همه آزادگان جهان در همه برهههاي تاريخي مکتب او را در بلنداي قله آزادگي ميدانند، امسال 1385 سال ازآن واقعه بزرگ ميگذرد، از روزي که امام با هدف مقابله با ظلم و فساد دستگاه حاکم در روز عرفه با خداي خود پيمان بست و حج ظاهري را که ناتمام گذاردن آن ممکن نيست براي اثبات هدف و مسيرش که همان ظلم ستيزي بود ترک گفت و به همراه خانواده به سمت ميعادگاه جانبازي حرکت کرد و در سرزمين کربلا احرام بست تا رسم قرباني کردن در صحراي عرفات و آيين ابراهيم خليل الله را که براي امتحان الهي ، مامور به آزمون گذشتن از تعلقات شده بود را با قرباني شدن خود و فرزندانش به انجام برساند، او ميدانست که سرانجام اين مسير چيست اما براي ماندن عقيده اش به خون خود و فرزندانش در اين معرکه نابرابر نياز داشت و در آن روز فردي که پيامبر(ص) در موردش فرمود: «انا من حسين و حسين مني» و وجودش زينت بخش دوش و گلوگاهش بوسه گاه جدش بود به واسطه قدرت طلبي حاکمان عصر و فراموشکاري و غبار گرفتن حافظه مردم عنوان طغيانگر عليه حکومت وقت را گرفت، امام در آن روز به لشكر عمر سعد که به واسطه سياهي و قساوت قلبهايشان پند و اندرز و سخنان امام در آنها اثر نميکرد فرمودند: «شكم هايتان از حرام پر شده و بر دل هايتان مهر خورده ديگر حق را نميپذيريد و به آن گوش نميدهيد» و به همين خاطر بود که توان تشخيص و درک بين حق و باطل را نداشتند.
امام حسين (ع) ؛ احياگرحقیقت دین و دینداری
دین ، فلسفه و مکتب زندگی انسان است ، آئینی که به انسان فکر صحیح و عمل صالح را میآموزد و سعادت دنیا و آخرت را تأمین میکند ، دین الهی است که خداوند از آن به اسلام یاد کرده و همه پیامبران را از آدم (ع) تا خاتم(ع) به آن دعوت کردهاند و خداوند غیر از آن نیز دینی را نمیپذیرد ؛ امام حسین(ع) وارث چنین دینی است ، او بر آن است تا مفهوم دینداری واقعی را در زندگی به نمایش بگذارد و مردم را با حقیقت دینداری آشتی دهد و جامعهای عادلانه و به دور از بدعت ایجاد کند ، از این رو به حکم وظیفه امر به معروف ونهی از منکر، جامعه را به دینداری دعوت میکند و با خون و شمشیر درصدد است تا عوامل کژی و انحراف را در میان مسلمانان و دینداران که امت محمدی(ص) بلکه همه امتهای شرایع الهی را شامل میشود، از میان بردارد و حقیقت دین و دینداری را زنده و احیا کند و بدعتهای به وجود آمده در دین را از میان بردارد.
امامحسین(ع) در جایگاه پیشوای دین برآن شد تا جامعهای را که به شدت گرفتار بدعت شده بود اصلاح نماید، این بدعتها چنان ساخته و پرداخته و گسترش قارچگونه پیدا کرده بودند که سنت و سیره پیامبر(ص) که میبایست اساس رفتار و سلوک و سبک زندگی مردم باشد به فراموشی سپرده و قرآن و سنت و عترت رسولالله(ص) را مهجور نموده بودند.
امام حسین(ع) برای احیای دین و زنده کردن سنتهای الهی و نبوی قیام میکند و برای اصلاح جامعه و امت اسلام دست به شمشیر میبرد تا کژروان را به راست آرد و رهبران دروغین را رسوا سازد و رهبری امت را در اختیار افراد صالح قرار دهد .
امام حسین(ع)، این پاک ترین و والاترین انسان و فرزند رسول خاتم و حجت خدا؛ بلاشک و بدون تردید نماد حق و حقیقت، اسوه آزادگی و مروت و روح دین و اساس عزت و شرف و جان نماز و قرآن ناطق است هرگز به ذلت تن نداد و برای در اهتزاز ماندن پرچم حق، اصلاح امت جد بزرگوارش و احیای امر به معروف و زنده کردن ارزش های دینی و انسانی در مقابل ظلم و فسادِ طاغوت و حاکم ِ فاسد و جائرِ زمان ایستاد. او با اندک یارانِ مؤمنِ وفادارش در برابرلشکرِ دشمنِ جاهلِ ظالمِ ستمگرِکوردلِ دنیاپرست ایستاد و با نثارخونش اسلام راستین را زنده نگه داشت و سنت نبوی و ارزش های دینی وانسانی را احیا نمود تا حق جلوهگر و باطل رسوا شود و آزادگی و عزت و شرف جان بگیرد.
ای تشنه لبی، که آب شرمنده توست تا صبح جزا سحاب شرمنده توست
در اوج عطش گذشتی از آب فرات و اللّه که انتخاب شرمنده توست
امام حسین(ع)؛ نماد نور حق و حقیقت
آری از آن واقعه تلخ تا به امروز یزیدیان هر زمان به ذلت و مذلت افتاده و اسیر چنگال دنیاپرستی و جهل و کژاندیشی گشته و در آتش هوی پرستی خود سوخته و خاکستر شده و مورد لعن و نفرین بشریت قرار گرفته اند و اما در نقطه مقابل این امام حسین(ع) است که ؛ «تمدن ساز» شده، نماد نور حق و حقیقت و«چراغ راه» و «سفینه نجات» گشته تا با مکتب خود در دنیا که تا دنیا باقی است انسان و انسانیت را به اوج آزادگی و عزت و شرف و کمال و سعادت واقعی یعنی بندگی و عبودیت حق تعالی رهنمون سازد. امام حسین(ع) با نهضت کربلا و عاشورایش؛ همواره زنده، حیاتبخش، الهام بخش، یاریگر و حرکتآفرین است.
جان کلام این که؛ نهضت کربلا و حوادث تلخ و گزنده ماندگار روز عاشورا و بعد آن که منجر به اسارت اهل بیت و رفتن به شام(سوریه فعلی) در تاریخ گردید اولا وقاحت پسر فسق و فجور ناخلف معاویه را آشکار کرد، ثانیا جریان تحریف را رسوا نمود، ثالثا مسیرحق و تفسیر عمق فاجعه انحطاط جامعه اسلامی را تبیین نمود و نگذاشت بنیامیه به هدف اصلی خود که همانا نابودی کامل اسلام بود، دست پیدا کند.
عالم همه خاک کربلا بایدمان پیوسته به لب خداخدا بایدمان
تا پاک شود زمین ز ابنای یزید همواره حسین مقتدا بایدمان
دوشنبه: 18/ 04 / 1403- 2 محرم الحرام 1446- 8 جولای 2024
منابع
1- یوسفی غروی ، محمدهادی ، ( 1417ه.ق.) ، وقعه الطف، چاپ سوم ، مؤسسه النشر الاسلامی ، قم.
2- شهیدی ، سیدجعفر ، (1390) ، تاریخ تحلیلی اسلام ، مرکز نشر دانشگاهی ، تهران.
3- محمدی ری شهری ، محمد ، (1388) ، دانشنامه امام حسین(ع) ، ج۱۰، مترجم :محمد مرادی، دارالحدیث ، قم .
4- شهیدی ، سید جعفر، (1380) ، پس از پنجاه سال ، پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین علیهالسلام ، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ، تهران.
5- جعفریان ، رسول،(1390) ، گزیده حیات سیاسی و فکری امامان شیعه .
6- ربانی خلخالی ، علی ، (1379) ، چهره درخشان امام حسین علیهالسلام ، مکتب الحسین، قم.
7- قمی ، عباس ، (1379) ، منتهی الامال ، ج ۲ ، تحقیق ناصر باقری بید هندی ، دلیل، قم.
8- مقدسی ، یدالله ، (1391) ، باز پژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان(ع) ، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ، قم .
9- اسماعیلی یزدی ، عباس ، (1380) ، سحاب رحمت ، انتشارات مسجد مقدس جمکران ، سوم ، قم.
10- افشار، اسدالله (1396) ، حسين بن علي (ع)؛ ترجمان آزادي و سعادت ( فرازهاي حساس و تأثيرگذار زندگي امام حسين "ع" ازتولد تا شهادت) ، تهران: آسمان كبود.
