ایران؛ طلسم ضربه ناپذيري صهيونيست‌ها را در هم شكست

اسدالله افشار

«و ما النّصْرُ إِلّا مِنْ عِنْدِ‌الله الْعزِيزِ الْحكيمِ... و فتح و پيروزي نصيب كسي نشود مگر از جانب خداي تواناي دانا.» (آل‌عمران/ 126)

جنبش مقاومت جهاد اسلامی فلسطین می‌گوید؛حمله بی‌سابقه پهپادی و موشکی جمهوری اسلامی ایران- در سحرگاه یکشنبه 26 فروردین ماه سال جاری- به اراضی اشغالی، نشان داد رژیم اشغالگراسرائیل قدرت بازدارندگی خود را در برابر ایران از دست داده است.

محمد الهندی معاون رئیس جهاد اسلامی در مصاحبه با روزنامه المیادین لبنان گفت: بازدارندگی اسرائیل در مقابل ایران پایان یافته است.

الهندی گفت که پاسخ تلافی جویانه ایران به عنوان یک هشدار اولیه به اشغالگران اسرائیل باید تلقی شود.

البته باید به این نکته نیز اشاره صریحی داشته باشیم تا راه های سوء استفاده از این عملیات موفقیت آمیز بسته شود و برداشت های تحریف آمیز هم در سطح تحلیل ها از تحلیل گران و صاحب نظران صورت نگیرد و آن این نکته مهم است که؛ شواهد تاریخی و امنیتی حکایت از این واقعیت دارد که جمهوری اسلامی ایران هرگز آغاز‌کننده هیچ جنگی نبوده و این عملیات تلافی‌جویانه، پاسخی مشروع و قانونی به حمله تروریستی صهیونیست‌هاست و در صورت مداخله آمریکا برای حمایت از رژیم نامشروع اسرائیل، همه پایگاه‌ها و اهداف آمریکا نیز در تیررس خواهد بود. قدرت های جهانی باید بپذیرند توازن قوا در حال تغییر است و باید خودشان را با این تغییر همراه کنند و دست از حمایت های همه جانبه از رژیم جعلی غاصب کودک کش صهیونیستی بردارند و در برابر این تغییر مهم مقاومت ننمایند و تسلیم آن شوند و بگذارند منطقه غرب آسیا و خاورمیانه و جامعه جهانی، بدون صهیونیزم بین الملل، دوران طلایی و زیبای صلح و آرامش و امنیت را تجربه کند و معنای واقعی زندگی را دریابد.

الهندی در ادامه این مصاحبه می گوید: آمریکا مشکلات و چالش‌های خاص خود را دارد و اسراییل از حمایت یا توانایی لازم برای تسلط بر منطقه برخوردار نیست. و امروز قوانین جدیدی برای تعامل وجود دارد.

این مقام فلسطینی همچنین از همدستی غرب در جنایات اسراییل در غزه انتقاد کرد که نشان دهنده نیاز به "ارزیابی مجدد" در چشم انداز ژئوپلیتیک جدید منطقه است.

باید اذعان داشت که محاسبات استراتژیک جمهوری اسلامی در انجام عملیات «وعده صادق» فراتر از معادلات صهیونیست‌ها بود و برنامه‌های آنها را این عملیات اعجاز گونه که زمانش به وقت انتقام کوک شده بود نقش بر آب کرد و بالاخره صدای گوش‌نواز پهپادها برای تار‌و‌مار کردن اسقاطیلی‌ها در منطقه شنیده شد و پرچم عملیات تلافی‌جویانه به اهتزاز درآمد و از یکسو رعشه بر اندام ناموزون صهیونیست‌ها انداخت و از سوی دیگربا این ضربه متقابل، فلسطینی های مظلوم و مردم منطقه و مردم آزاد اندیش دنیا، احساس غرور و شعف کرده و از عمق وجود ایران را ستودند و به ایران با افتخار بالیدند.

الهندی در پایان این مصاحبه می گوید: «اسرائیل با یک بن بست واقعی مواجه است و گزینه های آن محدود است. این کشور ضعیف‌تر به نظر می‌رسد و اهمیت استراتژیک آن کاهش یافته است.»[1]

در خصوص پاسخ قاطع و کوبنده متقابل تلافی جویانه ایران در عملیات «وعده صادق»، نکات گفتنی فراوان است که باید آن هارا مدنظر داشت و با هوشیاری اخبار و تحلیل های صورت گرفته در این زمینه را رصد نمود تا برداشت های غلط و اشتباهی، اولاچهره این کار مهم را مخدوش ننماید، و ثانیا دستاوردهایش به درستی تبیین شود و حلاوت زیبایی آن شب به یادماندنی تاریخ ساز با سیلی وعده داده شده که اقدامی تنبیهی بشمار آمد، همچنان رژیم تروریستی سفاک خون ریز خون آشام صیهونیستی و حامیان و متحدانش( از آمریکا گرفته تا تروئیکای اروپایی و برخی کشورهای خائن عربی) را سردرگم، گیج، مات و مبهوت باقی گذارد. اکنون در خصوص این عملیات غرور آفرین، نکات مهمی را که تحلیل گران و صاحب نظران سیاسی مطرح کرده اند، به اختصار بازخوانی، مرور و یادآور خواهیم شد:

1-دراین عملیات مقدس؛ تصوير زيبايي ازقدرت بازدارنده دفاعی،افتخارواقتدارملت ايران درفضاي منطقه‌اي و جهاني به نمايش گذاشته شد. بررسی عملیات «وعده صادق» از ابعاد عملیاتی، دیپلماسی، فریب و عملیات روانی در نوع خود بی نظیر است.

2- ابهت پوشالي و طلسم ضربه ناپذيري و نفوذناپذير بودن صهيونيست‌ها درهم شكست واقتدارايران و ايراني به رخ جهانيان كشيده شد و عملا نشان داد؛ امنیت وثبات نیم بند اسرائیل، دیگر به قبل ازسحرگاه ۱4‌آوریل (26 فروردین ماه سال جاری) باز نخواهد گشت. این وجود اسرائیل است که با جنایات خبیثانه، تلاطم و عدم ثبات در منطقه ایجاد کرده است.

3- تصوير اغراق شده امنيت اسراييل در هم شكسته شد و نتانياهو این جانی نسل کش هرگز نخواهد توانست از تبعات امنيتي، نظامي و سياسي آتی این شكست خفت‌بار و کابوس آن رهايي يابد.[2]

4- عمليات‌ ترکیبی «وعده صادق» نشان داد جمهوري اسلامي قدرت بازدارندگي بسيار گسترده‌ای دارد و در برابر طمع، تهاجم و تجاوز هر كشوري ساكت نخواهد نشست وازحقوق قانوني مردم ايران در سطح منطقه ای و بين المللي دفاع مي‌كند. لازم است به این موضوع مهم نیز توجه شود که این عملیات گسترده در نوع خود بی نظیر بوده و سطح بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران را در جهان به صورت قابل توجهی افزایش داد. به گونه ای که علیرغم حمایت ها و کمک های ارتش آمریکا، بریتانیا و فرانسه نتوانستند بر این حمله کنترل داشته و یا در برابر آن اقدام قابل ملاحظه ای را انجام دهند.[3]

5- روزنامه تلگراف نوشت: «حمله جسورانه ایران، بازدارندگی مقابل اسرائیل را نشان داد»، تحلیلگر نظامی بی‌بی‌سی گفت «طراحی حمله ترکیبی[4]، نشان‌دهنده اعتماد به نفس بالای ایران است؛ ایران قوی‌‌ترین نیروی موشکی منطقه است». در این میان خبرگزاری خبیث رویترز، چنان مسحور قدرت‌نمایی ایران شده بود که نوشت: «ایران در حال بلعیدن اسرائیل است».[5]

6- ايران در بامداد يكشنبه 26 فروردین ماه سال جاری، قدرت بازدارنده دفاعی خود را به رخ متجاوزان كشاند و با غرش برق آسای موشک ها و پهپادهای خود اعلام كرد اگر ضربه‌اي بزنند، ضربات شديدتري دريافت خواهند كرد. در اين ميان، پيروزي اصلي اما شكستن بت اسراييل[6] و انهدام فضاي بسیار اغراق‌آميزي بود كه پيرامون اين رژيم جعلي ايجاد و ساخته بودند.

7- این عملیات نشان داد که ایران «اراده» لازم برای دفاع جانانه در مقابل هر دشمن تجاوزگری را دارد.[7]

8- استفان والت بدون شک مشهورترین استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه هاروارد آمریکا است. وبگاه اینترنتی مجله فارین پالسی که نشریه‌ای بین‌المللی است و در واشنگتن منتشر می‌شود، در روز سه‌شنبه ۲۸ فروردین ماه سال جاری مقاله‌ای متفاوت به قلم استفان والت در مورد اقدام نظامی ایران در حمله موشکی و پهپادی به اسراییل با هدف بازیابی بازدارندگی، درج کرده است.

استفان والت در این مقاله به اقدام نظامی ایران در نیمه شب و بامداد روز یکشنبه ۲۶ فروردین می‌پردازد و تصریح می‌کند، پاسخ ایران به بمباران کنسولگری خود از سوی اسراییل عملی منطقی است.[8]

او می‌نویسد: تصمیم ایران برای انتقام پس از بمباران کنسولگری کشورش در دمشق و به شهادت رساندن دو فرمانده ایرانی، نشانی از تجاوز ذاتی ندارد، بلکه یک دفاع مشروع است، به ویژه باتوجه به اینکه تهران بارها اعلام کرده است که هیچ نقشی در حمله ۷ اکتبر حماس نداشته است. در واقع، انتقام‌ ایران در سطحی انجام شد که به اسراییل هشدار دهد و موجب بازدارندگی شود. روشن است که تهران نمی‌خواهد تشدید بیشتری ایجاد کند. ایران صرفا تلاش می‌کند بازدارندگی را بازیابی کند.[9]

جان کلام اینکه عملیات«وعده صادق»؛ ضعف اسرائیل را آشکار ساخت، ثابت نمود اسرائیل تحت زمامداری نتانیاهو به یک کشور یاغی تبدیل شده است، این عملیات به دقت طراحی شده بود تا پیام‌هایی را به آمریکا، اسرائیل و کشور‌های عربی انتقال دهد، «وعده صادق» قصد داشت به اسرائیل بگوید که می‌تواند به آن رژیم منحوس نسل کش ضربه زند، این عملیات قصد داشت به ایالات‌متحده بگوید که ایران قدرتی در خلیج‌فارس است که باید بماند و تنگه‌هرمز را کنترل کند. [10]

بنابراین، اقدام ایران اولایک موفقیت استراتژیک بوده و ثانیا توانسته است پیام خود را به وضوح به طرفین موردنظر برساند وثالثا به تعبیر«دیوید هرست» نویسنده روزنامه گاردین، نتانیاهو قمار کرد اما ضربت راهبردی از ایران خورد.[11]

جمعه: 31 / 01 / 1403- 10 شوال 1445- 19 آوریل 2024

1- Islamic Jihad: Zionist Regime Has Lost Deterrence. . Kayhan .ir. Translator: Asadollah Afshar. Publish Date : 18 April 2024.

[2] - خبر آمد که نتانیاهو و همسرش از ترس حمله ایران، در منزل سایمون فالیک میلیاردر یهودی در قدس که دارای پناهگاه ضد موشکی است، پناه گرفته‌اند. ایران بدون عملیات، نتانیاهو را در چشم صهیونیست‌های معترض در هم شکسته بود. نخست‌وزیر بزدل و مسئولیت‌نشناسی که جان اتباع دولتش را به خطر انداخت، اما پسرش را به فلوریدای آمریکا فرستاد و خودش هم که جنگ را پیشاپیش باخته بود؛ به پناهگاه ویلایی خزید. (ایمانی؛ محمد. دیوار خیبر فرو ریخت؛ پیدا و پنهان عملیات ایران. کیهان: دوشنبه 27 فروردین ماه 1403- شماره 23553 )

[3] - روشن چشم؛ حامد. سطح جدید قدرت بازدارندگی. آرمان ملی: دوشنبه 27 فروردین ماه 1403- کد مطلب: ۱۱۱۱۶۶۳.

[4] - همان گونه که در متن یادداشت بیان شد، این اقدام ترکیبی و چند بُعدی جمهوری اسلامی ایران در سطوح؛ عملیات روانی، فریب، دیپلماسی، حمله سایبری، جنگ الکترونیک، موشکی، هماهنگی نیروهای مختلف، لجستیکی و از چندین نقطه متمایز صورت گرفت که در حوزه تاریخ عملیات های نظامی معاصر کم نظیر هست.

[5] - ایمانی؛ محمد. دیوار خیبر فرو ریخت؛ پیدا و پنهان عملیات ایران. کیهان: دوشنبه 27 فروردین ماه 1403- شماره 23553 .

[6] - فراموش نکنیم که این همان اسرائیل است که در چند جنگ پیروز بلامنازع بر قدرتمندترین کشورهای اسلامی عربی بوده است مثال بارز آن جنگ سال 1967 که کشورهای قدرتمندی مانند مصر،اردن،سوریه و حتی عراق و عربستان باهم در مقابل رژیم صهیونیستی تنها 6 روز دوام آوردند و شکستی سهمگین متحمل شدند،شکستی که نه تنها به در هم شکستن ارتش های (خصوصا نیروی هوایی)برخی از این کشورها و کشته شدن و اسارت بسیاری منجر شد بلکه بخش های مهم دیگری از سرزمین فلسطین به اشغال اسرائیل درآمد که این شکست فاحش اعراب،از جمله عوامل شکل گیری افسانه شکست ناپذیری اسرائیل در منطقه شد. اما امروز به وضوح می بینیم که به لطف خداوند پاسخ دقیق و قاطع موشکی پهپادی ایران مقتدر و قدرتمند چگونه این افسانه را درهم شکست.

[7] - مهم تر این که چنین عملیاتی نشانگر قدرت بالا و توان بازدارندگی ایران قدرتمند و مقتدر است،قدرت و اقتداری که با«صبر استراتژیک»،«محاسبات دقیق»،«هوشمندی»،«دقت»،«آینده نگری»،«واقع بینی» و درگیرنشدن در مهلکه «احساس و هیجان» تحت نظارت ولایت هرجا که لازم باشد ازآن استفاده می شود، و قدرت و اقتداری چنین هوشمندانه،واقع گرایانه و محاسبه شده نه تنها موجب تداوم عزت ایران بلکه باعث افتخار جهان اسلام است. ( شجاعی؛ کورش. ایران مقتدر،آبروی جهان اسلام. خراسان: سه شنبه 28 فروردین ماه 1403- شماره 21468)

[8] - آهنگر؛ علی. ایران؛ بازدارندگی منطقی. اعتماد: چهارشنبه 29 فروردین ماه 1403- شماره 5740.

[9] - استفان والت استاد ممتاز روابط بین‌الملل دانشگاه هاروارد در بخش دیگر مقاله اذعان می‌کند: مسوولیت آنچه که در حال وقوع است، بیشتر از آنکه برعهده تهران باشد، برعهده واشنگتن است. به این دلیل که ایالات‌متحده سالانه میلیاردها دلار تجهیزات نظامی پیشرفته را به اسراییل ارائه می‌دهد و با تضمین‌های مکرر مبنی بر اینکه حمایت ایالات‌متحده بدون قید و شرط است، حمایت بی‌چون‌ و چرای خود را به این رژیم اشغالگر تقدیم می‌کند.

[10] - میدل‌ایست‌آی: نتانیاهو قمار کرد اما ضربت راهبردی از ایران خورد. کیهان: چهارشنبه 29 فروردین ماه 1403- شماره 23555.

[11] - میدل‌ایست‌آی: نتانیاهو قمار کرد اما ضربت راهبردی از ایران خورد. کیهان: چهارشنبه 29 فروردین ماه 1403- شماره 23555.

اسرائیل و غرب؛ بازنده اصلی عملیات وعده صادق

اسدالله افشار

عملیات پهپادی و موشکی 26 فروردین 1403 ایران علیه اسرائیل که به دنبال حمله این کشور به کنسولگری ایران در سوریه و شهادت سرداران و مستشاران ایران صورت گرفت، عملیاتی بی‌نظیر و بی سابقه در طول عمر 45 ساله جمهوری اسلامی ایران ارزیابی شده است. این عملیات تلافی جویانه هوشمندانه با توجه به ماده 51 منشور ملل متحد و براساس اصول و موازین حقوق بین الملل، حمله آغازگرانه در جهت جنگ نبوده بلکه پاسخی در جهت دفاع مشروع از منافع ملی و بین المللی ایران بوده که از سوی رژیم جعلی سفاک صهیونیستی نقض و نادیده گرفته شده است.[1] به طور قطع و یقین این اقدام تنبیهی موفق، نقطه عطفی در مسائل منطقه‌ای و حتی روابط بین‌الملل محسوب می‌شود و می تواند آثار خاص خود را برجا گذارد و تنش ها را به حداقل رساند و از ادامه کشتار جمعی و اقدامات وحشیانه گسترده دیگر، جلوگیری بعمل آورد.

در خصوص این اقدام تنبیهی ایران نکات و مطالبی وجود دارد و بیان شده است، که به طور اختصار و مؤجز آ نها را مورد اشاره قرار می دهیم:

1- پاسخ موشکی ایران به اسرائیل؛ توانست شرایط و فرصت خوبی را برای پر کردن شکاف‌‌‌های اجتماعی در داخل فراهم آورد.

2- چهره‌‌‌های سیاسی از طیف‌‌‌‌‌‌ها و جناح های مختلف؛ یک اجماع همگانی برسر تقابل میدانی با اسرائیل به‌عنوان یک دولت متخاصم قائل بودند و این رژیم فاشیستی را آغازگر جنگ معرفی نمودند.

3- مشروعیت اقدام تنبیهی و تقابلی ایران موجب شد تا تلاش اسرائیل، آمریکا و تروئیکای اروپایی برای محکوم کردن ایران در شورای امنیت سازمان ملل دریکشنبه شب 26 فروردین ماه سال جاری با شکست مواجه شود و در این میدان هم بازنده اصلی باشد چرا که قدرت اقناع جهانی برای اعمال محکومیت علیه ایران را نداشت.

4- اقدام متقابلی ایران علیه اسرائیل به عنوان یک پیروزی بزرگ در فضای رسانه‌ای جهان بازتاب داشته و مردم منطقه را خود جوش نیز در حمایت از ایران به میدان آورد و تشویق نمود.

5- رژیم ‌صهیونیستی همچنان در شوک این شکست نظامی و رسانه ای بسر می برد و باورش نشده است که همینه اش فرو ریخته و تمام هویت جعلی اش از دست رفته و دیگر احیا شدنی نخواهد بود.

6- محبوبیت و مقبولیت منطقه‌ای ایران پس از عملیات یکشنبه‌شب؛ افزایش یافت.

7- اقدام ایران نشان داد نه تنها قوانین بازی تغییر کرده است‌، بلکه خطوط قرمز هم دستخوش تغییراتی شده است به گونه ای که کشورهای غربی تحت رهبری ایالات‌متحده دیگر قادر نخواهند بود تا از اسرائیل محافظت نمایند.

8- اقدام تقابلی ایران علیه رژیم منفور نسل کش صهیونیستی؛ پرده از چهره و نمایش ریاکارانه دیپلماتیک یکشنبه شب (26 فروردین ماه) شورای امنیت ، برداشت و نشان داد جبهه غربی در ادامه پیگیری سیاست خود مبنی بر دفاع بی‌اما و اگر از تل‌آویو در تصویب قطعنامه و حتی انتشار بیانیه محکومیت اقدام مشروع و تلافی‌جویانه ایران علیه اسرائیل ناکام و عقیم است.

9- باور عمومی بر این است که حمله ایران به سرزمین های اشغالی غرب آسیا را برای همیشه تغییر داده است. اسرائیل یا از این به بعد معقول تر عمل می کند یا کل منطقه را با خود به زیر می کشد. وضعیتی در این بین نیز قابل تصور است، اما این بستگی به این دارد که رژیم صهیونیستی چگونه تصمیم بگیرد به عملیات «قول صادق» پاسخ دهد. ایران تا زمانی که رژیم عقب نشینی نکند متوقف نخواهد شد.

10- کشورهای غربی در وضعیت ناپایدار غرب آسیا مقصر هستند. غرب به اسرائیل اجازه داد هر کاری می خواهد انجام دهد و اکنون باید با موجودی غیرقابل کنترل که حاضر است همه را به خاطر خود قربانی کند، مقابله کند. اسرائیل از 7 اکتبر 2023 تا به امروز که از حمایت آمریکا و متحدان اروپایی اش برخوردار بوده در حال شکست است، و لذا برای رهایی از مخمصه غزه به چیزی بزرگ ترنیاز دارد وآن هم یک جنگ منطقه ای است که با مستمسک قرار دادن آن بتواند با ایجادآشوب های جدید، منطقه را درگیر سازد تا منافعش را تأمین نماید.

11- اسرائیل در 6 ماه گذشته تمامی قوانین و کنوانسیون های بین المللی را زیر پا گذاشته است. غرب با تثبیت اینکه رژیم صهیونیستی فراتر از قانون است، اجازه داد که این اتفاق بیفتد. اسرائیل با حمله به سفارت ما قانون دیگری را زیر پا گذاشت و غرب و مجامع بین المللی هیچ اقدامی در محکومیت این اقدام انجام نداد. «ایران قرار بود چه کار کند؟ بنشینید و بمباران یکی دیگر از سفارتخانه هایش را تماشا کنید؟ ایران چاره ای جز ایجاد بازدارندگی به تنهایی نداشت. تهران دو هفته تمام تلاش کرد غرب و شورای امنیت سازمان ملل را وادار به انجام کاری کند اما همه تصمیم گرفتند سکوت کنند!

12- پیش بینی آینده مستلزم توجه دقیق به عوامل مختلف است. ایالات متحده و متحدانش در غرب از اسرائیل خواسته اند از پاسخگویی به انتقام جویی ایران خودداری کنند. با این حال، توجه به این نکته، مهم است که نتانیاهو و کابینه او تحت فشار شدید قرار دارند و سابقه اقدام بی پروا را دارند. آنها ممکن است تصمیم بگیرند که یک حرکت احمقانه دیگر انجام دهند زیرا رژیم صهیونیستی به طور بی سابقه ای تحقیر شده است.

جان کلام این که:

- ایران به دنبال آغاز جنگ نبوده و نیست، اما به هیچ متجاوزی هم اجازه نخواهد داد از خط قرمزهایش عبورکند.

- این عملیات «فصل جدیدی» را برای ایران در مبارزه با رژیم اسرائیل باز کرده است و می‌تواند آغاز شکل‌گیری خاورمیانه یا منظومه کشورهای غرب آسیا به روایتی جدید باشد.

- ایران از این پس به هرگونه حمله اسرائیل به منافع، دارایی ها، افراد سرشناس و شهروندان ایران در هر نقطه از جهان از خاک خود پاسخ خواهد داد.

- از نگاه برخی تحلیل گران؛ عمليات وعد صادق، رویای خاورمیانه جدید به مرکزیت اسرايیل و نیز پیمان صلح قرن را اگر نگوییم بر باد داد اما به روایت نماینده کویت: «در زباله‌دان تاریخ انداخت!»

- نکته مهم که باید در خصوص اقدام تنبیهی گفته شود آن است که عملیات «وعد صادق » به تنهایی عليه اسرائیل نبوده است بلکه در واقع تمام توان دفاعی آمریکا و فرانسه و انگلیس نیز به کمک اسرائیل به میدان آمدند تا عملیات ایران ناموفق باشد که با عنایت و لطف خداوند آنان در این امر ناموفق بودند و با سرافکندکی هرچه تمام تر شکست خورده و در نزد افکار عمومی دنیا و جامعه جهانی تحقیر گشتند.

چهارشنبه: 29 / 01 / 1403- 8 شوال 1445- 17 آوریل 2024

[1] - به خوبی می‌دانیم که حمله به یک مرکز دیپلماتیک اقدامی جنگ‌طلبانه بر اساس قوانین بین‌المللی است؛ و این اقدام گستاخانه رژیم صهیونیستی، نقض آشکار منشور سازمان ملل و همچنین نقض حاکمیت سوریه بود.

به بهانه عملیات تلافی جویانه ایران علیه اسرائیل

عملیات ایران؛ تحقیر هوشمندانه اسرائیل

اسدالله افشار

اشاره:

حقوق بین الملل معاصر، بدون هر گونه تردیدی، نقص جدی حقوق بشر را از دل نگرانی های جامعه بین المللی قلمداد می کند. در نتیجه این دل نگرانی های بین المللی ،مجموعه قابل توجهی از قواعد و سازمانها ،هم در سطح جهانی و هم در سطح منطقه ای ایجاد گردیده اند. این تحولات در حقوق بین الملل به کشورها اجازه می دهد در مقام پاسخ گویی به طور انفرادی یا دسته جمعی یا از طریق سازمانهای بین المللی به اقدامات مسالمت آمیز گوناگونی توسل جویند،که از جمله این اقدامات دفاع مشروع است.

دفاع مشروع،اعم از فردی و جمعی، در واقع مقدمه امنیت دسته جمعی است.امنیت دسته جمعی دارای ماهیت تدافعی است نه دارای ماهیت، ماهیت سرکوب گرانه و در تحول هم اگر ماهیت تنبیهی پیدا کرده باشد در فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد ماهیت دفاعی دارد. باید توجه داشت که امنیت دسته جمعی، طبق مواد منشور بر کشورهای غیر عضو به سازمان ملل متحد نیز تحمیل می شود و در واقع وضعیتی همه گیر دارد؛ ولذا عملیات انجام شده توسط ایران در بامداد یکشنبه 26 فروردین ماه سال جاری ماهیت دفاعی- تنبیهی در پاسخ به تهاجم ددمنشانه رژیم سفاک صهیونیستی به کنسولگری ایران در سوریه در 13 فروردین داشته که منجر به کشته شدن مستشاران ارشد و بلند پایه نظامی کشور عزیزمان گشته است. یادداشت پیش رو در همین ارتباط می باشد که تقدیم خوانندگان ارجمند می گردد.

اقدام نظامی در اجرای حق ذاتی جمهوری اسلامی ایران برای دفاع از خود

ایران روز شنبه شب25فروردین و بامداد یکشنبه 26 فروردین ماه سال جاری با هدف قرار دادن مستقیم اراضی اشغالی از خاک خود، انتقام وعده داده شده علیه رژیم جعلی غاصب کودک کش صهیونیستی را در دفاع از منافع ملی ایران محقق و عملیاتی نمود.

نیویورک تایمز مدعی شد که عملیات وعده صادقانه با حداقل 185 پهپاد و حدود 150 موشک انجام شده است. علیرغم ادعای فاحش اسرائیل مبنی بر رهگیری «99 درصد» پرتابه ها، فیلم های ضبط شده توسط شهرک نشینان اسرائیلی در مجاورت اهداف، نشان می دهد که موشک های ایران دقیقاً در جایی که قرار بود فرود بیاید، فرود آمده است.

موشک ها و پهپادها از مناطق سراسر ایران شلیک شده اند. آنها از شهرهای پرجمعیت عراق، سوریه، اردن و فلسطین اشغالی گذشتند و قبل از حمله به دو هدف نظامی اسرائیل، یکی از آنها پایگاه بزرگ اطلاعاتی، پایگاه هوایی نواتیم بوده که پیش از این؛ یک جت F-35 از آنجا پروازکرده وکنسولگری ایران در دمشق را مورد هدف قرار داد ه است. هیچ سایت غیرنظامی در فرآیند عملیات مذکور آسیب ندیده است، که این خود دقت بالای تسلیحات داخلی ایران را ثابت می کند.

همانطور که درمتن نامه نماینده دائمی ایران در سازمان ملل آمده است، این حملات هیچ قانون بین المللی را نقض نکرده است. امیرسعید ایروانی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل در نامه به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل و نیز «ونسا فریزر» نماینده دائم مالت که کشورش ریاست دوره‌ای شورای امنیت در ماه جاری میلادی (آوریل) را برعهده دارد، تأکید کرد: «اقدام نظامی در اجرای حق ذاتی جمهوری اسلامی ایران برای دفاع از خود که ذیل ماده «۵۱» منشور سازمان ملل متحد به صراحت آمده[1]، و در پاسخ به تجاوزات نظامی مکرر اسرائیل، به ویژه حمله نظامی این رژیم در اول آوریل ۲۰۲۴، که در تناقض کامل با ماده «۲» بند «۴» منشور بود، اتخاذ شده است.»

او تصریح کرد: «متاسفانه، شورای امنیت سازمان ملل متحد در انجام وظایف خود در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی کوتاهی کرده و به اسرائیل اجازه داده تا خطوط قرمز و اصول اساسی حقوق بین‌الملل را زیر پا بگذارد. چنین تخلفاتی موجب تشدید تنش‌ها در منطقه شده و صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی را به خطر انداخته است.»

ایران و اسرائیل به طور ذاتی با هم تفاوت دارند

آنچه مشهود است این نکته مهم است که حملات اخیر ایران و حملات اسرائیل در سراسر منطقه غرب آسیا ماهیتا با یکدیگر متفاوتی هستند.

هر حمله ای که رژیم منحوس سفاک اسرائیل در 7 ماه گذشته و قبل از آن انجام داده، ترور افراد در داخل ساختمان های مسکونی، خیابان های شلوغ و یا حتی اماکن دیپلماتیک بوده است. اقدامات اسرائیل همگی نقض قوانین بین المللی بوده است. در رأس نسل‌کشی‌ای که در حال حاضر در غزه انجام می‌دهد، جایی که هر بیمارستان، مدرسه، مسجد، کلیسا و خانه به طور سیستماتیک ویران شده است، و مسلما اسرائیل بزرگترین ناقض قوانین بین‌المللی در طول تاریخ می باشد و شرارت های غیرانسانیش تا دنیا پا برجاست، ثبت و ضبط و نقل خواهد شد و مورد لعن و نفرت و سب آیندگان واقع خواهند شد.

تهران می توانست به راحتی مراکز جمعیتی، مراکز درمانی، مراکز اقتصادی و تجاری را مورد هدف قرار داده و نابود کند تا اسراییل طعم رفتار ضد انسانی خود را بچشد؛ یا به زیرساخت های حیاتی ضربه بزند تا آنان را در هرج و مرج اجتماعی فرو برد. با این حال، تصمیم گرفت طبق قوانین و براساس موازین مشروع حقوق بین الملل معاصر بازی کند. باز با این همه احتیاط ، بازاین ایران است که از سوی حامیان غربی اسرائیل محکوم می شود، و باز این اسرائیل جنایتکار خون ریز است که همچنان از مصونیت کامل برخوردار می باشد.

غرب تلاش قانونی ایران برای دفاع از خود در برابر یک رژیم سرکش را که هیچ محدودیتی نمی شناسد، به شدت محکوم کرد و گفت که نگران است این اقدام به یک درگیری گسترده تبدیل شود. از قضا ماه‌ها شاهد نسل‌کشی، صحنه‌های دلخراش کودکان مثله‌شده و گرسنه‌شده، و حملات تجاوزکارانه مستمراسرائیل به کشورهای همسایه بوده و هستیم، اما غربی ها هیچ خطری را در این خصوص احساس نکردند! فضاحت و دروغ از این بالاتر. تا کی آنان می توانند چشمان خود را بر وقایع فاجعه بار نسل کشی 6ماه گذشته غزه بسته نگه دارند و خود را به کری و کوری بزنند که گویی هیچ حادثه عظیمی رخ نداده است! شرمتان باد. ننگتان باد از این همه ادعا درخصوص دموکراسی و حقوق بشر که در نهایت بی آبرویی و گستاخی هر چه تمام تر، خود را مدعی الی الابد آن معرفی می نماید و با آن بر جهانیان فخر می فروشید. اما امروز دیگر حنایتان رنگی ندارد و مشتتان در نزد ملل جهان باز شده و پوچ بودن مرامتان آشکار و عریان گشته است.

برای کشورهای غربی، مرگ بیش از 34000 غیرنظامی فلسطینی جای نگرانی ندارد. آنچه مهم است این است که ایران یا هر کشور دیگری که تحت تجاوز اسرائیل است، بدون هیچ گونه نگرش، مورد حمله قرار گیرد. مقامات غربی پول مالیات مردم خود را که به سختی به دست آورده اند برای کمک به حفاظت از اماکن نظامی اسرائیل خرج می کنند و با جسارتی باورنکردنی در جلسات سازمان ملل از رژیم جعلی غاصب اسرائیل دفاع می نمایند. اما کاری که آنها انجام نمی دهند این است که نمی خواهند بشنوند و یا ببینند بیش از 2 میلیون نفر در غزه محاصره شده در زیر بمباران های سنگین رژیم صیهونیستی از گرسنگی با مرگ دست و پنجه نرم می کنند

از دید ایالات متحده و اروپا، جهان آزاد و دموکراتیک، جهانی است که اسرائیل می‌تواند جنایات غیرقابل تصوری را مرتکب شود بدون اینکه کسی به آن ضربه بزند.[2] و ایران در بامداد یکشنبه 26 فروردین ماه 1403 با اقتدار موشکی خود نشان داد قادر است به عنوان بازیگراصلی منطقه و در سطح جهانی با رعایت اصول و موازین حقوق بین الملل معاصر، شرایط را تغییر دهد و بگوید اکنون زمان، زمان تغییر شرایط است.

جان کلام این که از نگاه تحلیل گران و کارشناسان:

1- پاسخ ایران منطقی و عقلایی بوده و در راستای بازدارندگی انجام گرفته است.

2- ایران به طور آشکار اقتدار خود را در منطقه نشان داد و قدرتش را به رخ متجاوزان و قدرت های جهانی مدافع متجاوزان کشید.

3- اقدام بامداد یکشنبه ایران، مانور حمله بود، نه حمله. و اسرائیلی ها اگرعاقل باشند دیگر نگاه چپ به ایران نمی کنند و نیک می دانند اگر اشتباه کنند هزینه بزرگتری را باید متحمل شده و پرداخت نمایند.

4- عملیات ایران تلافی‌جویانه، پاسخی مشروع و قانونی به حمله تروریستی صهیونیست‌ها بود. و به امررهبر معظم انقلاب؛ نه تنها رژیم خبیث صهیونیستی به‌دست دلاورمردان ما تنبیه و مجازات شدند بلکه وعده صادق جمهوری اسلامی ایران در این خصوص با هوشمندی به نمایش گذاشته شد.

5- این عملیات در حقیقت سیلی وعده داده شده از سوی رهبر معظم انقلاب بود که به صورت رژیم صهیونیستی زده شد و همین امر باعث گشت تا هیمنه و شکست ناپذیری اسرائیل در منطقه و نزد جهانیان فروریزد و تحقیر گردد.

دوشنبه: 27 / 01 / 1403- 6 شوال 1445- 15 آوریل 2024

[1] - ماده 51 منشور سازمان ملل متحد مقرر می دارد :« در صورت حمله ی مسلحانه علیه یک عضو سازمان ملل متحد ، تا زمانی که شورای امنیت اقدامات لازم را برای حفظ سلح و امنیت بین المللی به عمل آورد ، هیچ یک از مقررات این منشور به حق ذاتی دفاع مشروع انفرادی یا دسته جمعی اعضاء لطمه ای وارد نخواهد کرد . اعضاء باید اقداماتی را که در اعمال این حق دفاع از خود ،به عمل می آورند فوری به شورای امنیت گزارش دهند .این اقدامات به هیچ وجه در اختیار و مسئولیتی که شورای امنیت طبق این منشور دارد و به موجب آن برای حفظ و اعاده سلح و امنیت بین المللی در هر موقع که ضروری تشخیص دهد اقدام لازم به عمل خواهد آورد ،تأثیری نخواهد داشت.»

2- Zarfam. Soheila. Clean Victory. Translator; Asadollah Afshar. Tehrantimes/ April 14, 2024 - 22:49

پیشگیری بهترین و عاقلانه ترین راه مبارزه با اعتیاد

اسدالله افشار

اشاره:

مواد مخدر ، بلای خانمان سوزی است که در یک دهه اخیر از آن به عنوان محوری ترین آسیب اجتماعی در محافل علمی و اجرایی یاد می شود؛ بلایی که هر ساله هزاران نفر را به خود مبتلا می کند و دهها نفر را به کام خود فرو می برد. بررسی ها نشان می دهد که جمهوری اسلامی ایران پرچمدار امر مبارزه با مواد مخدر در جامعه جهانی بالاترین میزان کشفیات مواد مخدر را دارد ؛ یعنی ۹۰ درصد تریاک ، مرفین ۴۸ درصد و ۲۶درصد هروئین را کشف می کند. جمهوری اسلامی ایران در چهار دهه اخیر از ورود بیش از ۱۲ هزار تُن مواد مخدر به داخل کشور جلوگیری و این میزان را کشف و ضبط کرده است. البته طبق آمار رسمی ، کشور ما در این مدت بیش از سه هزار و ۸۰۰ شهید و ۱۲ هزار جانباز برای مبارزه مواد مخدر تقدیم کرده است.[1]

اعتیاد؛ بیماری قابل درمان

با توجه به دیدگاه های متفاوت در زمینه پشگیری از اعتیاد اما آن چه مهم است این نکته می باشد که اعتیاد مانند هر بیماری دیگری قابل درمان است، اما هزینه آن بسیار بالاست، فلذا بهتر است به پیشگیری بیشتر توجه شود که بهترین و کم هزینه ترین راه مبارزه است.[2]

پیشگیری به معنای جلوگیری از وقوع یک اتفاق است. از نظر بهداشتی، پیشگیری عبارت است از مداخله‌ای مثبت و اندیشمندانه برای مقابله با شرایط مضر قبل از این که منجر به اختلال یا ناتوانی شود.

همان گونه که بیان شد؛ پیشگیری نسبت به درمان کم هزینه‌تر ولی موفقیت آمیز‌تر است. به همین علت پیشگیری بر درمان از اولویت برخوردار است.

با پیشگیری می‌توان سهم بالایی از نابهنجاری‌های اجتماعی چون جرم و جنایت و بیماری هایی مانند ایدز و هپاتیت در ارتباط با شیوع اعتیاد را کنترل نمود. به این ترتیب، پیشگیری از هزینه‌های سنگین مربوط به درمان اعتیاد و نیز کنترل عوارض جانبی مربوط به آن، از جمله مزایای پیشگیری است. در دهه‌های اخیر، محور فعالیتی متمرکز بر برنامه‌های درمانی بوده است، اما امروزه بیشترین تمرکز بر پیشگیری است که به عنوان یک فرآیند مستقل در نظر گرفته می‌شود. در گذشته‌های دور، بحث پیشگیری محدود به رویکرد سنتی درمان فرد مدار بود، اما امروزه برنامه‌های پیشگیری علاقه مند به گسترش هدف پیشگیری از ابتلاء افراد گرفته تا گروه‌های بزرگ اجتماعی را در بر می‌گیرد. به علاوه، در ارتباط با پیشگیری، بر مداخله‌ی زودهنگام، ارتقاء بهداشت و بهزیستی و بر مشارکت جمعی متخصصان مختلف تأکید شده است.

روان شناسی امروز اهمیت فراوانی برای پیشگیری قائل است و در حقیقت، به دنبال تأمین سلامت روان افراد جامعه می‌باشد. نمود کنونی سلامت روان را می‌توان در روان شناس جامعه نگر و مراکز بهداشت روانی جامعه نگر یافت که برای رسیدن به پیشگیری در سطح وسیع و اجتماعی فعالیت دارند.

پژوهش‌های بالینی نه تنها درپی این هستند که چطور می‌توان به طور کلی از بروز اختلال هایی وابسته به مواد پیشگیری کرد، بلکه می‌خواهند بدانند چطور می‌توان این پیشگیری را در گروه‌های خاص نیز اعمال نمود. کدام مداخله برای کدام جمعیت و برای کدام نوع از وابستگی تأثیر بیشتری دارند.

برنامه‌های پیشگیری؛ روش‌ها و موضوعات متنوعی دارد. بعضی از برنامه‌ها طرفدار ترک کامل مواد هستند در صورتی که بقیه در پی تشخیص عوامل اولیه‌ای هستند که با سوء مصرف بعدی ارتباط دارد، یعنی مدت و زمان تجربه به مواد و سنی که فرد شروع کرده است، ارتباط دارد.

برنامه‌های پیشگیری ممکن است بر فرد، خانواده، گروه همیار و همسال، مدرسه و اجتماع تمرکز یابد. در صورتی که لازم باشد برنامه‌های تغییر رفتار و اصلاح رفتار با استفاده از تکنیک‌های ترکیبی به مرحله اجرا گذاشته می‌شود.

هدف از پیشگیری آگاهی دادن به تمامی افراد جامعه در زمینه مشکلات و اختلالات روان، آگاهی از فشارهای روانی، چگونگی مقابله و برخورد با فشار روانی، چگونگی و نوع رفتارهای مناسب در ایجاد و تعادل در روابط بین انسان‌ها، تلاش در رفع عواملی که می‌تواند آرامش روانی افراد را در هر سنی به خطر اندازد، است.

پیشگیری از اعتیاد عبارت است از به کارگیری اقداماتی که احتمال ابتلای افراد به اعتیاد را کاهش دهد. پیشگیری شامل اقداماتی است برای کاهش عواملی که افراد را در معرض خطر قرار می‌دهد و افزایش عواملی که افراد را از مصرف مواد محافظت می‌نماید.

پیشگیری از اعتیاد، بهترین و عاقلانه ترین راه مبارزه با آن است و این در صورتی میسر است که در تمامی افراد جامعه و به ویژه در سازمان‌های تبلیغی، آموزشی و فرهنگی نوعی حساسیت ایجاد شده و همگان نسبت به ابعاد مختلف اعتیاد، آگاهی لازم را به دست آور ند.

از طرف دیگر با توجه به این که مواد مخدر خود موضوعی پیچیده و چند بُعدی است، طبیعتا فعالیتی فراگیر و گسترده در همه زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و آموزشی...را طلب می‌کند. مطالعات نشان داده است که در پیشگیری اولیه، آموزش همه جانبه، نقش قطعی و تعیین کننده دارد و با سرمایه گذاری در این بخش نتایج بلند مدت و دیرپایی حاصل می‌شود. بنابراین پیشگیری از اعتیاد باید فراگیر بوده و با در نظر گرفتن ملاحظاتی همچون مسائل اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی افراد جامعه آگاهی‌های لازم در جهت بهبود سلامت همه اعضا جامعه بطور مستمر ارائه شود.

صاحب نظران در عرصه‌های گوناگون آسیب شناسی معتقدند که پیشگیری آسان‌تر و ارزان‌تر از درمان است، ضمن آن که عامل جلوگیری از اتلاف‌ها و ضایعات عمر و سرمایه، موجب حفظ حیثیت و آبرو، سبب تداوم و تثبیت شخصیت و ایجاد مانع برای از هم گسستگی و گره زدن مجدد آن است.

با عنایت به عوارض، پیامدها و تبعات سوء مصرف مواد صنعتی و شیمیایی ضرورت توسعه اقدامات فرهنگی برای واکسیناسیون اجتماعی نوجوانان و جوانان و پیشگیری از مصرف مواد روانگردان امری ضروری است. بر این اساس اقتضا دارد همه آحاد جامعه، دستگاه‌های آموزشی و فرهنگی کشور و ... برای سالم سازی نسل های فعلی و آینده بدون هرگونه وقفه، كتمان و سکوت، گام‌های مؤثری برداشته تا شاهد عدم گرایش جوانان و نوجوانان به پدیده مواد صنعتی و شیمیایی باشیم. البته به این نکته باید دقت نظر داشت که انجام مطالعات و پژوهش‌های کاربردی در مدارس، دانشگاه‌ها، محیط‌های صنعتی و پادگان ها به منظور رصد مستمر تحولات اجتماعی، فرهنگی و آینده شناسی اعتیاد به ویژه بررسی میزان بروز و شیوع مصرف مواد صنعتی و شیمیایی، علل و عوامل مؤثر در گرایش افراد با رعایت متغیرهای سنی، جنسیت و...

شایان ذکر است شناخت راهکارهای مناسب برای مهندسی فرهنگی و اجتماعی در کنار اقدامات فرهنگی و نرم افزاری، وضع و تصویب قوانین شفاف برای مقابله و مجازات سوداگران مواد صنعتی و شیمیایی، امری ضروری بوده تا با رویکرد متوازن اقدامات نرم افزاری و سخت افزاری، موجبات مصون سازی آحاد جامعه فراهم شود.

جان کلام این که؛ اعتیاد یک بیماری است که به دلایل متعددی به‌صورت فزاینده‌ در میان اقشار گوناگون مردم در حال گسترش است و همه روزه شاهد گرفتار شدن طیف وسیعی از فرزندان این مرز و بوم در دام این بلای خانمان‌سوز هستیم. در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی به خانواده‌ها و جوانان بتواند بیش از هر اقدام دیگری به پیشگیری و کاهش این معضل اجتماعی کمک کرده و از اثرات تخریبی آن بکاهد. و باید همه ما به عنوان یک ایرانی، سفیر پیشگیری از اعتیاد باشیم و از جوانان خود حمایت و مراقبت نماییم.

به جوانان عزیز این مرز و بوم می گویم: هوشیار باشند و به خاطر بسپارند؛ مصرف نکردن موادمخدر، بسیار آسانتر از ترک آن است.

شنبه: 25 / 01/ 1403- 4 شوال 1445- 13 آوریل 2024

منابع

1- صادقی، سعيد (۱۳۷۸). نقش مذهب در پیشگیری از اعتیاد، مجله ژرفای تربیت، خرداد.

2- عزیزی، عبدالرضا (۱۳۸۲). پیشگیری و درمان اعتیاد، چاپ دوم، انتشارات چهارم.

3- کوکبی، مهدی (۱۳۸۳). علل اعتیاد جوانان و نوجوانان از نظر روان شناختی و جامعه شناختی و توصیه‌های پیشگیرانه (قسمت اول)، نشریه حقوق دارسی، خرداد و تیر ماه، شماره ۴۴ .

4- محمدی اصل، عباس (۱۳۸۵)، بزهکاری نوجوانان و نظریه‌های انحراف اجتماعی، چاپ اول، تهران: علم.

5- افشار، اسدالله(1399)، سلسله مقالات اعتیادپژوهی( نگاه واقع بینانه به مسئله جامعه شناختی اعتیاد)، تهران: مناره.

6- Knipe, E. (1995). Culture, society and drugs: the social science approach to drug use. Prospect Heights, Illinois: Waveland Press.

7- Julien R. M. (2001). A primer of drug action. New York: Henry Hold and Company.

8- Report of the international narcotics control board for 2006. United nations publications, sales no.07.xi.11 4-Ghodse, A. H. (2002) Drugs and Addictive behaviour, 3rd edition. Cambridge: Cambridge, University Press.

9-Ghodse, A. H. (1999) 'Evolution of international Drugs control, 1945- 1995'. Bulletin on narcotics. L1(1) and Austria, . United nations.

10- Bateson, G. (1971). The cybernetics of self: A theory of alcoholism.

[1] - خبرگزاری ایرنا: 14 تیر ماه 1400- ۷:۵۳. کد خبرنگار: 1028. کد خبر: 84388238 .

[2] - البته برخی کارشناسان با مشاهدات میدانی در جامعه اعتقاد دارند که پیشگیری به عنوان اولویت مقابله با بحران مصرف موادمخدر و اعتیاد یا آن گونه که شعارش مطرح می‌شود در عمل جدی نیست و یا نقایص اساسی دارد که باید رفع شود تا نتیجه ملموس داشته باشد.

جنگ شش ماهه غزه؛ مرگ سیاسی صهیونیزم جهانی

اسدالله افشار

برنامه جهانی غذای سازمان ملل (WFP) [1]در مورد وضعیت وخیم انسانی در نوار غزه در بحبوحه جنگ نسل کشی اسرائیل هشدار داد و گفت که کودکان در سرزمین های تحت محاصره فلسطین از گرسنگی می میرند.

خانم سیندی مک‌کین، مدیر اجرایی برنامه جهانی غذا، این اظهارات را در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان بیان کرد، زیرا رژیم تل‌آویو در شش ماه گذشته از غذا به عنوان سلاح جنگی استفاده کرده و عمداً از ارسال کمک به غزه جلوگیری نموده است.

مک کین در پاسخ به سوالی درباره تأثیر کمبود غذا در غزه، به ویژه برای کودکان، پاسخ داد: خب، بچه ها در حال مرگ هستند که ما صحبت می کنیم. و آنهایی که نمی‌میرند یا هنوز نمرده‌اند، در این زمان خاص که این دوران سخت زندگی‌شان را می گذرانند و به دلیل کمبود مواد مغذی های مهم رو به لاغری هستند و از آن رنج می برند، که اگر زنده بمانند، هرگز بهبود نخواهند یافت.

او همچنین هشدار داد که غزه "به معنای واقعی کلمه در آستانه عبور از لبه بالای صخره همراه با قحطی است و قادر به تغییر این وضعیت و بهبودی آن نیست."

رئیس برنامه جهانی غذا در ادامه بر اهمیت باز کردن گذرگاه‌های بسته غزه توسط اسرائیل تأکید کرد و گفت: این آژانس برای یک میلیون و صدهزار نفر غذا دارد که به مدت سه ماه در مرز جمع شده است و فقط باید اجازه ورود به این منطقه را بدهد.

او گفت: «مردم مستأصل هستند. ما به عنوان انسان‌دوستان باید بتوانیم اصول بشردوستانه خود را رعایت کنیم و کمک‌ها را به این شکل ارائه کنیم.»

رژیم اشغالگر تاکنون دست کم 33175 فلسطینی را که اکثراً زن و کودک بودند به شهادت رسانده و 75886 نفر دیگر را زخمی کرده است.

در همین حال، آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی (آنروا) اعلام کرد که بیش از 000/ 700 / 1 فلسطینی از زمان آغاز جنگ در غزه مجبور به ترک خانه های خود شده اند.

این نهاد سازمان ملل در پستی که در ایکس منشرنموده گفته است: «شش ماه آوارگی بی پایان باعث شده حدود یک میلیون و هفتصد هزار نفر مجبور به ترک خانه های از غزه شوند!

این سازمان افزود: «از زمان شروع جنگ، تأسیسات آنروا برای ایجاد سرپناه اضطراری برای هزاران خانواده ای که به دنبال امنیت هستند و جایی برای رفتن ندارند، تغییر یافته است.

گزارش مورد حمایت سازمان ملل درباره قحطی "منتظره و قریب الوقوع" در شمال غزه هشدار و توضیح داده بود که تعداد افرادی که در سرزمین های فلسطینی با "سطوح فاجعه بار" گرسنگی روبرو هستند از دسامبر گذشته تقریباً دو برابر شده است.[2]

سازمان دیده بان حقوق بشر نیز با اشاره به اوضاع مصیبت بار غزه، از کشورهای جهان در خواست نموده که رژیم صهیونیستی را تحریم و با تعلیق ارسال سلاح به این رژیم، آن را وادار کنند تا اجازه ارسال کمک به این منطقه را بدهد.

این سازمان در بیانیه منتشره به نکات تأسف بار دیگری اشاره دارد که دل انسان های آزاده را به درد می آورد و باید برای انتشار این اخبار خون گریست و به حال مجامع و سازمان های بین المللی بی خاصیت که تحت تأثیر قدرت های غربی هستند و این ظلم های آشکار را از صهیونیزم بین المللی می بینند، همراهی می کنند و سکوت می نمایند ابراز شرمساری نمود.آیا آنها بیانیه دیده بان حقوق بشررا ندیده و یا نخوانده اند که می گویند:

1-کودکان، مادران باردار و نوزادان از سوء تغذیه شدید رنج می‌برند؛

2- بیمارستان‌ها در نوار غزه به علت حملات و اقدامات رژیم جعلی غاصب کودک کش صهیونیستی، برای اقدامات درمانی مجهز نیستند.

«جیمز الدر»؛ سخنگوی صندوق کودکان سازمان ملل متحد(یونیسف) در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی آمریکایی «ای‌بی‌سی»، نسبت به وخامت اوضاع انسانی در نوار غزه هشدار داده و گفته است: کودکان فلسطینی در حالی در خانه هایشان در غزه می خوابند که هر لحظه، این خانه ممکن است تابوتشان شده و روی سرشان خراب شود.

«جیمز الدر» هم براین نکته صحه گذاشته است که کودکان غزه دچار سوءتغذیه و مشکلات روحی و روانی ناشی از وحشی گری های رژیم نسل کش صهیونیستی شده اند که با هیچ قانون و موازین بین المللی سازگار نیست.

گزارش های مستند مراجع بین المللی یکی پس از دیگری، جنایات و نسل کشی رژیم فاسد سفاک صهیونیستی را با صراحت در گزارشات و بیانیه های منتشره اعلام نموده اند. به دوگزارش این مراجع که در ذیل به آن استناد شده است دقت و توجه شود:

1- آژانس امدادرسانی و کاریابی سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (آنروا) اعلام کرد که بیش از ۱۳ هزار کودک درجنگ غزه بدست نیروهای نظامی رژیم جعلی غاصب کودک کش صهیونیستی به شهادت رسیده‌اند.[3]

2- آخرین گزارش دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل موسوم به اوچا (OCHA) نشان می دهد که اسرائیل به اکثر مدارس غزه آسیب می رساند و از آنها به عنوان پایگاه نظامی استفاده می کند.[4]

نکته جالب این که باید در این یادداشت به آن اشاره شود موضوع تهدید «فرانچسکا آلبانیز» گزارشگر سازمان ملل متحد در اراضی اشغالی فلسطین از سوی رژیم نسل کش صهیونیستی می باشد که از سوی نامبرده مطرح و اخبارش در سطح جهان منتشر گردید.

او اخیرا گزارش مستندی از جنایت نسل‌کشی رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین تهیه کرده و آن را به شورای حقوق بشر ارائه داده ، در سخنانی گفته است که از زمان آغاز ماموریت خود برای تحقیق درباره جنایات اسرائیل در نوار غزه، بارها مورد حملات و تهدیدات مکرر رژیم جنایتکار اسرائیلی قرار گرفته است.

«فرانچسکا آلبانیز» برای آن که به نسل‌کشی که از سوی ماشین جنگی اسرائیل در حال ارتکاب یافتن است پایان دهد، خواستار وضع تحریم های تسلیحاتی و تحریم‌های دیگر (چون تحریم های اقتصادی) علیه رژیم صهیونیستی شده است.[5]

جهان از این همه جنایات و کشتار و تخریب و ویرانگری در غزه در طول 6 ماه گذشته، که از سوی رژیم منحوس جعلی کودک کش صهیونیستی و بدستور نتانیاهو؛ نخست وزیر روان پریش خون ریز سفاک و با حمایت غربی ها و برخی کشورهای مرتجع عربی انجام شده است، در بهت و حیرت بسر می برد. جنایات هولناک صهیونیست ها ازتخریب بیمارستان ها گرفته تا کشتار مجروحان غیرنظامی در بیمارستان ها از زن و مرد و کودک و پیر و جوان و تجاوز به زنان و دختران بی دفاع رنج دیده و مصیبت دیده در بیمارستان ها؛ ضمن آن که نشان از خوی وحشی گری و درنده خویی این رژیم کثیف مشمئزکننده دارد، و از سوی دیگر انتشاراخبار شرارت های آنان با سرعت در دنیا منتشر و باعث گردیده نفرت از رژیم صهیونیستی در جامعه جهانی و در نزد مردم دنیا به اوج خود رسد و این رژیم جعلی غاصب در باتلاقی که خود ایجاد کرده است گرفتار آید و بدون هیچ دستاوردی از این جنگ 6 ماهه شاهد مرگ سیاسی خود باشد که تحقق آن دور از دسترس نخواهد بود و لذا جبهه مقاومت تا مرگ و دفن این مرده متعفن، باید اولا با هوشیاری کامل و بیداری در میدان، تحرکات صهیونیزم جهانی را رصد و برای خنثی کردن آن ها برنامه ریزی نماید؛ و ثانیا ماهیت فاشیستی و جنایتکارانه رژیم اشغالگر را که عاری از ارزش های انسانی و تمدنی است و جنایاتشان از تمامی حد و مرزها فراتر رفته، برملا و افشا شود و سران و عاملان و حمایت کنندگان آنان در نهادهای قضائی بین‌المللی به ویژه دیوان دادگستری بین‌المللی، به دست عدالت سپرده شوند، بازخواست گردند، محاکمه و نهایتا به مجازات اعمال شنیع خود برسند.

جان کلام اینکه؛ جنایکاران، متجاوزان فاسدان خون ریزهیچگاه درجهان پیروزنبوده اند وهرگاه خون مظلومی را برزمین ریخته اند خود قربانی واقعی بوده و از اریکه قدرت به زیرکشیده شده اند و حیات سیاسی آنان پایان یافته است واین عاقبت همه زورگویان خون ریزطاغوت درجهان است وصهیونیزم محکوم به شکست و فنا است.

پنجشنبه: 23 / 01 / 1403- 2 شوال 1445- 10 آوریل 2024

[1] - برنامه جهانی غذا (World Food Programme /WFP) شاخه کمک غذایی سازمان ملل متحد و بزرگ‌ترین نهاد انسانی جهان در زمینه امنیت غذایی و رفع گرسنگی است. این سازمان از طریق اداره مرکزی خود در رم و بیش از ۸۰ دفتر در کشورهای دیگر، جهت کمک به مردمی که قادر به تأمین غذای کافی جهت اعضای خانواده خود نیستند تلاش می‌کند. برنامه جهانی غذا در ۲۰۲۰ به دلیل تلاش‌های این سازمان برای کمک در مناطق دنیاگیری کرونا ویروس (کووید ۱۹) برنده جایزه نوبل صلح شد. برنامه جهانی غذا در سال ۱۹۶۱ پس از کنفرانس سازمان غذا و کشاورزی (FAO) در ۱۹۶۰ تأسیس شد، زمانی که جورج مک گاورن، مدیر برنامه‌های غذا برای صلح ایالات متحده، پیشنهاد ایجاد یک برنامه کمک غذایی چند جانبه را ارائه داد. برنامه جهانی غذا اولین برنامه‌های خود را در سال ۱۹۶۳ توسط فائو و مجمع عمومی سازمان ملل متحد به صورت آزمایشی سه ساله و با پشتیبانی از جمعیت نوبیا در وادی هلفا سودان آغاز کرد. در سال ۱۹۶۵، برنامه به‌طور مستمر گسترش یافت.

2- WFP: Children Dying of Hunger in Gaza. Kayhan .ir. Translator: Asadollah Afshar. Publish Date : 08 April 2024 - 21:43

[3] - غزه، تابوت کودکان فلسطینی‌. سیاست روز: سه شنبه 14 فروردین ماه 1403- شماره 6384.

[4] - همان.

[5] - این گزارش منتشر شده بازتاب هایی داشته است که به برخی آز آن ها در زیر اشاره می گردد:

متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مدعی شد که کشورش این گزارش را نپذیرفته و اسرائیل "نسل‌کشی" نکرده است! سخنگوی ایالات متحده مدعی شد گزارشگر ویژه فلسطین که این گزارش را اعلام کرد، از کلمات یهودستیزانه استفاده کرده است! پاکستان به نمایندگی از سازمان همکاری اسلامی از درخواست او برای وضع تحریم تسلیحاتی و تحریم‌های دیگر علیه رژیم صهیونیستی حمایت کرد. همچنین دیپلمات مصر به نمایندگی از گروه کشورهای عربی بر حمایت از ماموریت آلبانیز تاکید و تصریح کرد که این کشورها نگرانی شدیدی درباره «حمله نظام‌مند و سازمان‌یافته اسرائیل به منظور غیرقابل سکونت کردن نوار غزه» دارند. قطر نیز به نمایندگی از شورای همکاری خلیج فارس از آلبانیز به خاطر گزارشش تشکر و از جامعه بین‌المللی درخواست کرد «به نسل‌کشی که از سوی ماشین جنگی اسرائیل در حال ارتکاب یافتن است پایان دهند.» روسیه اعلام کرد از مشاهده عملیات نظامی رژیم صهیونیستی که در آن «زیرساخت غیرنظامی هدف گرفته می‌شود متحیر است» و چین نیز تأکید کرد برای تسهیل مذاکرات صلح آمادگی دارد.اتحادیه اروپا نیز خواستار «تحقیقات مناسب و مستقل درباره همه اتهامات» شد و گفت که از مشاهده تلفات غیرنظامیان در غزه «وحشت زده» است اما حق ادعایی «دفاع شخصی» اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد.

عید فطر؛ عيد شکرگزاری از حق تعالی

اسدالله افشار

عید است و دلم خانه‌ی ویرانه، بیا

این خانه تکاندیم ز بیگانه، بیا

یک ماهِ تمام میهمانت بودیم

یک روز به مهمانی این خانه بیا ( قیصرامین پور)

اشاره:

عید فطر[1] اولین روز ماه شوال و از مهمترین اعیاد مسلمانان بشمار می آید. بنابر روایاتی که از امامان شیعه نقل شده، عید فطر عید کسانی است که روزه و عبادات آنها پذیرفته شده و از آن رو عید قرار داده شده که مسلمانان گرد هم آیند و خداوند را ستایش کنند. روزه گرفتن در عید فطر حرام و پرداخت زکات فطره بر مسلمانان واجب است. آداب و احکامی برای شب و روز عید فطر گفته شده است؛ از جمله شب‌زنده‌داری، خواندن نماز و دعا، قرائت قرآن، غسل و گفتن تکبیرهای خاص. کشورهای اسلامی به‌مناسبت عید فطر، دو روز یا بیشتر از آن را تعطیل اعلام می‌کنند. مسلمانان نماز عید فطر را به جماعت برگزار می‌کنند و طبق آداب و رسوم خود جشن می‌گیرند. نگارنده ضمن تبریک این عید خجسته به روزه داران عزیز، مطالب و مباحثی را از نگاه کارشناسان و صاحب نظران در خصوص عید سعید فطر مطرح و بیان می نماید.

استهلال، اولین هنگامه عید

عید فطراز جلال و عظمت خاصی برخورداراست و یکایک لحظات آن شیرین و پرمعناست. اولین لحظه عید فطر«استهلال» یعنی سعی دررؤیت هلال ماه شوال است که روزه داران پیش ازغروب آخرین روزه ماه مبارک رمضان، با چشم دوختن به افق های زیبای طبیعت الهی، درتب و تاب یافتن هلال ماه هستند؛ نوری آسمانی که فرا رسیدن شوال را خبر می دهد.

عید فطریكى ازدو عید بزرگ در سنت اسلامى و آیین مسلمانان

عید فطریكى ازدو عید بزرگ در سنت اسلامى و آیین مسلمانان است كه در باره آن احادیث و روایات بیشمار وارد شده است. مسلمانان روزه داركه ماه رمضان را به روزه دارى به پا داشته و از خوردن وآشامیدن و بسیارى از كارهاى مباح دیگرامتناع ورزیده اند، اكنون پس از گذشت ماه رمضان در نخستین روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند مى‏طلبند، اجر و پاداشى كه خود خداوند به آنان وعده داده است. آمدن عید یادآور جشن و شادمانی است. عید غبار غم ازدل زدودن است و شادی و شعف را به خانه دل دعوت کردن است.

عید فطر بهاردل های مؤمنانی است که در ماه رمضان به غبارروبی خانه دل پرداخته اند و یاد و نام محبوب را زینت دل خود ساخته اند. و سعدی در خصوص این عید چه زیبا سروده است:

برگ تحویل می‌کند رمضان بار تودیع بر دل اِخوان

یارِ نادیده سیر، زود برفت دیرْ ننشست نازنین مهمان

ماه فرخنده روی برپیچید و علیک السلام یا رمضان

الوادع ای زمانِ طاعت و خیر مجلس ذکر و محفل قرآن

روزه بسیار و عید خواهد بود تیر ماه و بهار وتابستان

تا که در منزل حیات بود سال دیگر که در غریبستان؟

عیدفطر به معنای بازگشت انسان به فطرت پاکش

واژه «عید» از ریشه «عود» است، به معنای بازگشت، و عیدفطر روزی است که انسان به فطرت پاک خود باز می گردد. عید روزی است که خداوند آن را از میان دیگر روزها برگزیده است و ویژه هدیه بخشیدن و جایزه دادن به بندگان خویش ساخته است و اجازه فرموده تا در این روز برخوان کرم او گردآیند، عذرتقصیر به درگاه او آورند و آرزوهای خویش از او درخواست نمایند. نیزازآنان خواسته است که دراین روزبخشایش او را چشم داشته باشند و از رحمت پروردگارخویش ناامید نگردند.

عید در فرهنگ اسلامی

در فرهنگ اسلامی عید وقتی است که فضل خداوند شامل فرد یا جامعه ای شود که که از رهگذرآن موفق به پیاده کردن ارزش های الهی شود. قهرا درآن هنگام شادی کردن و جشن گرفتنْ خجسته، مبارک و خدایی خواهد بود. ولی اگراظهارسرور و شادمانی صرفا براساس اموردنیایی باشد، خالی از برکت است. قرآن مجید درجایی که از شهیدان یادکرده، به واسطه این که مشمول فضل و رحمت الهی قرارگرفته اند، آنان را همیشه خوشحال و مسرور معرفی کرده است.

عید فطر،پاداش توجه انسان مؤمن به خداوند است

انسان مؤمن پس از یک ماه توجه به خداوند و گزاردن تکالیف الهی، درک شب های پرفیض قدر و بریدن از تعلقات دنیوی احساس سبکبالی می کند و روح خویش را آماده رسیدن به کمالات می بیند. از این رو به شکرانه این توفیق دل او شادمان و مسرور است.

روز عید فطر؛ روز فضل و بخشش ویژه خداوند

در روز عید بندگان نباید ناامیدی به خود راه دهند؛ بلکه باید به فضل و بخشش خداوند امیدوار باشند؛ اگرچه خود صالح و پیراسته نباشند با صالحان و پیراستگان همراه شوند؛ چشم به کرم خدا دوزند و به نماز ایستند، و از خداوند بخواهند که باران رحمت بی حسابش را بر کویرستان دلشان ببارد؛ چرا که در چنین روزهای ویژه ای، بخشش خداوند ویژه است.

خوشحال ترین افراد در روز عید فطر

خوشحال ترین افراد در روزعید، متقین و مؤمنانی هستند که از لذت دعوت خدا سرمست شدند، رنج گرسنگی و شب زنده داری را ازیاد بردند و ندای حق را عاشقانه لبیک گفتند و با شور و اشتیاق حجاب ها را از میان برداشند و درکنار انبیا و اولیای الهی جام وصل نوشیدند.

عید فطر؛ عید واقعی

حضرت علی(ع) دریکی ازاعیاد فطرچنین فرمودند: «این روز، تنها عیدِ کسی است که خداوند روزه اش را پذیرفته و نمازاو را ستوده است و هرروز که خدا را درآن معصیت نکنند،آن روزعید است».این نکته رمز تشریع عید فطر و عید قربان است و آن، این است که بعد از طی مرحله ای تربیتی، مسلمانِ صابر با روحی لطیف وآماده این روز را جشن می گیرد. و به راستی چقدر زیباست حالت انسانی که از گناهان بپرهیزد و جهت زندگی اش رهنمودهای الهی باشد. اگرچنین حالتی عمومیت پیدا کند، یقیناجامعه انسانی مدینه فاضله می شود و هرروز، عیدخواهد بود.

ناله ازفراق ماه رمضان

امام سجاد(ع) در وداع ماه رمضان می فرماید: «ما کسی را وداع می کنیم که رفتنش برای ما بسیار گران و سخت است و ما را غمگین می کند؛ ماهی که شب و روزش رحمت بود». بزرگان گفته اند: پس از عید فطر، شش روز از اوایل ماه شوال را به عنوان بدرقه روزه بگیرید؛ زیرا اگر کسی بخواهد دوست عزیزی را بدرقه کند، چند قدم به همراه او می رود. ماه رمضان آنقدر برای اولیای خدا عزیز و مهربان بود، که وقتی این ماه به پایان می رسید اولیای خدا احساس غربت می کردند.

عید فطریادآورحج

صحنه خارج شدن بندگان صالح خداوند برای اقامه نماز در روزعید به همراه تکبیر و تهلیل آنان بسیار زیبا و تکان دهنده است.جمعیت از هرسو چون رود درحرکتند و چون به محل اقامه نماز می رسند، همچون دریایی مواج و خروشانْ عظمت می یابند و به راستی مراسم نمازعید، مراسم حج و طواف خانه خدا را تداعی می کند که حاجیان، لبیک گویان به سوی محبوب می شتابند.

عیدفطر،پاداش افطارهای خالصانه

رمضان، دعوتی است به بازیافتن «خود گمشده»، ندایی است برای توجه به خدای فراموش شده، ضیافتی است برای تناول ازمائده تقواوپایان این مهمانیِ خدایی، عید فطر است؛ عید توفیق برطاعت و اطاعت، عید توبه وتهذیب نفس، عید ذکر و یاد محرومان و گرسنگان. فطر،چیدن میوه هایی است که از فطرت می جوشد. فطر، سپاس نعمتی است که دررمضان نازل شده است. پیروزی برخصم درون، جشنی روحانی دارد به نام عید فطر که میثاق بستن با فطرت را از سوی روزه داران مجاهده گراعلام می دارد.

عید فطر، پاداش افطارهای خالصانه و به جاست، مُهرقبولی انفاق های با قصد قربت و پایان نامه دوره ایثار و گذشت در مسایل مالی است. فطر، عید خداجویی و خداترسی و خداپرستی است.

عيد فطر، روزدريافت جوايزوپاداش است؛ جوايزي آسماني وپاداش‌هايي ازجنس رستگاري.

مولاي متقين دريکي ازخطبه‌هاي عيد فطرچنين فرمود: «اي بندگان خدا! بدانيد نزديک‌ترين و کمترين چيز که براي مردان و زنان روزه‌گير فراهم است، اين است که فرشته‌اي درآخرين روز ماه رمضان به آنان ندا مي‌دهد که اي بندگان خدا! بر شما مژده باد که گناهان گذشته شما آمرزيده شد و بنگريد که در آينده چگونه خواهيد بود».[2]

عيد است وآخرگل وياران درانتظار ساقي به روي شاه ببين ماه ومي ‌بيار

دل برگرفته بودم از ايام گل ولي کاري بکرد همت پاکان روزه‌دار[3]

عیدفطر، عید سعادت

عید فطرروزي است که زمین و زمان را غرق شادی و سرور کرده است. ساکنان زمین به شکرانه یک ماه عبادت و نیایش، عید گرفته اند و ساکنان آسمان نیزمأمور شده اند که جوایز و پاداش هایی را ازسوی عرش الهی برای ساکنان این کره خاکی بیاورند و به راستی که در این روز بزرگ، زمین، زمان و آسمان در جوش و خروش هستند.

عید فطر، روزی است که فطرت آدمی به واسطه سی روزاخلاص، شکوفا شده و به معطر کردن فضای زندگی انسان می پردازد. به راستی که فطرت، چه عطر دل انگیز و روح افزایی دارد و زندگی در پرتوی فطرت چه زیباست! عیدفطر، عید زیبایی های معنوی است. عیدفطر و عید سعادت است. این عید سعید، برتمامی فطرت های بیدارمبارک باد.

عید فطر؛ عيد بشارت

عيد فطراست ؛ عيدي است که زمين وزمان را غرق شادي وسرورکرده است. ساکنان زمين به شکرانه يک ماه عبادت و نيايش، عيد گرفته‌اند و ساکنان آسمان نيز مأمور شده‌اند پاداش‌هايي را از سوي عرش الهي براي ساکنان اين کره خاکي بياورند و به راستي که در اين روز بزرگ، زمين و زمان و آسمان در جوش وخروشند. عيد فطر، عيد زيبايي‌هاي معنوي، عيد بشارت و عيد سعادت است.

حافظ منشين بي مي ‌ومعشوق زماني کايام گل وياسمن وعيد صيام است[4]

عیدفطر، عید پاکیزگی و طهارت انسان هاست

درپایان ماه مبارک رمضان و پس ازیک ماه عبادت و روزه داری، اسلام روزاول ماه شوّال را عید قرار داده است؛ زیرا در این روز، انسان ها به فطرت خود بازمی گردند و متوجه عظمت خداوند متعال می شوند.دراین روز، مسلمانان، جسم را به وسیله غسل کردن پاکیزه کرده و با پوشیدن لباس های تمییز و خوشبوکردن خود، آن راکامل می نمایند. پاکیزگی روح و جانشان نیز به وسیله دعا و مناجات و نماز صورت خواهد گرفت وسرانجام،پاکیزگی اموال ودارایی های آنها به وسیله فطریه دادن وکمک کردن به انسان های فقیرونیازمند صورت می پذیرد. به راستی عید فطر،عید پاکیزگی وطهارت انسان هاست تا از این رهگذر،به فطرت اصلی وحقیقی خویش بازگردند.

حقیقت عید و مفهوم عمیق و والای این روز

عارف وارسته، مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی رحمه الله درباره حقیقت عیدومفهوم عمیق ووالای این روز،چنین می فرماید:«عید زمانی است که خداوند متعال برای جایزه دادن وبهره مند کردن بندگان ازنعمت ها،آن روزرادر میان روزها انتخاب می کندتا برای گرفتن خلعت ها وعطایا جمع شوند وبه همگان اعلام کرده است که به درگاه اوروی آورده و با اعتراف به بندگی و آمرزش خواستن از گناهان و عرضه نیازها و آرزوهایشان، برای اوتواضع نمایند. خداوند نیزدرتمام این موارد، به آنان وعده اجابت واعطایی بالاترازآرزوهایشان، بلکه بالاترازآن چه در دل بشری خطورکرده، داده است. دوست دارددرچنین روزی، به او خوش گمان بوده وجانب امیدواری به قبول خداوند وآمرزش وعطای او را برجانب ترس ازرد وعذابش ترجیح بدهند».

عیدفطر، هدیه ای ازسوی خداوند

با آنکه روزه گرفتن در تمامی ادیان الهی وجود داشت و پیروان آن ادیان،مکلف بودند روزهای خاصی درسال راروزه بگیرند،ولی درپایان ایام روزه داری آنها، عیدی قرارداده نشده بود. این برای اولین بارودردین مبین اسلام بودکه روزپایان روزه گرفتن،روزعید وجشن و بهجت نامیده شد واین افتخار، ویژه مسلمانان است.رسول گرامی اسلام (ص)دراین باره می فرماید:«عید فطر،هدیه ای است که از سوی خدا به مردان وزنان امتم داده شده وخداوند متعال چنین هدیه ای را پیش ازمن به هیچ کس نداده است».آری،عید سعید فطربرای مسلمانان،هدیه ای آسمانی بودکه درسال دوم هجرت به آنها عطا گردید.دراین سال،پرداخت زکات فطره و برگزاری نمازعید برمسلمانان واجب شد که پیامبراکرم (ص)باعنایت خاصی به آن پرداختند وهمواره به اصحاب خود توصیه می کردند که این روز را عزیز و گرامی بدارند.

عیدفطر، نمادی ازوحدت مسلمانان

عید فطر، روزی است که همه مسلمانان جهان در کنار یکدیگر به نماز می ایستند وبه عبادت خداوند متعال می پردازند وکام خویش رابا حلاوت ذکراوشیرین می کنند.عیدفطر،نمادی ازوحدت مسلمانان است؛وحدتی که سبب ذلت وناامیدی شیطان ونیزخواری استکبارودشمنان اسلام می شود.آنهابادیدن صف های به هم پیوسته مسلمانان درنمازعید فطر،می فهمندکه دیگرجایی برای آنان نخواهد بود و نمی توانند اهداف شوم خود را درجوامع اسلامی پیاده کنند.

عید سعید فطر، روزشکوفایی استعدادهای معنوی و روحانی

عید سعید فطر، از شمار اعیاد بزرگ اسلامی است که به دلیل اهمیت و عظمت خاص آن، درروایات اسلامی برای این روزدعاها واعمال خاصی ذکر شده است.تمامی مسلمانان که یک ماه روزه وتسلط بر غریزه ها و خواسته های نفس را به منظور اطاعت از خواست الهی پشت سر گذاشته اند،پایان این برنامه عظیم عبادی راجشن می گیرند وطبیعی است که ماهی به عظمت وشکوه رمضان که سراسر فیض و برکات الهی درآن نازل می شود،عیدی به بزرگی فطر می طلبد.البته باید به این حقیقت توجه داشت که بر اساس فرمایش حضرت علی (ع)این روز،برای کسی عید است که روزه اش قبول ونماز وعبادتش پذیرفته گردد. وآنان که دراستفاده صحیح ازبرنامه انسان سازماه رمضان کوتاهی کردند،درپشیمانی وحسرت به سرمی برند.

درمکتب پرفیض ماه رمضان، فطرت انسانی جان گرفته وبه صحنه زندگی گام می گذارد و استعدادهای معنوی آدمی را شکوفا می نماید و آن گاه می توان فرد را سعید و نیک بخت نامید.

مؤمنان واقعی که زمینه خوش بختی در نهادشان بوده، در پرتومعارف روح بخش رمضان، استعداد واقعی خود را باز می شناسند و به سوی هدف نهایی گام برمی دارند و به سعادت حقیقی می رسند. عید سعید فطر، عید سعادتمندان، و روز شکوفایی استعدادهای معنوی و روحانی است.[5]

عید فطر؛ عيد شکرگزاری از حق تعالی

عيد فطر، روزشکرگزاري ازحق تعالي است که درظلمت جسم، چراغ روشن فطرت را نهاد تا هميشه پرتوافشان باشد وحيات‌بخش. مقام معظم رهبري نيز در اين باره مي‌فرمايد: «عيدرمضان،درحقيقت عيد شکر است؛ شکربه خاطر توفيق گذراندن دوران يک ماهه ضيافت الهي. شکر روزه‌داري. شکر توفيق عبادت و ذکر و خشوع و توسل به بارگاه کبريايي حضرت حق. حقيقتاً هم براي اين شکر، انسان مؤمن بايد عيد بگيرد».[6]

عید رمضان آمد و ماه رمضان رفت

صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت

سه شنبه: 21 / 01 / 1403- 29 رمضان 1445- 9 آوریل 2024

منابع

1- آیت الله جوادی آملی، وداع با ماه خدا، ره توشه راهیان نور.

2- معرفت حائری،محمد تقی، اعلام عید فطر وظیفه حکومت یا مراجع؟ فصلنامه فقه اهل بیت فارسی، شماره 43 .

3- حسینی علایى، محمدناصر، عید فطر در قرآن کریم، خیمه، مهر1384 - شماره 21 .

4- پاک نیا،عبدالكريم،عید فطرونقش آن درتحولات فردی واجتماعی، مبلغان، آذر1381، شماره 35 .

5- افشار، اسدالله( 1391)، فرصت پرواز، تهران: سفيرارد هال.

[1] - کلمه «فِطر» از ریشه فَطر، به‌معنای شکافتن، ابتدا و اختراع، گرفته شده است. گفته شده که «عید فطر» نیز از همین ریشه است، زیرا روزه‌دار دهانش را در روز عید فطر بر خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها باز می‌کند. ( ابن‌منظور، لسان العرب، ذیل واژه «فطر» )

[2] - روضه الواعظين، ترجمه: مهدي دامغاني، ص 564.

[3] - حافظ شيرازي، ديوان اشعار، غزل 246.

[4] - حافظ شيرازي، ديوان اشعار، غزل 46.

[5] - کریم خانی،حمزه، عید پاکیزگی(عید فطر)،گلبرگ ،صفحه88،آبان 1384،شماره 56 .

[6] - افشار، اسدالله( 1391)، فرصت پرواز، تهران: سفيرارد هال.

انس ائمه معصومین(ع) و اولیای خدا با قرآن

اسدالله افشار

صبح‌گاهان که شود از سر اخلاص بخوان

کافرون و فلق و توحید والنّاس بخوان

هیچ غافل مشو از خواندن آیات خدا

با دل سوخته و از سر احساس بخوان

بیمه کن جان خود و جان همه اهل و عیال

تا شوی برحذر از فتنه‌ی وسواس بخوان

همه آیات خدا سِرّ امان است تو را

رحمت حال خود و لعنت خنٌاس بخوان!

قرآن کریم، مانند ریسمانی است که این عالم را به عالم غیب متصل می کند، دارای مراتب و ابعاد گوناگون است. از سوی دیگر، انسان نیز دارای گسترده وجودی شگفت آور است که به او استعداد ورود به اعلی علیین را داده است. یعنی قرآن و انسان هر دو دارای مراتب ظاهر و باطن و باطن آنها نیز دارای مراتب گوناگون است، پس انس[1] انسان با قرآن با توجه به این گستردگی، مراتب مختلفی پیدا می کند.

حدیث عشق و ایمان است قرآن

صفا بخش دل و جان است قرآن

گلی از گلشن فیض الهی

نه تنها گل، گلستان است قرآن

بر این اساس، انس پیامبر اکرم (ص) که دارای مقام عصمت و طهارت است با قرآن، انس همه جانبه بوده و در تمام شؤون و مراتب قرآن با آن همراه بودند. به نحوی که خود تجسم قرآن مجید بودند، و تمام شؤون حضرت، تفسیر آیات الهی بود. زبانشان با تلاوت آیات قرآن انس داشت، ذهنشان با تدبر در معانی آن مأنوس بود و قلبشان آکنده از تجلیات الهی در قرآن بود، و باطنشان با لوح محفوظ ـ که حاوی حقیقت قرآن است ـ در تماس بود، و کردارشان تفسیر عینی قرآن در زندگی بود. خلاصه آن که پیامبر و اهل بیت( علیهم السلام ) هم در قرائت، تلاوت و حفظ و هم در علوم و معارف و هم در عمل و تطبیق، همدم و همراه قرآن بودند.[2]

همان گونه که بیان شد پيامبراكرم(ص) وامامان معصوم(ع) و اولياي خدا، با قرآن بسيارانس والفت داشتند، و ازفيوضات ظاهرو باطن آن بهره مي‏بردند، تنها به قرائت ظاهر آيات قرآن اكتفا نمي‏كردند، بلكه درآيات آن تدبّرمي‏نمودند و آيات را با تأنّي و شمرده و با صداي زيبا و جذاب و با توجه به معاني آن، وتصميم بر عمل به آن، مي‏خواندند؛ به عنوان مثال، در قرآن صدها بار جمله«يا اَيُّهَا الّذينَ آمَنُوا:اي كساني كه ايمان آورده‏ايد» آمده است،حضرت رضا (ع) هرگاه هنگام تلاوت آيات قرآن به اين آيه مي‏رسيد و آن را مي ‏خواند، بي‏ درنگ مي‏ گفت: «لَبَّيْكَ اَللّهُمَّ لَبَّيْكَ؛ اجابت مي‏كنم فرمان و دعوت تو را اي خدا، اجابت مي‏كنم.»[3]

اين مطلب بيانگرآن است كه امامان معصوم(ع) با توجّه و تدبّر، آيات قرآن را مي‏خواندند، و همان لحظه تصميم مي‏گرفتند به دستورهاي خدا عمل نمايند.

اينك در اين یادداشت کوتاه به نمونه‏هايي از انس و علاقه امامان معصوم(ع) و اولياي خدا با قرآن کریم اشاراتی خواهیم داشت:

1- پیامبر اکرم (ص) که وحی قرآنی را از منبع غیب دریافت کرد، و آن را به عنوان معجزه ابدی، و کتاب نور و هدایت برای بشر به ارمغان آورد، خود بیشتر از همه با این کتاب همدم بود، و اولین عالم و عامل به آن، و کاملترین الگوی انسان قرآنی، در اندیشه، اخلاق و رفتار بودند. ارتباط و انس پیامبر با قرآن ارتباط خاصی بود که در ابعاد خاصش برای هیچ کس ـ غیر از ایشان ـ محقق نشده و نخواهد شد.

قرآن مجید، مملو از دستورهایی است که مخاطب آنها شخص پیامبر گرامی (ص) است، و مسئولیت انجام آن بر عهده آن حضرت است. هر کدام از این خطاب ها، از مجاهدت ها و تلاش ها و سیره های الهی پیامبر (ص) حکایت می کند، و این آیات الهی لحظه به لحظه زندگی آن حضرت را شکل می داده، و همراهی مستمر آن وجود گرامی را با آوای وحی موجب می شد، به طوری که پیامبر اسلام (ص) در هر پیش آمدی، منتظر سروش غیبی بودند، و دلشان تنها با نزول آیات قرآن آرام می گرفت و با تأخیر وحی، نگران می شدند.

این حقیقت، هم در بُعد اجتماعی و هم در بُعد فردی شخصیت پیامبر(ص) به وضوح متجلی است. قرآن مجید درآیات متعدد،تلاوت آیات قرآن مجید،برای ابلاغ به مردم، و همچنین تبیین و تعلیم، و اجرای آن را، وظیفه اصلی پیامبر اسلام (ص) دانسته است و پیامبر اسلام (ص) نیز در راستای انجام این مسئولیت الهی، از هیچ کوششی فروگذار نکردند، و در راستای رساندن پیامهای الهی، تا آخرین لحظات عمر مبارک خود، تلاش کردند.

در کنار این وظیفه اجتماعی، پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ مأمور بودند که آیات قرآن مجید را در دل شبها برای خود تلاوت کنند.

خداوند متعال در سوره مزمل می فرماید: « يَا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ ﴿۱﴾. قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا ﴿۲﴾. نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلِيلًا ﴿۳﴾. أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا ﴿۴﴾: « اى جامه به خويشتن فرو پيچيده (۱)! شب را جز اندکی به پا خیز(2). نیمی از شب یا کمی از آن را کم کن(3). یا بر نصف آن بیفزای و قرآن را با ترتیل (دقت و تأمل) تلاوت کن(4).»

با آن چه که بیان شد، مشخص گردید قرآن مجید از اهتمام پیامبر اسلام (ص) به انجام این دستور خبر داده است.[4]

علی ـ علیه السلام ـ که در طول عمر مبارکش همیشه همراه و همراز پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ بودند، در وصف شدت علاقه پیامبر به قرآن کریم می فرماید:«کان رسول الله ـ صلی الله علیه وآله ـ لا یحجزه عن قراءة القرآن الا الجنابه: چیزی جز جنابت مانع از تلاوت قرآن رسول الله (ص) نمی شد.»

پیامبر اکرم (ص) هر شب به قرائت سوره های خاصی از قرآن کریم اهمیت می دادند. جابر گفت:

«کان النبی (ص) لاینام حتی یقرأ تبارک، و الم التنزیل: پیامبر اکرم (ص) تا سوره های مبارکه "تبارک" و "الم تنزیل" تلاوت نمی کردند، نمی خوابیدند.»

«کان (ص) لایرقد حتی یقرأ المسبحات، و یقول: فی هذه السور آیه هی أفضل من ألف آیه، قالوا: و ماالمسبحات؟ قال:سوره الحدید، و الحشر، و الصف، و الجمعه، و التغابن: آن حضرت تا سوره های "مسبحات" را نمی خواندند، به خواب نمی رفتند و می فرمود: در این سوره ها آیه ای است که آن آیه از هزار آیه برتر است. سؤال کردند: مسبحات کدام سوره ها هستند؟ فرمود: " سوره های حدید، حشر، صف، و جمعه، و تغابن" است.»

پیامبر اکرم (ص) حتی در شدت بیماری نیز از قرائت قرآن کریم دست نمی کشیدند.

بکر بن عبدالله گفت: «شخصی در حالی بر پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ وارد شد که آن حضرت به شدت بیمار بود، و یا گفت: تب دار بود، به حضرت گفت: ای رسول خدا! چقدر تب شما شدید است؟!

پیامبر اکرم (ص) فرمود: "آن تب از خواندن سی سوره از قرآن من مانع نشد، در حالی که هفت سوره از آنها از سوره های طولانی بودند." پیامبر سپس فرمود: "آیا بنده سپاسگزار خدا نباشم؟"!»[5]

2- امام حسين(ع) آن چنان با قرآن،اُنس داشت،كه عصرروزتاسوعا دركربلا، كه دشمن تصميم حمله به سوي خيام آن حضرت ويارانش راداشت، به حضرت عباس(ع) فرمود: نزددشمنان برووبه آنها بگوامشب را به ما مهلت بدهندچرا كه:«هُوَ يَعْلَمُ اَنّي اُحِبُّ الصَّلاه لَهُ وَ تِلاوَةَ كِتابِهِ: خداوند مي‏داند و گواه است كه من نماز و تلاوت قرآن را دوست دارم.»[6] امشب را به خاطرانجام نماز و تلاوت آيات قرآن، به ما مهلت دهيد.

3- امام سجّاد(ع) هنگامي كه سوره حمد را قرائت مي‏كرد، به آيه«مالِكِ يَومِ الدّين»مي‏رسيد،آن قدر اين آيه را با خضوع ويژه‏اي، تكرارمي‏كرد،كه نزديك بود،جانش به لب برسد[7] و آن حضرت آن چنان با صداي زيبا و شيوا قرآن مي‏خواند كه وقتي سقّاها (آب رسان‏ها) ازكنارخانه‏اش عبور مي‏كردند، همان جا توقّف مي‏نمودند تا صداي دلنشين آن حضرت را بشنوند.[8]

4- امام صادق(ع) با حالت ملكوتي خاصّي، آيات قرآن را در نماز تلاوت مي‏كرد، كه از حال عادي خارج مي‏شد، روزي چنين حادثه‏اي رخ داد، هنگامي كه حالت عادي خود را باز يافت،حاضران پرسيدند: «اين چه حالي بودكه به شما دست داد؟»آن حضرت در پاسخ فرمود: «ما زِلْتُ اُكَرِّرُ آياتَ الْقُرْآنِ حَتّي بَلَغْتُ اِلي حالٍ كَاَنَّنِي سَمِعْتُها مُشافِهَةً مَمَّنْ اَنْزَلَها: پيوسته آيات قرآن را تكرار كردم، تا اين كه به حالتي رسيدم كه گويي آن آيات را به طور مستقيم، از زبان نازل كننده قرآن، شنيده‏ام.»[9]

5- حضرت رضا(ع) آن چنان با قرآن، انس والفت داشت، كه درهر سه روز، يك بارتمام قرآن را تلاوت مي‏كرد، و مي‏فرمود: «اگرخواسته باشم كه دركمترازسه روز، قرآن را ختم كنم، مي‏توانم، ولي هرگز هيچ آيه‏اي را نخواندم، مگراين كه درمعناي آن انديشيدم، و در باره اين كه آن آيه درچه موضوع، ودرچه وقت نازل شده فكركردم، ازاين رودرهرسه روزهمه قرآن را تلاوت مي‏كنم، وگرنه كمتر ازسه روزهمه قرآن را تلاوت مي‏كردم.»[10]

6 ـ اميرمؤمنان علي(ع) پس ازجنگ صفّين، روزي در مسجد كوفه خطبه‏اي براي ياران خواند،درآن خطبه از چند نفر از ياران برجسته‏اش كه درجنگ صفّين به شهادت رسيده بودند،يادي جانسوزكرد، و فرمود:«كجا هستند برادران من، همانها كه سواره به راه مي‏افتادند، ودرراه حق قدم برمي‏داشتند؟ كجا است عمّارياسر؟ كجا است ابن تَيهان؟ كجا است ذو الشّهادتين؟ وكجايند مانند آنان از برادرانشان كه پيمان بر جانبازي بستند، و سرهاي آنان براي ستمگران فرستاده شد.»

آن گاه علي(ع) دست برمحاسن شريفش کشید، مدّتي طولاني گريست و سپس به ذكرپاره‏اي از خصلت‏هاي آنان پرداخت كه نخستين خصلت‏شان تلاوت قرآن و عمل به آن بود، فرمود:«اَوِّهِ عَلي اِخْوانِيَ الّذينَ تَلُوا القُرْآنَ فَاَحْكَمُوهُ:آه بربرادرانم، همان‏ها كه قرآن را تلاوت مي‏كردند، وبه كار مي‏بستند.»[11]

7- محدّث نوري صاحب مستدرك به سندمعتبرنقل مي‏كند كه عالِم ربّاني وفقيه صمداني آية الله العظمي سيدمحمّد مهدي بحرالعلوم(متوفّاي سال 1212 هـ.ق) روزي براي زيارت مرقد مطهّراميرمؤمنان علي(ع) وارد حرم آن حضرت شد، ناگاه ديدند باحالت مخصوصي اين شعررا زمزمه مي‏كند:

به رخت نظاره كردن سخن خدا شنيدن چه‏خوش است

صوت قرآن زتودلربا شنيدن چه‏خوش است

پس از ساعتي، بعضي ازاو پرسيدند:به چه مناسبت اين شعررا درحرم مي‏خواندي؟ درپاسخ فرمود: «هنگامي كه وارد حرم شدم،حضرت حجّت امام زمان(عج) رادركنارضريح اميرمؤمنان علي(ع) ديدم كه با صداي شيوا وبلند،به قرائت قرآن مشغول بود، وقتي كه صدايش را شنيدم، اين شعرراخواندم، هنگامي كه به حرم رسيدم،آن حضرت،قرائت قرآن را به پايان رسانده،وازحرم خارج شد.»[12]

8- در روايت آمده است: علي بن مغيره يكي ازشاگردان وارسته امام كاظم(ع) به آن حضرت عرض كرد:«من مانند پدرم، درماه رمضان،چهل بارقرآن راازآغازتاپايان تلاوت مي‏كنم ـ وگاهي براثر اشتغالات و نشاط وخستگي،كم وزياد مي‏شود ـ ودرروزفطر،ثواب يك ختم قرآن رانثار روح پيامبر(ص)هديه مي‏نمايم،ختم ديگررا به اميرمؤمنان علي(ع)، وختم ديگررا به حضرت زهرا(س)وختم ديگررا به امام حسن(ع) وامامان ديگرتاشما،اهدا مي‏نمايم، پاداش من دراين كارچيست؟» امام كاظم(ع) فرمود: «لَكَ بِذلِكَ أَنْ تَكوُنَ مَعَهُمْ يَوْمَ الْقِيامه: پاداش تواين است كه درروز قيامت همنشين وهمدم پيامبر(ص) و فاطمه وامامان(ع) خواهي بود.»

گفتم: «اللّهُ اَكْبَر، براستي به چنين مقامي نايل مي‏شوم؟» سه بارفرمود: آري.[13]

9- كلام راكوتاه كرده، و از انس و الفت بنيانگذارجمهوري اسلامي، امام خميني (ره) با قرآن، اندكي سخن به ميان مي‏آوريم. اين بزرگمرد رابطه بسيارگرمي با قرآن داشت، و از آن، استفاده‏هاي فكري و عمليِ فراواني مي‏كرد قرآن بزرگ‏ترين تكيه‏گاه مطمئن نيروبخش براي پيشبر اهداف او بود و مي‏فرمود «اگر خداوند داستان‏هاي پيامبرانی چون موسي، فرعون، ابراهيم، نمرود و... را در برابر طاغوت‏ها در قرآن ذكر كرده، و تذكّر داده، منظورش داستان سرايي نبوده، بلكه منظورش تبيين برنامه پيامبران در برابر طاغوت‏هاست؛ يعني ما نيزكه پيرو قرآن هستيم، بايد دربرابرطاغوتها تا سرحدّ نابودي آنها تلاش كنيم.»

مكرّر مي‏فرمود: قرآن يك كتاب انسان سازي كامل است، وبراي آن نازل شده كه انسان بسازد. امام خميني بخش مهمّي اززندگي‏اش را حتّي دردوران جنگ، ودردوران بيماري آخرعمر، با قرآن مأنوس بود، وبا تلاوت آيات قرآن، وتدبّردرآن آيات، با خدا ارتباط پيدا مي‏كرد.

يكي از اعضاي دفترايشان دراين باره مي‏نويسد: «هرروزحضرت امام خميني(ره) داراي نظم و انضباط مخصوصي بودند، ازجمله مقداري ازوقتشان را با قرائت آيات قرآن سپري مي‏كردند،وكارها آن چنان بر طبق نظم و برنامه‏ريزي بود كه به طورعادي هيچ گاه توجّه به كاري موجب تضييع كارديگرشان نمي‏شد.»[14]

امام در نيمه‏هاي شب كه براي نماز شب برمي‏خاست، مدّتي قرآن مي‏خواند، حتي در اواخر عمر كه بستري بودند، با دوربين مخفي از او فيلم گرفتند، و درتلويزيون، بسياري مشاهده نمودند، كه ازبستر برخاست و نشست و قرآن را به دست گرفت و مشغول تلاوت آيات قرآن گرديد.

شخصي قرآن‏هايي با قطع كوچك تهيّه كرده و مي‏خواست به جبهه بفرستد، به دفتر امام آورده بود تا آنها را تبرّك كند، آن قرآن‏ها را نزد امام آوردند، و به عرض رسيد: «اينها قرآن‏هايي است كه شامل چند سوره است، خواسته‏اند كه براي جبهه تبرّك شود.» با اين كه هميشه حركات امام به طور كامل، آرام و معتدل بود، ناگهان به طور بي‏سابقه‏اي، با شتاب و شدّت مضطربانه‏اي، دستشان را عقب كشيدند، و با لحني تند و عتاب آميز فرمودند: «من قرآن را تبرّك كنم؟! اين چه كارهايي است كه مي‏كنيد؟»

يك بار بدون توجه يك جلد قرآن را همراه چيزهاي ديگر نزد امام آوردند و به زمين نهادند، امام با عتاب فرمودند: «قرآن را روي زمين نگذاريد.» و بي‏درنگ دستشان را جلو آورده و آن را گرفتند و روي ميزي كه در كنارشان بود گذاشتند، امام در اين هنگام روي كاناپه نشسته بودند، معلوم شد كه امام نمي‏خواهند قرآن پايين‏ترازجايي كه نشسته‏اند قرارگيرد.

يك بارنيزهمه ديدند كه حضرت امام(س) دريك مراسم ملاقات درحسينيه جماران، به طوراستثنايي به جاي آن كه در جايگاه روي صندلي بنشينند، روي زمين نشستند، زيرادرآن روز برندگان مسابقه قرآن آمده بودند، و قرار بود در آن جلسه، چند آيه قرآن تلاوت شود.

حضرت امام هرسال چند روز قبل از ماه مبارك رمضان، دستورمي‏دادند كه چند ختم قرآن براي افرادي كه مدّ نظرمباركشان بود،قرائت شود.[15]

پايان اين یادداشت را با ذكرسخن پيامبر اكرم(ص) درشأن پاداش تلاوت قرآن، مي‏آراييم كه فرمود: مؤمني كه هرشب ده آيه ازآيات قرآن را تلاوت كند، نامش جزء «غافلان» نوشته نشود، و اگر هر شب پنجاه آيه بخواند نامش جزء«ذاكران» نوشته شود، و اگر صد آيه بخواند، نامش جزء «قانتان» (بندگان خالص و فروتن) و «فائزان»(رستگاران) نوشته و ثبت مي‏گردد، و هرگاه پانصد آيه بخواند، نامش جزء «مجتهدان» (تلاشگران راه حقّ) نوشته شود، و اگر هزار آيه بخواند، براي او در بهشت قنطاري( مالی فراوان) از طلا كه معادل پانزده هزارمثقال طلا است مقرّر گردد، كه هر مثقال آن 24 قيراط است كه كوچك‏ترين قيراط آن، همانند بزرگي كوه اُحد مي‏باشد، بزرگ‏ترين آن به بزرگي بين زمين وآسمان است.[16]

عترت احمد ز قرآن نمی گردد جدا

تا بیابی معنی این نکته را، قرآن بخوان

یکشنبه: 19 / 01 / 1403- 27 رمضان 1445- 7 آوریل 2024

[1] - انس، یعنی خو گرفتن همدمی و مصاحبت انسان با فرد یا شی ء مورد علاقه اش. انسان به لحاظ این که وجودی گسترده دارد و مجمع امیال و گرایش های مختلف است، زمینه انس با امور گوناگون را داراست. انس انسان با امور متعالی و معنوی منوط به این است که بین او و مأنوسش سنخیت وجود داشته باشد، هر چه این سنخیت بیشتر باشد موانست نیز بیشتر خواهد بود. از این رو، هر کس به هر اندازه که از باطل دور باشد، انس با قرآن مجید که سرتاسر آن حق است و هیچ گونه باطلی در آن راه ندارد، بیشتر می شود. انس کامل مختص کسانی است که در اندیشه، اخلاق و کردار از هرگونه باطلی به دور بوده، و حق محور باشند. انس به یک شی ء درهای دل را به روی آن شی ء باز می کند، و باعث می شود که روح و جان انسان تحت تأثیر قرار گیرد و رنگ و بوی آن شی ء را به خود بگیرد، این تأثیر به تدریج در تمام حرکات و سکنات فرد متبلور می شود. بر این اساس، انس با قرآن مجید که تجلی حق تعالی در این جهان است و سرتاسر دعوت به تعالی و سیر به سوی حق است انسان را به اندازه استعداد و قابلیت هایش از نور و کمال برخوردار می کند تا جایی که انسان در ابعاد مختلف وجودش قرآنی و مظهر قرآن می شود.

[2] - انس پیامبر گرامی (ص) با قرآن کریم. مجله / فرهنگ جهاد / بهار و تابستان 1385، شماره 43 و 44.

[3] - علامه مجلسي، بحارالانوار، ج85، ص34.

[4] - انس پیامبر گرامی (ص) با قرآن کریم. مجله / فرهنگ جهاد / بهار و تابستان 1385، شماره 43 و 44.

[5] - همان.

[6] - ابن جريرطبري،تاريخ طبري، ج6، ص337؛ محدّث قمي، نفس المهموم، ص113.

[7] - محمد بن يعقوب كليني، اصول كافي، ج2، ص602 و616.

[8] - همان.

[9] - علامه مجلسي، بحارالانوار، ج84، ص248.

[10] - ابن شهر آشوب طبرسي، مناقب آل ابي‏طالب، ج4، ص360.

[11] - نهج البلاغه فیض الاسلام، خطبه182.

[12] - محدّث نوري، جنّة المأوي، واقع در قسمت آخر جلد53 بحار، ص302.

[13] - محمد بن يعقوب كليني، اصول كافي، ج2، ص618.

[14] - محمد حسن رحيميان، در سايه آفتاب، ص183 (به طور اقتباس) .

[15] - همان.

[16] - محمد بن يعقوب كليني، اصول كافي، ج2، ص612.

روزجهانی قدس؛ افشاگر چهره سیاه صهیونیزم بین المللی و حامیان غربی آنان

اسدالله افشار

برگزاری سالانه مراسم روز جهانی قدس -در آخرین روز جمعه ماه مبارک رمضان که یادگار هوشیارانه امام خمینی (ره) می باشد-توسط میلیون ها مسلمان در سراسر جهان به عنوان یک بستر مهم برای ابراز همبستگی با آرمان فلسطین عمل می کند. به ویژه در سال جاری، در میان درگیری های جاری در غزه، افزایش مشارکت جهانی پیش بینی می شود، زیرا واقعیت های آشکار ددمنشانه و وحشیانه اقدامات رژیم جعلی غاصب نسل کش تروریستی صهیونیستی توجه بین المللی را به طور ویژه به خود جلب کرده است.

به درستی باید اذعان داشت امسال روز قدس واقعا به برکت شجاعت، مقاومت و پایمردی مبارزان غزه یک روز جهانی خاص و ویژه ای است چرا که مبارزان جبهه مقاومت با عملیات طوفان الاقصی 7 اکتبر 2023( 15 مهر 1402) خود شرایط را به گونه ای برای رژیم نسل کش صیهونیستی رقم زده اند که آن ها بعد از 6 ماه گرفتار جنون آدم کشی شده و هیچ دستاوردی نصیبشان نگشته است الا اینکه جامعه جهانی یکصدا علیه آنان بپا خاسته اند و خواستار محاکمه و مجازات جنایتکاران جنگی این رژیم سرتا پا دروغ جعلی غاصب جانی هستند.

افکار عمومی دنیا با عملیات طوفان الاقصی دریافت که؛ صهیونیست‌ها به سه هدف کوچاندن مردم فلسطین، نابودی حماس و آزادی اسرای خود نرسیدند و نخواهند رسید ولذا خود صهیونیست‌ها نیز با صراحت اعتراف کردند که حماس نابود شدنی نیست و آزادی اسرا هم با عملیات میدانی امکان پذیر نمی باشد.

فاتحه این اسرائیل را باید خواند و این رژیم دیگر از این مهلکه جان سالم بدر نخواهد برد و شکستش قطعی و حتمی خواهد بود. روز قدس 5 آوریل 2024/ 17 فروردین1403، روزی است که با اذن و لطف الهی نقاب از چهره کریه و زشت منظرصهیونیست ها کنار زده خواهد شد و همه جنایت های آنان در حق مردم فلسطین در طول بیش از 70 سال آشکار و هویدا می‌شود. این پیروزی را بزودی جشن خواهیم گرفت.

در شش ماه گذشته، موجی از اعتراضات سراسر جهان را فراگرفته و روایت‌های مطرح شده از سوی دولت‌ها، به‌ویژه در کشورهای غربی را به چالش کشانده است. فراخوان‌ها برای آتش‌بس با نگاه انسانی و بشردوستانه که خواه مذهبی باشد یا قومیتی ویا ملیتی فراتر رفته و طنین‌انداز شده است. در میان جوامع مختلف، از جمله مسلمانان، یهودیان، مسیحیان، و افراد از هر طبقه اجتماعی، صدای واحدی در شهرهای غربی به گوش می رسد که خواستار پایان دادن به وضعیت غم انگیز غیرنظامیان در غزه هستند.

صحنه‌های دلخراشی که در غزه رخ می‌دهد و با دستگاه‌های تلفن همراه و پخش مستقل در سراسر جهان ضبط شده‌اند، تلفات ویرانگر درگیری را نشان می‌دهد. تصاویر کودکان بیگناه محبوس در زیر آوار، خانواده هایی که در اثر خشونت از هم پاشیده شده اند، و کل محله ها به ویرانه تبدیل شده است، ماهیت بی رویه حملات فاشیستی نظامیان سفاک نسل کش صهیونیزم به زیرساخت های غیرنظامی را نشان می دهد.

تراژدی عمیق انسانی و ویرانی های گسترده ای که در غزه در حال رخ دادن است، روایت های دیرینه ای را که توسط دولت های غربی تداوم یافته بود، در هم شکسته و ادراکات ریشه دار در ذهن مردم سراسر جهان را به چالش کشانده است. تضاد فاحش بین گزارش‌های رسمی پاک‌سازی‌شده و واقعیت‌های تلخی که برای کسانی که درگیری‌ها را تحمل می‌کنند، تردیدهای زیادی ایجاد کرده و باعث ارزیابی مجدد اطلاعات منتشر شده توسط مقامات غربی شده است.

در میان هرج و مرج و ویرانی های ناشی از بمب‌های 2000 تنی اسرائیل که بر غزه می‌بارد، آنهایی که به اندازه کافی خوش شانس هستند که از آسیب فوری فرار کنند، خود را درگیر یک مبارزه ناامیدکننده برای بقا می‌بینند. کمبود مواد غذایی و منابع ضروری، افراد را در مسابقه ای با زمان غوطه ور می کند، زیرا مایحتاج اولیه برای رزق و روزی به طور فزاینده ای کمیاب می شود. زیرساخت‌های در حال فروپاشی، مراقبت‌های بهداشتی با کمبود شدید پرسنل پزشکی که مجروحان و بیماران را در معرض خطر مرگ قرار داده ، به وحشت‌ها افکنده است. صحنه‌های غم‌انگیز در حالی رخ می‌دهند که نوزادان از انکوباتورهای نجات‌دهنده[1] محروم می‌شوند، زنان خشونت‌های غیرقابل توصیفی را تحمل می‌کنند، و کودکان با آسیب‌های دلخراشی دست ‌وپنجه نرم می‌کنند که گاهی به صورت حمله قلبی ظاهر می‌شود.

تلفات سرسام آور جان بیش از 33000 فلسطینی به دست نیروهای اسرائیلی وحشتناک ترین بخش برای افکار عمومی غرب است. مردم تشنگی سیری ناپذیر برای خونریزی را می بینند که توسط اسرائیل به نمایش گذاشته شده است و خشونت بی رویه آن، که چرخه ای از رنج را تداوم می بخشد که هیچ نشانه ای از کاهش نشان نمی دهد.

در حالی که مردم با واقعیت ناراحت کننده غزه دست و پنجه نرم می کنند، بررسی های عمیق تری از بافت تاریخی را مطالعه می کنند که نشان می دهد ظلم و ستم دیرینه ای وجود داشته که فلسطینیان تا به امروز با آن روبه رو بوده و قربانی آن شده اند. آنها دریافتند که ریشه های درگیری بیش از هفت دهه به نکبه بازمی گردد، رویدادی فاجعه بار که منجر به آواره شدن اجباری صدها هزار فلسطینی از خانه هایشان شد. مبارزه پایدار برای خودمختاری و آزادی باعث شده است که بیش از 5 میلیون فلسطینی در غزه و کرانه باختری تحت اشغال، فاقد حقوق اولیه و تابع هوس های مقامات کثیف فاشیستی و آپارتایدی اسرائیلی باشند.

محدودیت های تحمیل شده بر فلسطینی ها، از محدودیت در ساخت و ساز و فعالیت های اقتصادی گرفته تا کنترل های شدید بر جابجایی و دسترسی به منابع، بر میزان انقیاد آنها تأکید می کند. با وجود تلاش‌های مکرر برای مقاومت، چه از طریق کانال‌های دیپلماتیک و چه از طریق اقدامات سرپیچی، آرمان‌های فلسطینی‌ها برای تعیین سرنوشت بارها توسط رژیمی که توسط متحدان قدرتمند غربی حمایت می‌شود، خنثی شده است. فلسطینیان به مبارزه برای عدالت، کرامت و حق داشتن میهن ادامه می دهند، زیرا اسرائیل و حامیان غربیش این مبارزه فلسطینیان را تروریست می خوانند!

در همین حال، رهبران غربی با کتمان حقیقت و دروغ های سیاسی، خود را با فقدان آشکار استدلال منسجم و موجه، با حمایت های تزلزل ناپذیرشان مستمرا از اسرائیل حمایت کرده و می کنند. فرسایش اعتبار در میان مخاطبان جهانی فراتر از تصور عمومی صرف است، که نشانگر بحران گسترده‌تری از مشروعیت است که پیامدهای گسترده‌تری دارد. منتقدان استدلال می‌کنند که وفاداری کورکورانه به اسرائیل نه تنها اصول اخلاقی را تضعیف می‌کند، بلکه اساس اقتدار تاریخی و جایگاه اخلاقی تمدن غربی را در صحنه جهانی نیز تضعیف می‌کند.

همچنین، در این عصر ارتباطات فراگیر و توانمندسازی دیجیتال، تلاش‌های اسرائیل برای شکل‌دهی به روایت و کنترل اطلاعات با موشکافی و مقاومت بی‌سابقه‌ای مواجه است. ماهیت دموکراتیک پلت‌فرم‌های رسانه‌های اجتماعی و انتشار سریع اطلاعات از طریق فناوری‌های نوظهور، افراد را قادر می‌سازد تا حقیقت را کشف و به اشتراک بگذارند، دروغ‌ها را از بین ببرند و تلاش‌های تبلیغاتی را در زمان واقعی افشا کنند. در حالی که افشای کمپین‌های اطلاعات نادرست گذشته سال‌ها طول کشید، سرعت افشای اطلاعات نادرست در عصر دیجیتال، ماشین‌های تبلیغاتی اسرائیل را در برابر افشاگری سریع و گسترده ظرف چند ساعت یا حتی چند دقیقه پس از انتشار آسیب‌پذیر کرده است.

شاید حتی در سال گذشته، هیچ کس نمی توانست پیش بینی کند که حقیقت در مورد اشغال فلسطین توسط اسرائیل آشکار می شود. بیداری مردم در سراسر جهان فقط افزایش خواهد یافت، زیرا فقط باید انسان باشیم تا احساس مردم فلسطین را درک کنیم تا متوجه این نکته مهم شویم که چه مصیبت هایی را در طی 7 دهه تحمل کرده اند و چه هزینه هایی را در طول این 70 سال به قیمت مجاهدت و مقاومت و دفاع از سرزمینشان به جان خریده اند. [2]

بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم اشغالگر قدس بداند با کشتار و تهدید و ارعاب و ترور فرماندهان و مستشاران نظامی ایران نمی تواند جایگاه داخلی و بین المللی خود را حفظ کند و بر اریکه قدرت تکه زند و بر مصدر ریاست باقی بماند. عملیات طوفان الاقصی 7 اکتبر 2023 بلای جان او شده و افکار بیدار دنیا و جامعه جهانی را علیه او بسیج کرده است. امروز دیگر نتانیاهو در داخل اسرائیل هم در امان نیست و بیش از گذشته در معرض ترور می باشد و قطعا جنگ غزه او را به زیر خواهد کشید و روز قدس 2024 شاهد بیداری و یکصدایی جامعه جهانی خواهیم بود و این روز قدس روز قدس بی نظیری خواهد شد که در حقیقت باید آن را نقطه عطفی در حیات سیاسی مبارزه مردم فلسطین علیه اشغالگری اسرائیل تلقی نمود.

روزقدس؛ جامعه جهانی سران تروریست و نسل کش اسرائیل را محاکمه خواهند کرد و با حضورشان سیلی محکمی به آنان خواهند زد تا نشان دهند مردم غزه و فلسطین تنها نیستند و در کنار آنان تا آخر خواهند ایستاد.

آری تحلیل گران و کارشناسان معتقدند در روز قدس مردم دنیا نشان خواهند داد:

1-کمک‌های تسلیحاتی آمریکا و متحدانش به تل‌آویو دیگر نخواهد توانست منجر به تغییر معادلات نبرد به سود نتانیاهو شود.

2-پایان یافتن جنگ غزه معنایی جز شکست مطلق صهیونیست‌ها در این آوردگاه ندارد.

3- حامیان و شرکای رژیم اشغالگر قدس نیز قدرت حمایت مطلق از این رژیم جعلی و کودک کش و تروریست را ازدست داده‌اند.

4- نتانیاهو با شکست در میدان جنگ غزه نیک می داند باید از قدرت کناره گیری کند و هزینه های این شکست سنگین را هم باید بدهد.

5- صهیونیست‌ها با شکست در غزه بلاشک همچون 6 ماه گذشته گرفتار بحران های عمیق داخلی و بین المللی گشته و متحمل خسارات فراوان خواهند شد و زمینه های فروپاشی سیاسی و اجتماعی این رژیم فاشیستی را رقم خواهد زد. اختلاف در کابینه رژیم صهیونیستی حکایتگر همین موضوع است و نتانیاهو در این گرداب گرفتار آمده است و مدیریت کابینه از دستش خارج شده است.

6- مسلما بیداری جهانی در روز قدس، امپراطوری رسانه‌ای صهیونیست‌ها را فلج خواهد کرد تا حقایق در رخدادی باشکوه، افشاگر چهره سیاه صهیونیزم بین المللی و حامیان غربی آنان باشد.

جمعه: 17 / 01 / 1403- 25 رمضان 1445- 5 آوریل 2024

[1] - انکوباتور یکی از لوازم پرکاربردی است که بسته به نوع استفاده دارای 3 مدل صنعتی، پزشکی و آزمایشگاهی است. کار اصلی انکوباتور تامین شرایط لازم مانند رطوبت، دما، اکسیژن، کربن دی اکسید و گرمای لازم برای زنده ماندن و رشد را فراهم می کند.

2- Abdolmaleki. Sara.Gaza is an awakening for the world. Translator; Asadollah Afshar. Tehrantimes/ April 4, 2024 - 23:12

به بهانه حمله اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق

اقدام تروریستی رژیم صهیونیستی؛ اوج وقاحت وانحطاط اخلاقی

اسدالله افشار

ارتش رژیم صهیونیستی در عملیات نظامی تجاوزکارانه و تروریستی روزدوشنبه 13فروردین ماه سال جاری؛ ساختمان کنسولگری ایران در دمشق را هدف قرار داد که منجر به شهادت سردار سرلشکر محمدرضا زاهدی، پنج افسر و افزایش کشته شدگان به 13 نفر از جمله شهروندان سوری شد.[1]

تجاوزگستاخانه و جنون آمیز رژیم جعلی غاصب تروریستی صهیونیستی ضمن آنکه به طور قابل توجهی تنش ها را در منطقه افزایش داده است باعث گردیده تا اقدامات تلافی جویانه بنابرقوانین و موازین حقوق بین الملل برای ایران محفوظ و در دسترس باشد و همچنین محکومیت بین المللی درچشم انداز ژئوپلیتیک منعکس گردد.

معاون حقوقی رئیس‌جمهور در این خصوص بیان داشته: ایران قصد دارد علیه رژیم صهیونیستی شکایت کند.

محمد دهقان همچنین اظاهار داشته: شورای عالی امنیت ملی ایران در این خصوص تصمیم گیری خواهد کرد، اما به زودی در خصوص تصمیمات قانونی در این زمینه اطلاعیه خواهیم داد.

وی تصریح نمود: در حال بررسی ابعاد حقوقی موضوعات هستیم و به زودی آن را به اطلاع عموم خواهیم رساند.

جامعه بین المللی ساکت نمانده است. شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بحث در مورد پیامدهای این حمله تشکیل جلسه داد - و جایی که نمایندگان کشورهای مختلف این حمله ددمنشانه تروریستی را به عنوان نقض آشکار قوانین بین المللی محکوم کردند[2] - تجاوز صهیونیست ها به کنسولگری ایران را محکوم نمودند.

کشورهایی مانند عربستان سعودی، ترکیه، تونس و لیبی همبستگی خود را با سوریه و ایران اعلام کرده و حمله هوایی اسرائیل را به شدت محکوم کردند. این عدم تأیید جمعی بر پیامدهای ژئوپلیتیکی گسترده‌تر این حادثه تأکید می‌کند و نگرانی‌ها را در مورد ثبات منطقه‌ای برجسته می‌کند.

تشییع جنازه شهدای این حمله وحشیانه تروریستی دردمشق نه تنها نمادی از یک لحظه عزاداری بود، بلکه یادآور ماهیت متجاوز رژیم سفاک جانی صهیونیستی مورد حمایت آمریکا و تروئیکای اروپایی بود.

ترور مستشاران نظامی ایران در خاک خارجی موجی از شوک در روابط بین‌الملل وارد کرده است و به طور بالقوه زمینه را برای فصل جدیدی در شیوه‌های جنایتکارانه اسرائیل فراهم می‌کند.

با آشکار شدن ابعاد این رویداد، جهان به دقت این جنایت وحشیانه را دنبال می کند. تلفات جانی در دمشق نه تنها غم و اندوه ملت‌ها را عمیق‌تر کرده است، بلکه پرسشی جدی در مورد آینده صلح و ثبات در غرب آسیا در بحبوحه نسل‌کشی و تجاوزات مداوم اسرائیل را در یک روز مانده به برگزاری مراسم روزجهانی قدس ایجاد کرده است.[3]

رژیم خبیث به دست دلاورمردان ما مجازات خواهد شد

رهبر معظم انقلاب اسلامی درپیامی که درروزسه شنبه 14فروردین ماه به مناسبت شهادت سردار رشید اسلام، سرلشکر پاسدار محمدرضا زاهدی و جمعی ازهمرزمان وی به ‌دست رژیم غاصب ومنفورصهیونیست، صادرنمودند، تأکید فرمودند: رژیم خبیث به دست دلاور مردان ما مجازات خواهد شد.آنها را از این جنایت و امثال آن پشیمان خواهیم کرد، به حول و قوه‌ الهی.[4]

حمله تروریستی اسرائیل؛ نشان از عمق یاس و درماندگی دارد

ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران نیزدر گفتگوی تلفنی با بشار اسد، همتای سوری خود، حمله مرگبار اسرائیل به نمایندگی دیپلماتیک ایران در سوریه را نه تنها یکی از آخرین تلاش های رژیم صهیونیستی برای زنده ماندن دانست بلکه تأکید نمود این حمله تروریستی و جنایتکارانه اسرائیل به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق؛ نشان از عمق یاس و درماندگی رژیم صهیونیستی دارد.

رئیسی افزود در این گفت و گو افزود: بی شک این رژیم و حامیان آن به سزای این اقدام تروریستی و جنایات وحشیانه در غزه خواهند رسید و مجازات عاملان این جنایت قطعی و غیرقابل تغییر است.

وی تصریح کرد: ایران و سوریه همواره اسرائیل را غده سرطانی برهم زننده امنیت، صلح و ثبات در منطقه و جهان می دانند.

رییس جمهور در همین گفت و گو به درستی براین موضوع تأکید داشته اند که انفعال و ضعف موضع ناشی از هراس برخی کشورهای عربی، جهان اسلام را از اتخاذ راهکاری واحد علیه رژیم صهیونیستی بازداشته است که این عدم اتحاد باعث گستاخی این رژیم فاشیستی منحوس در ارتکاب جنایات شده است.

وی اقدامات جنون آمیز اخیر رژیم صهیونیستی را آخرین مبارزات این رژیم در حال سقوط عنوان کرد.

امروز بر همگان ثابت شده است که رژیم جنایتکار صهیونیستی به هیچ یک از اصول بشردوستانه و بین المللی پایبند نیست و جای تأسف است که آمریکا و برخی کشورهای غربی از این رژیم حمایت مالی، تسلیحاتی و رسانه ای می کنند.

رئیس جمهور سوریه نیز به نوبه خود در همراهی با دولت و ملت ایران و خانواده قربانیان حمله اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق را محکوم و تسلیت گفت.

بشار اسد اظهار داشت: جنایت بی‌سابقه رژیم صهیونیستی در حمله تروریستی به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق نه تنها نقض قوانین بین‌المللی است، بلکه اوج وقاحت وانحطاط اخلاقی این رژیم و سلسله تجاوزات و جنایت‌کاری‌ها را نشان می‌دهد. در فلسطین، لبنان و سوریه.»

رئیس جمهور سوریه با بیان اینکه رژیم صهیونیستی به دنبال فرار از مخمصه ای است که در غزه گرفتار مقاومت اسلامی فلسطین است، بر لزوم حمایت از محور مقاومت و مجازات این رژیم جنایتکار تأکید کرد.

شورای امنیت سازمان ملل متحد؛ این تجاوز را محکوم کردند

شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بحث در مورد حمله هوایی اسرائیل به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق جلسه اضطراری برگزار کرد و اعضای آن این تجاوز را محکوم کردند و نسبت به عواقب خطرناک آن هشدار دادند.

خالد خیاری، دستیار دبیرکل در امور خاورمیانه در سازمان ملل، گفت: مصونیت اماکن و پرسنل دیپلماتیک و کنسولی باید در همه موارد محترم شمرده شود و حاکمیت و تمامیت ارضی کشورهای عضو طبق قوانین بین المللی باید رعایت شود.

نماینده چین همچون نماینده روسیه؛ حمله هوایی اسرائیل را "نقض شدید منشور سازمان ملل متحد و قوانین بین المللی" و "نقض حاکمیت سوریه و ایران" خواند.

وی با بیان اینکه خط قرمز حقوق بین الملل و هنجارهای اساسی روابط بین الملل بارها و بارها زیر پا گذاشته شده است، افزود: چنین وضعیتی باید فورا متوقف شود.

زهرا ارشادی، سفیر و معاون نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد در نشست شورای امنیت پیرامون؛ «تهدید صلح و امنیت بین‌المللی» سخنانی را در خصوص جنایت رژیم صهیونیستی و تجاوز به مقر دیپلماتیک ایران در دمشق بیان کرد.

وی در یک موضع گیری نه چندان جالب و قوی گفت: جمهوری اسلامی این جنایات هولناک و حملات ناجوانمردانه تروریستی را به شدت محکوم می کند!

ارشادی گفت: رژیم اسرائیل مرتکب نقض آشکار منشور سازمان ملل متحد، قوانین بین المللی و حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه شده است.

جنایت رژیم اسرائیل فراتر از جنایت صرف است. این بیانگر یک توهین عمیق به اصل مشترک جامعه بین المللی، یعنی مصونیت ناپذیری نمایندگان و اماکن دیپلماتیک و کنسولی است.»

ارشادی گفت که جمهوری اسلامی ایران خویشتن داری قابل توجهی را اعمال کرده است، اما باید اذعان کرد که چنین بردباری محدودیت هایی دارد.

در هرحال رژیم اشغالگر باید مسئولیت کامل عواقب خود را بر عهده بگیرد. ایران حق قانونی و ذاتی خود را طبق قوانین بین المللی و منشور سازمان ملل متحد محفوظ می دارد تا پاسخ قاطع به چنین اقدامات قابل فهم را بدهد.

دیدگاه صاحب نظران و کارشناسان در برخورد با این اقدام تروریستی

صاحب نظران و کارشناسان دراین خصوص اظهار نظرهای متفاوتی داشته اند که به اختصار به برخی از آن ها اشاراتی خواهیم داشت:

1- این جنایت آشکارا اصل اساسی مصونیت دیپلماتیک و کنسولی را نقض کرده، و همچنین ناقض کنوانسیون روابط دیپلماتیک ۱۹۶۱، کنوانسیون وین درباره روابط کنسولی ۱۹۶۳ و کنوانسیون پیشگیری و مجازات جرایم علیه افراد تحت حمایت بین‌المللی از جمله عوامل دیپلماتیک ۱۹۷۳ است.

2- اسرائیل تلاش دارد تا دامنه جنگ منطقه‌‌‌ای را گسترش دهد و همچنین شدت جنگ را به حداکثر برساند. اقدامات ایران در چنین شرایطی باید تاکتیکی، گزینشی، سهمگین و مبتنی بر بازدارندگی باشد.

3- شاید بهترین اقدام آن باشد که ایران اقدامات گسترده حقوقی، بین‌المللی و دیپلماتیک را علیه اقدام تروریستی اسرائیل انجام دهد.

4- بهتر است که مقامات ایرانی هیچ حرفی از نوع واکنش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران و نیز نیروهای مقاومت نسبت به جنایات و ترورهای اسرائیل به میان نیاورند و هیچ عجله‌‌‌ای هم برای واکنش از خود بروز ندهند. درواقع باید با صبر و حوصله و با برنامه‌‌‌ریزی و بدون سر و صدا و تبلیغات، اقداماتی انجام دهند که اسرائیل بفهمد هیچ جنایتی بدون واکنش متناسب، فراموش نخواهد شد.

5- شاید بهترین اقدام، در خوف و رجا نگه داشتن اسرائیل و انجام اقدامات هوشمندانه درازمدت و مستمر علیه جنایات آن رژیم سفاک باشد؛ به طوری که جمهوری اسلامی بتواند حمایت‌‌‌های مردم جهان و کشورهای دیگر را نیز به خود جلب کند.

6- این حمله تروریستی گویای اوج استیصال، درماندگی و سرگردانی راهبردی رژيم صهيونيستی در نتیجه شکست نظامی، سیاسی و اخلاقی در نوار غزه پس از شش ماه جنگ ظالمانه، جنایتکارانه اما بدون هرگونه پیروزی علیه جریان‌های مقاومت و ملت صبور و مقاوم فلسطین است.

7- جمهوری اسلامی ایران مقتدرانه و در کمال حکمت و درایت، رژيم متجاوز و مفلوک صهیونیستی را از جنایت جدید خود پشیمان خواهد کرد.

8- اسراييل خواهان عكس‌العمل ايران و تشديد وضعيت وگسترش دامنه جنگ است، اما منافع ايران در درگيري مستقيم نيست. صبوري استراتژيك در عدم حمله مستقيم به اسراييل باتوجه به مشكلات و اهداف نتانياهو بايد ادامه پيدا كند.

9- بحث هدف قرار گرفتن هرگونه منافع اسراييل در هر كجا طبعا از انتخاب‌هاي روي ميز ايران است، اما از نظر ديپلماتيك و فعاليت سياسي و تبيين اهدافي كه اسراييل از اين حمله دنبال مي‌كرده، ايران بايد فعالانه وارد ميدان شود و با شكايت به سازمان ملل يارگيري نمايد.

10- این حمله نیز تلاشی از سوی بنیامین نتانیاهو نخست وزریر رژیم صهیونیستی برای خروج از باتلاق غزه است و سعی می‌کند تا فضای بحرانی غزه را به خارج از اراضی اشغالی منتقل کند و پای قدرت‌های دیگری را به درگیری‌های غزه بکشاند تا در واقع انگشت اتهام را متوجه ایران و محور مقاومت سازد.

11- هدف رژیم صهیونیستی این است که دامنه جنگ را به منطقه بکشاند و پای قدرت‌های بین‌المللی را برای پایان دادن به این بحران منطقه‌ای باز کند.

12- ایران همچون هر کشور دیگری حق دارد در برابر تجاوز به حریم کنسولی و شهادت فرماندهان ارشد نظامی خود پاسخی درخور ارائه دهد، اما این پاسخ در عین تناسب، باید هوشمندانه و سنجیده باشد، در این صورت همچنان «جنگ غزه در غزه» تعیین تکیف شده و خدعه اسرائیل نیز به خودش بازخواهد گشت؛ از این روی، حفظ هشیاری برای کاستن از آسیب‌پذیری و اقدامات پیشگیرانه در برابر خدعه جدید اسرائیل یک ضرورت است.

پنجشنبه: 16/ 01 / 1403- 24 رمضان 1445- 4 آوریل 2024

[1] - وزارت دفاع سوریه در بیانیه‌ای رسمی درباره حمله به کنسولگری ایران گزارش داد: حدود ساعت ۱۷ عصر دیروز، دشمن اسرائیلی از سمت جولان اشغالی سوریه، ساختمان کنسولگری ایران در دمشق را هدف حمله هوایی قرار داد. این حمله منجر به تخریب کل ساختمان و شهید و مجروح شدن همه افراد داخل آن شد. کار برای خروج اجساد شهدا و مداوای مجروحان و آواربرداری ادامه دارد. شبکه المیادین لبنان نیز در گزارشی خبر داد سردار سرتیپ پاسدار محمدرضا زاهدی، مستشار نظامی ایران در دمشق بر اثر تجاوزات رژیم صهیونیستی به ساختمان کنسولگری ایران، به شهادت رسید.

[2] - در قوانین بین‌‌المللی که اعضای سازمان ملل آن را پذیرفته‌اند، حمله به سفارتخانه کشوری، نقض قوانین بین‌المللی و تجاوز به خاک آن کشور محسوب می‌شود. حق پاسخ قاطع ایران به تجاوز رژیم صهیونیستی به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران محفوظ است و پاسخ قاطع به این اقدام قطعاً داده خواهد شد.

این اقدام رژیم جعلی اسرائیل می‌تواند باعث بروز اقدامات و تحولاتی شود تا روند نابودی این رژیم را سرعت بخشد. اسرائیل بهانه لازم را به دست ایران داد تا پاسخ قاطعی به این رژیم بدهد. افکار عمومی جهان نیز با جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.

- 3- Syrians Hold Funeral for Iran’s Military Advisors. Kayhan .ir. Translator: Asadollah Afshar. Publish Date : 03 April 2024 - 21:30

[4] - کیهان: چهارشنبه 15 فروردین ماه 1403- شماره 23546.

ماه مبارک رمضان ؛ازنگاه امام سجاد(ع)

اسدالله افشار

سفارش امام زین العابدین (ع) در دعای 44 و 45 صحیفه سجادیه به هنگام ورود به ماه مبارک رمضان آمده است. ماه رمضان در کنار دیگر ماه های قمری، با توجه به ارج و قرب الهی بیشتری جزو پر سفارش ترین ماه هایی است که مورد توجه پیامبران الهی، ائمه معصوم و خداوند قرار گرفته است؛ ولذا دراین یادداشت سعی شده است با نگاهی به صحیفه سجادیه به عنوان یکی از معروفترین و در عین حال مهجورترین متون ناب شیعی از زاویه ای تقریبا جدید و کاربردی نظر شود. شایان ذکراست در این مقاله، ماه مبارک رمضان از منظرِ زمانِ این ماه، در دو دعای 44 و 45 مورد بررسی و تحلیل قرارخواهد گرفت.

صحیفه سجادیه و ارزش های معرفتی

صحیفه کامله سجادیه در کنار قرآن حکیم، نهج البلاغه علوی وبعضی ازادعیه بلند مفاتیح الجنان منابع اصیل حوزه نقلی جهان تشیع راتشکیل می دهند.

یکی ازویژگی های صحیفه سجادیه، استفاده اززبان دعا دربیان، تبیین،توضیح وتعلیل وحتی دفاع از معارف الهی ودفع شبهات ازاین ساحت است.

استفاده از زبان دعا در زمان امام سجاد(ع) را ازدو منظرمی توان نگاه کرد:

ابتدا ازمنظرشرایط حکومتی خاص دوران امام سجاد(ع) که کبوترسپید بال آزادی در قفس نفس پرستی حاکمان بنی امیه به دام کشیده شده بود و سینه های مردان رازدان ومتأله، لگدکوب آمال آن جماعت دیومنش گشته بود و تقیه رابراین خاندان پاک ومطهر تحمیل کرده بودند و چاره ای برای توضیح، تعلیل و دفاع از حکم آسمانی جز در قالب دعا و رازگویی با پروردگاریگانه باقی نگذاشته بودند؛ وسپس ازاین نظرگاه که استفاده از این زبان، به دلیل آهنگ خاص سخن، ازنفوذ فوق العاده ای برخوردار است و گاهی بلندترین معارف، درکالبد نجواوسخنگویی با خدای سبحان با زبانی ساده وروان و به راحتی منتقل می شود وشیرین ترین آموزه های توحیدی،با شیرین ترین آواها ماندگار می گردد.

یکی ازخصوصیات کتب اصلی شیعه، سعی دربالابردن وتعالی بخشی به سطح تفکرمخاطبان خویش است. بالا بردن سطح بینش و عمق بخشی به نگاه، بصیرت و تفکرازبرنامه های اصلی پیامبران و اولیاء الهی محسوب می شود که درصحیفه سجادیه به بارزترین نحو خود بروز نموده است؛ به طوری که کسانی که درمدتی معین با این اثرانس می گیرند مشاهده خواهند نمودکه دیگر مانند گذشته به انسان، جهان،خدا وپدیده های گوناگون جهان خلقت همانندماه،خورشیدوسیارات و... نمی نگرند.

ارزش زمان در ماه مبارک رمضان

یکی ازتعابیر لطیف امام زین العابدین(ع) در دعای44 صحیفه در مورد ماه مبارک این است که فضایل و برتری های این ماه مشهور است: «فابان فضیلته علی سائرالشهور بما جعل له من الحرمات الموفوره و الفضائل المشهوره: پس برتری این ماه را برماه های دیگر به سبب حرمت های فراوان و برتری های آشکار که برای آن قرارداد هویدا گردانید»[1]؛ یعنی چه در بیان قرآن، چه در گفتمان پیغمبر عظیم الشأن اسلام و چه در سیره اهل بیت آن حضرت(ع)، پیرامون این ماه، کرامت ها و شرافت های آن، آنقدر سخن رفته است و تأکید گشته است که این فضایل و حسن ها به امری بدیهی تبدیل گشته است.

درارزش بهره برداری از فضایل و عظمت های این ماه همین بس که امام راحل که از مردان مبادی آداب و متخلق به اخلاق الهی بود؛ دراین ماه تقریبادیدارهای رسمی خود را لغو می کرد.به طوری که در بررسی که در صحیفه امام صورت گرفت تنها پانزده سخنرانی درطول دوره پربرکت عمر ایشان از ابتدای پیروزی انقلاب تا وفات ایشان درماه مبارک رمضان صورت گرفت. و نهم منحصردر سال های 58و 59 بود و از سال 59 به این طرف هیچ سخنرانی رسمی که در صحیفه امام به ثبت رسیده باشد وجود ندارد. و این نشان از اهمیت این ماه برای خودسازی و بهره برداری عرفانی و معنوی ازاین ضیافت الهی درنزد امام خمینی(س)داشت.

ارزش زمانی ماه مبارک در صحیفه سجادیه

مختصات و ویژگی های اختصاصی که حضرت برای ماه مبارک رمضان به عنوان ارزش های زمانی این ماه برمی شمارد به قرارذیل است:

1- ظرف نزول قرآن

ماه رمضان بر سایر ماه ها برتری آشکار یافته است و این برتری به دو دلیل و نشانه، هویدا و معلوم گشته است: حرمت های فراوان وفضایل آشکار.

حرمت های این ماه نظیرلزوم چشم پوشی ازحلال های فراوانی که درایام، زمان ها و ماه های دیگر مورد استفاده قرارمی گرفت و اکنون در مدار محظورات و موقوفات ایستاده است. و با ترمز کشیدن های بسیار، سیم های خاردار گوناگون بستن، حریم و حرم ساختن های گسترده، سرعت گیرهای متنوع نصب نمودن نشان از عظمت ماه و زمانی دارد که انسان رادراین سفره زمانی به میهمانی و ضیافت فراخوانده است.

یکی از این خصوصیات زمانی که در زیرمجموعه حرمت ها ومانع ها قراردارد؛ حرمت زمانی ماه مبارک است. به گونه ای که امام معصوم(ع) می گوید که خداوند متعال اجازه پیش و پس شدن زمان این ماه را به احدی نمی دهد: «... و جعل له وقتا بینا لایجیز جل و عز ان یقدم قبله، و لایقبل أن یوخر عنه: برای این ماه وقت آشکاری قرار داد که خدای بزرگ و توانا اجازه نمی دهد که پیش انداخته شود و نمی پذیرد که از آن وقت تأخیر بیافتد»[2]؛ بنابراین جایی برای چانه زنی ها، تاویل نمودن های دلخواه و تفسیرهای به رأی در وادی تعیین زمان برای این ماه نخواهد بود. مثلا نمی توان به بهانه های واهی یا به ظاهر موجه یا نیمه موجه، زمان این ماه عظیم راجلوترکشید یا به عقب برد؛ بهانه هایی چون گرمای طاقت فرسای هوای تابستان و در نتیجه برای واردشدن تعداد بیشتری دراین ضیافت و لذت بیشتر بردن و کراهت و رنج کمتری متحمل شدن، به جلوتر یا عقب کشیدن آن اقدام شود.با قراردادن این حرمت زمانی، فلسفه آزمودن انسان ها در سرما وگرما، به هنگام کاریا استراحت و... تحقق می یابد و مجالی برای فرار از آزمون های الهی نخواهد بود.

یکی دیگرازخصوصیات زمانی این ماه، قرارگرفتن این ماه درمقابل یازده ماه دیگراز سال است.

امام(ع) چندین بار با بیان های گوناگون بر این برتری گواهی داده است: نظیر «ثم فضل لیله واحده من لیالیه علی لیالی الف شهر، و سماها لیله القدر: سپس شبی از شب های آن را بر شب های هزار ماه برتری داد، و آن را شب قدر نامید.»[3] و یا: «... شهر رمضان الذی اختصصته من سائر الشهور، و تخیرته من جمیع الازمنه و الدهور، و آثرته علی کل اوقات السنه بما انزلت فیه من القرآن و النور: ماه رمضان را از همه ماه ها اختصاص دادی، و از همه زمان ها و روزگارها برتری دادی و بر همه وقت های سال برگزیدی به سبب فرستادن قرآن و نور.»[4] و یا: «السلام علیک من شهر لاتنافسه الایام:درود بر تو ای ماهی که روزها با آن فخر و سرفرازی نمی کنند.»[5]

2- شب قدر

یکی ازدلایل برتری ماه مبارک بر دیگر ایام سال شب قدر است. به طوریکه یازده ماه درسویی و یک ماه مبارک درسویی؛ وسی روزماه مبارک دریک طرف و سه شب ماه مبارک در طرفی؛ یک شب این ماه دریک جهت و سه شب دیگر در جهتی. وآن شب که معادل هزار ماه است به عنوان ظرف زمانی نزول قرآن و نور مطرح گردیده است. به تعبیرامام، «این شب تا طلوع فجردائم البرکه است: ... سلام، دائم البرکه، الی طلوع الفجر.»[6]

به دلیل همین ویژگی های ممتاز است که براثرآگاه سازی پیغمبر(ص) و اهل بیت عزیز آن بزرگوار(ع)، این ایام در دلهای مومنان، عظیم و با هیبت است: «اهیبک فی صدور المؤمنین»[7] و آرزوی آمدن آن را قبل از فرارسیدن آن می کنند و با جان و دل به استقبال از این ماه می روند: «السلام علیک من مطلوب قبل وقته»[8] و براثر سودهای سرشار و فرا دنیایی که از این اوقات بردند«اربحنا افضل ارباح العالمین»[9] ؛ در دوری از آن، حزین و گریان و غمگین اند: «السلام علیک من محزون علیه قبل فوته»[10] ؛ و در تعبیری دیگر چنین می گوید: «السلام علیک یا اکرم مصحوب من الاوقات، و یا خیر شهر فی الایام و الساعات»(دعای 45 بند 24).

البته درسویی دیگرازمیدان، مجرمان واشقیایی قرارداشتند که برخلاف مومنان که بزرگی و فضل این ماه را درک کردند ودرغم محاق این ماه، سوختند و ناله هایی سجادوارسردادند؛ درشمارش ایام این ماه برای پایان یافتن این ماه بین خود مسابقه گذاشتند وتوان دیدن شادی های مومنان را نداشتند. از این رو امام سجاد(ع) در بیانی، تعجب خود را ازاین طایفه چنین به تصویر می کشد: «السلام علیک ما کان اطولک علی المجرمین، و أهیبک فی صدور المؤمنین: درود بر تو ای ماه، چه طولانی بودی بر گنهکاران، و چه با هیبت بودی در دل های مومنان.»[11]

شاید دلیل آنکه طولانی شدن زمان بر مجرمان را درقرینه مقابل و متضاد، با پر هیبت بودن ماه مبارک در جان مؤمنان جای داد و در یک صف رویاروی نهاد، آن باشد که براثر معرفت به این فضایل و برتری های این ماه، از علت به جای معلول استفاده کرد. یعنی به جای آنکه از تعبیر«ما اقصر...» بهره ببرد، از «ما اهیب...» استفاده کرد. دراین دیدگاه هم این ماه بهترین همنشین و مصاحب خواهد بود: «السلام علیک یا أکرم مصحوب من الاوقات، ویا خیر شهر فی الایام و الساعات»[12]؛ و هم خواستار تداوم الگوی زیستی در این ماه، در ماه های دیگر: «اللهم واجعلنا فی سائرالشهور و الایام کذلک ما عمرتنا: بار خدایا ما را در باقی ماه ها و روزها تا زمانی که زنده داری، همانند این ایام قرار بده»[13]؛ از طرفی، ودرماه مبارک رمضان آتی ازجهتی دیگر می باشد:

«... وابلغ باعمارنا ما بین أیدینا من شهر رمضان المقبل، فاذا بلغتناه فاعنا علی تناول ما انت اهله من العباده...: عمرهای ما را که در پیش است به ماه رمضان آینده برسان، و چون ما را به آن ماه رساندی بر انجام عبادتی که شایسته تو است یاریمان فرما».[14]

و در سویی دیگر دسته ای را نیزغافل ترازطایفه قبل می داند چرا که آنها اصلا زمان آمدن قدم های پاک این ماه را هم در طول دوران اسارت خود در بندگاه گناهان لمس نکردند؛ ویا نخواستند ارزش چنین زمان و هنگامه ای را به رسمیت بشناسند تا بتوانند در پیچ و خم های کوچه های غفلت،کوتاهی، سهل انگاری و ساده بینی ردای مسئولیت و حسابرسی درپیشگاه پروردگارعالمیان را از تن به درکنند و جامه ناموزون تنبلی، انگلی وتن پروری را بر اندام خویش بپوشانند: «اللهم انا اهل هذا الشهر الذی شرفتنا به، و وفقتنا بمنک له حین جهل الاشقیاء وقته، و حرموا لشقائهم فضله: بار خدایا ما اهل این ماه هستیم که به وسیله آن ما را مقام و منزلت ارجمندی دادی، و ما را برای آن به وسیله احسانت توفیق دادی؛ هنگامی که بدبختان وقت آن را نشناختند وبراثربدبختیشان از فضل آن محروم شدند».[15]

3- ظرف نزول فیض خدا

یکی دیگراز خصوصیات زمانی این ماه، ظرف زمانی نزول فیض خدا در شب های ماه مبارک رمضان است. به عنوان مثال شب راهم ظرف نزول قرآن کریم می شمارد و هم ظرف نزول صفح و بخشش الهی برانسان گنه کاری که گردن او در رهن گناه، مستأجر و در دین است.

یکی ازفیض های خاص الهی که کرم و بخشش وی است طبق بیان امام سجاد(ع) در هر شبی از شب های این ماه مبارک فرو فرستاده می شود: «و اذا کان لک فی کل لیله من لیالی شهرنا هذا رقاب یعتقها عفوک، أو یهبها صفحک فاجعل رقابنا من تلک الرقاب: آن سان که در هر شب از شب های ماه مبارک رمضان، برای تو بندگانی باشد که عفوت آنها را آزاد می نماید، یا گذشتت ایشان را می بخشد؛ ما بندگان را از آنان گردان»[16]؛ امام(ع) خصوصیت این شب ها را آزادسازی گردن های در رهن و جان های گروگان در بند انواع عصیان و طغیان می داند. ناسپاسی ها و طوفان های خانه براندازی که می توان ریشه آنها را در جهل به مقام عبادت و طاعت و سرسپردن در درگاه الهی دانست و از طرفی عدم درک مقام این ماه نیزفرض نمود که نتیجه آن دریدن پرده های عفت، عصمت وطهارت است.

لازم به ذکراست که همانگونه که معراج وجریان صعود پیامبراعظم(ع) درشب اتفاق افتاد:«سبحان الذی أسری بعبده «لیلا» من المسجد الحرام الی المسجد الاقصی...»[17] ؛شب های ماه مبارک رمضان نیزظرف صعود،بال گشودن، سقف آسمان را شکافت وازدریچه تنگ دنیابینی سربلند نمودن هم هست.

یعنی ازسویی دراین ماه انسان درپرتو نزول قرآن کریم، صعود می کند وازطرفی دیگر، فیض حق با ریزش ونزول بر روزه داران، زمینه های آمرزش،تعالی وبالا رفتن بندگان فراهم می شود.ودرنهایت یکی دیگرازویژگیهایی که برای روزها وشب های این ماه پربرکت مشخص می شود وازنگاه اخروی وقیامت شمارحضرت نشأت می گیرد، مسأله شاهد بودن این ماه و شهادت دادن این ایام در دنیایی دیگر و پرونده سازی براساس اعمال ما در روزها و شب های این بخش ازعمر وزندگانی ما است:«أعنا فی نهاره علی صیامه، و فی لیله علی الصلاه و التضرع الیک، والخشوع لک، والذله بین یدیک حتی لایشهد نهاره علینا بغفله، و لا لیله بتفریط:بار خدایا ما را در روزهای ماه رمضان به روزه داری، و در شب های آن به نماز و زاری به سوی تو، و فروتنی برای تو و خواری در برابر تو یاری فرما تا روزهای این ماه بر غفلت ما، و شب هایش بر کوتاهی ما گواهی و شهادت ندهند.»[18]

بایدهای زمانی ماه مبارک درصحیفه سجادیه

منظوراز بایدها،ترسیم نقشه راهی است که طی طریق درآن مسیررا امام سجاد(ع) برای خود ودیگر روزه داران در قالب زبان دعا ازخداوند متعال درخواست می کند تا دراین ماه به آن برنامه نزدیک شود و گام های خویش را برفرق آن اهداف نهاده و بالارود و بدین وسیله روزه ها، شکوفا شود وثمر دهد.

براین اساس روزه روزه داران یا هدفمند، مدون، مهندسی شده ودارای نقشه و برنامه است و یا بی برنا مه و باری به هرجهت می باشدکه در نتیجه عقیم، سترون، نازا و ابترخواهد ماند.

لزوم نقشه حرکت داشتن درامورمعنوی همانند امورمادی تا آنجا احساس می شود که درحسابرسی پسین، ازتمام ابعاد زندگی سؤال می شود نه فقط ازیک بعد آدمی.

تصویرانسان هایی که در جزءجزء زندگی مادی خود دارای برنامه، حساب و کتاب و چرتکه اندازی دقیق وبرپایه عقل معاش هستند و از زندگی معنوی منظم وبا برنامه غافل اند آنقدرخنده داراست که تصویرفردی که به جای قاشق،ازبیل برای غذا خوردن استفاده می کند ویا شخصی که به جای کارد میوه خوری، ازاره چوب بری بهره می برد. اينك به پاره اي ازاين بايدها درذيل اشاره مي نمائيم:

1- حرمت نگه داشتن زمان نمازدراین ماه

یکی ازبایدهای زمانی که امام سجاد(ع) خود رادرآن مسیر قرار می دهد و ازخداوند بلندمرتبه درخواست می نماید؛ حرمت زمان نماز رادر این ماه دانستن است. امام(ع) در دعای 44 در بند 8 و 9 به اوقات نماز سه باراشاره می کند که در جای خود، اهمیت پاسداشت اوقات نماز را در این ماه در نزد خاندان پاک پیامبر(ص) نشان می دهد: «اللهم... وقفنا فیه علی «مواقیت» الصلوات الخمس بحدودها التی حددت، و فروضها التی فرضت، و وظائفها التی وظفت، و«أوقاتها» التی وقت؛ وانزلنا فیها منزله المصیبین لمنازلها، الحافظین لارکانها، المودین لها فی «أوقاتها»...: بار خدایا ما را در این ماه بر اوقات نمازهای پنج گانه باحدود و احکامش که مقرر نموده ای و واجباتش که واجب کرده ای و شروط و اوقاتش که شرط و تعیین نموده ای آگاه گردان؛ و ما را در نماز همچون کسانی قرار ده که مراتب شایسته آن را دریافته، وارکان وجوانب آن رانگاهدارنده اند وآن رادراوقات خود به جا می آورند»[19]؛ در این بندها درخواست می شود که براوقات نمازهای پنج گانه واقف گردد و نیز به صورت سربسته از نمازگزارانی صحبت می شود که نماز را در وقت خود ادا می کنند واز خداوند متعال درخواست می شود که مقام چنین نمازگزارانی را به وی مسئلت کند.

درجامعه ما نیزدرصورتی می توان در عمق بخشی فرهنگ ناب و استثنایی قرآن و عترت اقدام نمود که معارف این خاندان را به صورت کاربردی مطرح نمود و آن را در اختیار مردم قرار داد. به عنوان مثال ازهمین بخش ازدعای بلند امام سجاد(ع) به راحتی می توان براهمیت نماز اول وقت دراین ماه خصوصا نمازمغرب وعشاء تأکید کرد. این امرسنتی است که در بعضی مساجد سنتی حاکم است به طوری که در هنگام افطارابتدا به برپایی نمازجماعت مغرب و عشاء می پردازند و آنگاه به سمت افطاررهسپارمی شوند و در نقطه مقابل نیز مبنای نادرستی پایه گذاری شده است که چند ساعت بعد ازافطاراقدام به برپایی و اقامه نمازجماعت می کنند. لازم به توضیح نیست که فرهنگ نماز و روزه در صورتی به رشد معنوی و اجتماعی انسان ها منجر خواهد شد که در نقشه ای که اهل بیت(ع) و خصوصا امام سجاد(ع) درصحیفه ترسیم کرده اند تعریف شده باشند و به رسمیت شناخته شده باشند. سنت گذاری غلط دراین مسیرآنقدر سوگ آور و زیان رسان است که عرفان های تقلبی درنسبت با عرفان اهل بیت(ع) که شفا،دارو ونور است.

2- درخواست آزاد کردن گردن های مرهون در بند گناه

یکی دیگراز بایدهای زمانی این ماه که برمبنای ارزش شناسی این ماه استوارگشته است درخواست آزاد کردن گردن های مرهون در بند گناه است.

بر پایه اعتقاد امام سجاد(ع) قصه شب های این ماه غیر از زمان روز این ایام است. چون شب های این ماه محل نزول فیض الهی بر بنده است واین نزول سبب رشد، بالا رفتن و پرکشیدن انسان می شود، امام می فرماید: خدایا درهر شبی ازشب های این ماه گردن های بسیاری از زنجیر توان فرسای گناه آزاد و رها می شوند و دربند کرم و بخشش تواسیرمی آیند که این اسارت عین آزادی و بزرگترین کرامت و شرافت محسوب می شود. «واذاکان لک فی کل لیله من لیالی شهرنا هذا رقاب یعتقها عفوک، أو یهبها صفحک فاجعل رقابنا من تلک الرقاب».[20]

3- درخواست مشخص نمودن تکلیف روزهای این ماه

یکی دیگرازدرخواست های امام(ع) درباب زمان دراین ماه، مشخص نمودن تکلیف روزهای این ماه و نیز شب های پربرکت این ایام است. در تفکر امام(ع) روزهای این ماه زمان روزه داری، و شب ها موقع ایستادن و قیام است. امام(ع) در قسمتی دیگر براین مطلب که روزها روزه، و شب ها به قیام بایستد تأکید می کند و قیام را نیز تفسیر می کند:«أعنا فی نهاره علی صیامه،و فی لیله علی الصلاه والتضرع الیک، و الخشوع لک، والذله بین یدیک حتی لایشهد نهاره علینا بغفله، ولالیله بتفریط»[21] در این بند از دعا قیام را به نماز، تضرع، خشوع و ذلت در برابرپروردگارعالمیان معنا نموده است.

4- شرافت وكرامت داشتن اين ماه

و در نهایت ازمکتب فکری خودکه ازمعرفت ناب اهل بیت(ع) ناشی می شود و چهره انسان شناسی حقیقی اسلامی را به نمایش می گذارد بایدی را مطرح می کندکه برپایه، مبنا و مبداء معرفتی عمیق خود بنا نموده است. امام (ع) دریک سوی میدان ماه مبارک رمضان را دربندهای گوناگون دعای 44 و 45 وصف نموده است به گونه ای که شرح و تدریس این دو دعا نیاز به تشکیل جلسات علمی و معرفتی ویژه ای است و نمی توان بدون طرح مقدمات اخلاقی،حکمی و معرفتی خاص به سراغ این معارف رفت و غنای این معارف تا بدان حد است که نیاز به تشکیل جلسات غنی معرفتی و تدریس در بالاترین سطح حوزه و دانشگاه است. اگر در این زمینه ها خلأهای جدی وجود دارد و اصلا این معارف ناشناخته مانده است دلیلش همان غربت اهل بیت عصمت و طهارت (ع) می باشد.

امام (ع) در بند43 ازدعای 45 همانند مغزولب، دودعای 44 و45 سخن می گوید واین ماه را سبب شرافت و کرامت خود می داند که خدای سبحان چنین عطا نموده است وهر کس به اندازه ظرف وجودی خود ازآن بهره می برد: «اللهم انا اهل هذا الشهر الذی شرفتنا به».[22]

طبق ویژگی هایی که برشمرده شد، ماه مبارک رمضان ازدو ویژگی نزول رحمت خدای متعال نظیر نزول کلام خود،وازسویی دیگرصعود وبال گشودن انسان برخوردار است.

اهمیت این اختصاصات برای ماه مبارک درمنطق عارفانه امام(ع) تا بدان حد است که می فرماید این ماه سبب شرافت ماست؛اما سخن بلند امام درقسمتی کوتاه ازدعای 44 به همین جا ختم نمی شود. بلکه براساس انسان شناسی الهی، اعلام می کند که زینت و زیور ماه مبارک- علیرغم همه توصیفات گذشته - به طاعت ما برای خداست:«اللهم... زین اوقائه بطاعتنا لک: خدایا اوقات ماه مبارک رمضان را به طاعت ما برای تو زینت بده».[23]

دراین سطح از نگاه، این انسان است که با عبادت، طاعت،خشوع و خضوع خود برای پروردگار عالمیان به زیباسازی وجلوه آرایی این ماه اقدام می کند. امام (ع) این معارف را در طول کتاب مظلوم و فراموش شده صحیفه سجادیه بارها به زبان های مختلف مطرح نموده است.به عنوان مثال در دعای مرزداران،اشاره می کند که رحم های زنان کفار حربی را عقیم گردان، پشت های مردانشان راخشک کن، نسل چهارپایان و حیواناتشان را قطع نما، اجازه باریدن باران را به آسمانشان، و اجازه روییدن نباتات را به زمین هایشان مده و.... سپس فلسفه این دعا راچنین بیان می کند: «اللهم... فرغهم عن محاربتهم لعبادتک،وعن منابدتهم للخلوه بک حتی لایعبد فی بقاع الارض غیرک، و لاتعفر لاحد منهم جبهه دونک: بار خدایا مسلمانان را از جنگیدن با دشمن برای عبادت و بندگیت و از زد و خورد با آنها برای خلوت نمودن و تنهایی گزیدن با تو آسوده گردان تا همه جای زمین جز تو پرستش نشود، و جز تو برای کسی از ایشان پـیشانی به خاک گذارده نگردد.»[24]

چنانکه مشاهده می شود درپایان این بخش از مناجات خویش؛ راز ختم جنگ و جهاد اصغر را برپایی عاشقان و گسترش فرهنگ عبادت در سطح جهانی می خواند تا هیچ سری جز برای الله به سجده نرود و هیچ ذکری از هیچ دیر و کنیسه و کلیسایی بلند نشود مگر آنکه ندای توحید الهی را فریاد کنند.

علاوه براین بایدها دسته ای از نبایدهای زمانی است که با بررسی بایدهای زمانی که در نقطه مقابل قرار دارند روشن می شود. در یکی از درخواست های امام سجاد (ع) ماه مبارک رمضان از نظر زمانی به عنوان عید دوستان خدا نام برده شده است:«... السلام علیک یا شهر الله اکبر، و یا عید اولیائه» [25] براین اساس معنای درخواست دیگر حضرت از خداوند که در نجوا گویی خویش مسالت می نماید که ماه های دیگر ما را در روند و پروسه ماه رمضان این سال قرار بده: «اللهم واجعلنا فی سائر الشهور و الایام کذلک ما عمرتنا»[26] ؛ این است که در صورتی که ماه رمضان ما عید باشد این توان را دارد که درخواست نماییم که همه ایام سال برای این چنین عید و زمان شادی باشد وگرنه اگر در پیچ و خم های انواع ناپاکی ها، این ماه مبارک تلف گردد و ضایع شود. همچون لباس چرک و کثیفی خواهد بود که جایگاهی جز سطل زباله نخواهد داشت چه برسد که الگوی رفتاری و نظری سالکان در سالیان باشد.

مسأله رشد وبرنامه داشتن دراین ماه

صحیفه سجادیه درعین حال که یکی ازغنی ترین آثار شیعی است متأسفانه میان غفلت ها وکوتاهی ها، خیابان نشین کوچه های غبارگرفته آرزوهای دور و دراز ما خاکیان گشته است. بهترین راه و راهکار برای زدودن ابرهای تساهل های در صحیفه پژوهی، بازکردن راه برای محققان و پژوهشگرانی است که توان کاربردی نمودن این مباحث و عرضه و توزیع و توضیح به روزاین معارف مطالب است.

یکی ازمطالبی که مورد نیاز مخاطبان گوناگون دررابطه با ماه مبارک رمضان است مسأله رشد و برنامه داشتن دراین ماه است که امام سجاد (ع) در بخش های مختلف سعی در مهندسی نمودن اعمال و افکار دراین ماه درصحیفه درقالب دعا نموده است.دراین بخش فقط به بررسی ارزش ها و بایدها و نبایدهای زمانی پرداخته شد.

طبق تفکرامام (ع) روزه روزه داران درصورتی بالنده، بارور و پربرو بارخواهد بودکه به ریسمان محکم طاعت و عبادت برنامه دار متصل گردند و دراین راه با تفکرو معرفت قدم بردارند. دراین صورت ماه مبارک رمضان، عیدی به یادماندنی و خاطره زا خواهد گشت و شایسته آن خواهد شد که از خداوند درخواست کنیم که هرماه ما، رمضان، و هرروزما روزماه مبارک، و هرشب ما لیله القدر باشد.[27]

جان کلام این که؛ امام سجاد(سلام‏ الله‌ عليه) ماه مبارك رمضان را عيد اولياء الله مي‏ داند. در صحيفه سجّاديه دعايي درباره مقام دعا و وداع ماه مبارك رمضان وجود دارد كه در مقدمه اين دعا حضرت كليّات نعمتهاي الهي را مي شمارد و اينكه بخششهاي خداي سبحان ابتدايي است، نه از روي استحقاق. بعد از آن مقدمه مي فرمايد: يكي از بهترين بخشش هاي خداوند سبحان، ماه مبارك رمضان و روزه اين ماه است.[28] شاعر مي گويد:

عارفان هر دمي دو عيد كنند *** عنكبوتان مگس قديد كنند[29]

دوشنبه: 13 / 01 / 1403- 21 رمضان 1445- 1 آوریل 2024

[1] - دعای 44 بند 18.

[2] - دعای 44 بند4.

[3] - دعای 44 بند 5.

[4] - دعای 45 بند20.

[5] - دعای 45 بند 33 .

[6] - دعای 44 بند5.

[7] - دعای 45 بند 32.

[8] - دعای 45 بند 38.

[9] - دعای 45 بند 22.

[10] - دعای 45 بند 38.

[11] - دعای 45 بند 32.

[12] - دعای 45 بند 24 .

[13] - دعای 44 بند 18.

[14] - دعای 45 بند 46.

[15] - دعای 45 بند 43.

[16] - دعای 44 بند14.

[17] - سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ: پاک و منزه است خدایی که در (مبارک) شبی بنده خود (محمّد) را از مسجد حرام (مکّه معظّمه) به مسجد اقصایی که پیرامونش را مبارک و پر نعمت ساختیم سیر داد تا آیات و اسرار غیب خود را به او بنماییم که او (خدا) به حقیقت شنوا و بیناست. سوره اسراء / 1.

[18] - دعای 44 بند17.

[19] - دعای 44 بند 8 و 9.

[20] - دعای 44 بند 14.

[21] - دعای 44 بند 17.

[22] - دعای 45 بند 43.

[23] - دعای 44 بند17.

[24] - دعای 27بند 7.

[25] - دعای 45 بند 23.

[26] - دعای 44 بند 81.

[27] - مهدی غیاث فخری، ماه مبارک رمضان درصحیفه سجادیه، روزنامه کیهان: 14 شهریورماه 1389.

[28] - صحيفه سجاديه، امام على بن الحسين(عليه السلام)، دفتر نشر الهادى‏، قم،‏ 1376 شمسی، چاپ: اول‏، ص 196، (و كان من دعائه عليه السلام في وداع شهر رمضان).

[29] - ديوان حكيم سنائى، سنايى، مجدود بن آدم، نشر سنايى، تهران، 1354 شمسی، باب 6، حکایت (به گدای بگفتم ای نادان). / كار عنكبوت آن است كه بتنَد و با اين تارها، مگس را صيد كرده قديد و قورمه درست كند. او كارش غير از ذخيره كردن چيز ديگري نيست؛ اما عارف در هر دم و هر نفس دو عيد دارد كه سعدي گفت: «هر نفسي كه فرو مي رود ممدّ حيات است و چون بر مي‏آيد مفرّح ذات؛ پس در هر نفسي دو نعمت موجود است و بر هر نعمتي شكري واجب». لذا عارف در هر دم دو عيد دارد و بهترين دمي كه انسان دارد در ماه مبارك رمضان است كه «أَنْفَاسُكُمْ فِيهِ تَسْبِيح‏»(3) نفس كشيدن در اين ماه «سُبُّوحٌ قُدُّوس‏» گفتن است.

حقیقت شب قدر

اسدالله افشار

دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند

و اندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند

چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی

آن شب قدر که این تازه براتم دادند

دوباره حلاوت وصل روح پاک عاشقی رسید؛یعنی تبلور« و نفخت فیه من روحی»[1] درکالبد خاکی. رمضان؛ یعنی گشودن سجاده بندگی درخراب آباد فراق و هجران و یافتن ندای ملکوتی «ادعونی استجب لکم». رمضان؛ یعنی پس ازدویدن در سراب ها و یافتن تباهی ها؛ رسیدن به حلقه مفقود مدارمهربانی ویافتن انعکاس ندای مستجاب شده ما به سوی ما. دوباره با کوله باری از نیازآمده ایم که جرعه ای ازآغوش گرم مناجاتت را به دل ناآرام ما بچشانی و تصویرشیرینی مقام وصال را به کام افکار و اعمال ما در شب های قدرت نشان دهی. ما آمده ایم تا میهمان لحظه های سبز بی خویشتن شویم.

شب قدر[2]، یکی از شب های ماه رمضان، شب نزول قرآن، تقدیر امور، بخشش گناهان است که از هزار ماه برتر می باشد. شب قدر زیباترین شب آفرینش است که سرنوشت زمینیان و آسمانیان به هم گره می خورد و ملائک در این شب نور و سلام و عشق به زمین می آورند.

شب قدر[3] شبى است که در طول سال، شبى به خوبى‏ و فضلیت آن یافت نمی ‏شود. شب قدر، پر ارج ترین و پر رمز و رازترین شب ها در گردونه زمان است که قلم ها در وصفش ناتوان و زبان ها از توصیفش قاصرند و عقل در فهم آن مبهوت و متحیر می ماند. شبی که به فرموده امام صادق علیه السلام قلب رمضان به شمار می آید.

در شب قدر ار صبوحی کرده ام عیبم مکن

سرخوش آمد یار و جامی بر کنار طاق بود

شعر حافظ در زمان آدم اندر باغ خلد

دفتر نسرین و گل را زینت اوراق بود

شب قدر یکی از شب‌های با فضیلت است که اعمال عبادی آن در فقه بحث شده است. یکی از الطاف و موهبت‌های ویژه خداوند در ماه رمضان شب قدر است. چنانکه پیامبراکرم (ص) فرموده‌اند: «خداوند از روزها، جمعه و از ماه ها، ماه رمضان و از شب ها، شب قدر را برای خود اختیار کرده است».[4]

شب قدر اوج معنویت و عبادت ماه مبارک رمضان است. شبی که قرآن؛ کلام خداوند در آن نازل شده است و مقدرات زندگی بشر تا شب قدر آینده در آن تعیین می‌شود. امام صادق (ع) در این‌باره می‌فرمایند:«ابتدای سال، شب قدر است، در آن شب آنچه از این سال تا سال آینده انجام خواهد گرفت، نوشته می‌شود».[5]

شب قدر است و طی شد نامه ی هجر

سلام فیه حتی مطلع الفجر

شب قدر، قلب رمضان

شب قدر، بزرگ‏ترین، شریف‏ترین، پرارج‏ترین وپررمز و رازترینِ شب‏ها درچرخه زمان است. به راستی که سخن گفتن درباره این شب مبارک، بسیار مشکل است.کدام خامه است که در وصف این شب نشکند و کدام لسان است که در توصیف این شب قاصر نگردد و کدام عقل و تدبیراست که در فهم آن مبهوت و متحیرنماند؛ شبی که به فرموده حضرت امام صادق (ع)، قلب ماه رمضان، به شمار می‏آید. این چه شب عزیزی است که دل عاشقان و سالکان کوی دوست را ربوده و آنان را، به راستی چنان مست و از خود بی خود کرده که یارای سخن گفتن درموردش را ندارند،دهانشان رادوخته وسکوت را پیشه آنان ساخته است.

عظمت شب قدر

در مورد عظمت شب قدر همین قدر بس که خداوند سوره‌ای در خصوص این شب نازل فرموده و در این سوره خطاب به پیامبرش می‌فرماید: «وما ادریک ما لیلة القدر؛ و تو چه می‌دانی که شب قدر چیست؟»

آنگاه خداوند بدون فاصله به عظمت و بزرگی آن شب اشاره کرده و می‌فرماید: «لیله القدر خیر من الف. شهر؛

شب قدر از هزار ماه بهتر است.»این نوع تعبیرنشانۀ عظمت،منزلت واهمیت شب قدراست که نشان می‌دهد،حتی پیامبر اکرم (ص) قبل از نزول این آیات به آن واقف نبوده است.

شخصی خدمت امام باقر (علیه‌السّلام) عرض کرد: مراد از اینکه شب قدر بهتر از هزار ماه است، چیست؟ ایشان فرمودند: «والعمل الصالح فی‌ها من الصلاه والزکاه وانواع الخیر خیر من الف. شهر لیس فی‌ها لیله القدر» کار شایسته‌ای مانند نماز، زکات و انواع خوبی‌ها در آن شب برتر از هرکار شایسته‌ای است که در مدت هزار ماه که شب قدر در آن نیست انجام شود.

آنگونه که از آیات و روایات برمی آید، این شب شبی عزیز و مقدس است که در آن تمامی قرآن یکجا بر پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نازل شد. شبی که ملائکه و روح به اذن پروردگار برای تقدیر هر کاری نازل می‌شوند. شب قدر شب سلام و رحمت است. شبی است مملو از سلامتی توأم با رحمت، درود و ایمنی. امام سجاد (علیه‌السّلام)‌ می‌فرمایند: «شب قدر شب سلام و درود فرشتگان است، شبی که برکت و خیر آن تا دمیدن صبح برای بندگان مخلص او پیوسته و برقرار است.»[6]

تأملي برمفهوم شب قدر

شب قدر موجب برکت ماه رمضان گردیده است.«لیله القدر»شبی است که قرآن درآن نازل شده است وظاهراً مرادازقدر،تقدیرواندازه گیری است؛چراکه خدای تعالی درآن شب حوادث یک سال بنده خود رارقم می زند وزندگی ومرگ،رزق وسعادت، شقاوت وچیزهایی ازاین قبیل رامقدر می سازد. در این شب، سرنوشت افراد و جوامع و هرآنچه با سرنوشت انسان ها ارتباط دارد، براساس حکمت و مصلحت رقم می خورد.

ازحضرت امام رضا(ع) روایت شده که: این شب را لیله القدرنامیده اند، چون آن چه مربوط به سال است، از قبیل خوبی، بدی، زیان، سود، روزی (معیشت) و مرگ و ولادت در آن شب اندازه گیری می شود. امام صادق(ع)، خطاب به (ابوبصیر) فرمودند: «ای ابومحمد، در شب قدر، حاجیان مشخص شده و پیشامدها و مرگ ها و روزی ها و آنچه مربوط به آن سال است تا سال آینده (شب قدردیگر) رقم می خورد؛ پس آن را در شب بیست ویکم و بیست وسوم ماه جست وجو کن. البته این که خداوند برپایه حکمت ومصلحت، تقدیرامور می فرماید، به شایستگی وظرفیت وحال افراد وجوامع بستگی دارد.»

مرحوم طبرسی گوید: ازآن رواین شب را، قدرگفته اند که دارای شرف وپایه ای بلند وشأنی عظیم است مثل این که گویند مرددارای قدریعنی دارای شرف ومنزلت است چنان که درقرآن آمده است:«و ما قدرالله حق قدره» یعنی عظمت وشأن خدا را آن گونه که باید به جا نیاورند. ابوبکروراق گوید: آن شب را قدرگویند ازاین روکه انسانها با زنده داشتن آن به قدرومنزلت می رسند.گروهی گفته اند: شب قدر است چون کتابی گرانبها برپیامبری بلندمرتبه و گرامی، برای امتی بلندپایه نازل شده است. از دیگر معانی «قدر» ضیق و تنگی است.این شب را ازآن روقدر گفته اند که زمین به واسطه کثرت فرود فرشتگان درآن شب، تنگ می شود. زمین دراین شب، سرشارازفرشتگانی است که تاسپیده دم،هم صدا با زمینیان به احیای آن (شب) می پردازند وبه وظایف خویش می رسند.

محمدبن مسلم ازامام باقر(ع) ازعلامت لیله القدر پرسید. امام(ع) فرمودند:علامت لیله القدراین است که بوی خوشی ازآن پخش می شود، اگردرسرمای زمستان باشد گرم وملایم می گردد واگرلیله القدر در گرمای تابستان باشد خنک ومعتدل ونیکو است.

امام موسی کاظم(ع)درهمین باره می فرمایند:«خدایا می خواهم به تونزدیک شوم، فرمود:قرب من از آن کسی است که شب قدربیدارشود، گفت:خداوندارحمتت را می خواهم، فرمود:رحمتم ازآن کسی است که درشب قدربه مسکینان رحمت کند، گفت:خداوندا جوازگذشتن ازصراط راازتومی خواهم، فرمود: ن،ازآن کسی است که درشب قدرصدقه ای بدهد. گفت خداونداازدرختان بهشت و از میوه هایش می خواهم، فرمود: آنها از آن کسی است که درشب قدرتسبیحش را انجام دهد،گفت: خداوندا رهایی ازجهنم را می خواهم، فرمود:آن،ازآن کسی است که درشب قدراستغفارکند،گفت: خداوندا خشنودی تورا می خواهم،فرمود: خشنودی من ازآن کسی است که درشب قدردورکعت نماز بگزارد».

حضرت علی(ع) فرمود: فاطمه(س) نمی گذاشت کسی ازاهل خانه درشبهای قدربه خواب رود، به آنان غذای کم می دادوازروزقبل برای احیای شب قدرآماده می شد ومی فرمود: محروم کسی است که از برکات این شب محروم شود.

قدر، باران رحمتی است که درجویبارهرفرد و هرجمع به اندازه اوجاری است. شخصیت افراد به گونه ای شکل گرفته که بعضی ازآنان توان پذیرش جریان رودی وسیع از رحمت و برکت قدر را دارند و برخی دیگر، زمینه کمتری برای جذب رحمت و عنایت دارند. برخی هیچ گونه آمادگی ندارند تا آنجا که زمینه وجودشان چون سنگی سخت و نفوذناپذیراست.حقیقت شب قدر از نوع حقایق قرآنی است و همان طورکه قرآن شفا و درمان است، شب قدر نیزاین گونه است.[7]

لیله القدر است و من نامه سیاهم ربّنا

کن عنایت بار اِلها سائل این خانه را

این منم در میزنم بگشا در کاشانه را

گسترده‏ترین سفره رحمت در بهترین شب سال

شب قدر،گسترده‏ترین سفره رحمت وپرنعمت‏ترین مائده لطف خداست. شب قدر، شب گشودن سفره دل و ریختن اشک نیاز و فصل گریستن چون ابربهاردرآستان آفریدگارغفّاراست. در شب قدر، رو به روی آینه محاسبه می‏نشینیم و چهره جان را بی غبار می‏بینیم و با باران اشک، دل را در سحررحمت و مغفرت شست و شوی می‏دهیم. شب قدر، فرصتی است تا چهره دل را باآب توبه بشوییم و پاک‏ترگردیم و به فطرت بی‏عیب خویش برگردیم.

رمضان، موعد عروج است و شب قدر، میعاد بیداران و معراج شب زنده‏داران. شب قدر، شب احیای خویش با دم مسیحایی دعاست. شب قدر، برای آن است که قدرخویش را بشناسیم، تقدیرخویش رارقم زنیم، قدرت اراده وانتخاب رابیازماییم وخویشتنِ جدید را با قلم توبه وجوهر اشک، ترسیم کنیم.حیف اگردر شب قدر، قدرِخود نشناسیم!

گویند کریم اسـت و گنه می بخشد

گیرم کـه ببخشد زِخجالت چـه کنم

یا رب زِ تـو امروز عطا می طلبم

هشیاری و بخشش خطا می طلبم

مقبولی روزه و نماز و طاعات

از درگه لطفت بـه دعا می طلبم

زبان الکن است اما چه بگویم از لطف مهرتابان که شب قدر شب تجلی میعاد انسان با خداوند و از خود جدا شدن و غرق در دریای رحمت و محبت و مهربانی خدا شدن است.

علت مخفی بودن شب قدر

بدون تردید رمضان هرسال، یک شب قدردردل خود پنهان دارد و برای ما معلوم نیست که این دُرّ گران‏بها، در صدف کدام شب پرارج نهفته شده است. به راستی علت این مخفی کاری چیست؟ حضرت علی علیه‏السلام فرمودند: «به یقین می‏گویم که خداوندآن شب را به خاطر توجه بیشتر به شما، مخفی نگه داشته است؛ زیرا اگر آن شب را برای شما آشکار و معیّن می‏کرد، فقط به دنبال اعمال و فضیلت‏های آن شب می‏رفتید و شب‏های دیگر را فراموش می‏کردید».[8]

شب قدر تا قیام قیامت باقی است

بعضی، عقیده دارندکه شب قدر، مختص زمان و روزگار پیامبر (ص) است و از میان رفته، و دیگر شب قدری نخواهیم داشت، اما چنین نیست و همه یاران پیامبر و عالمان مسلمان، معتقدند که شب قدر،تا قیام قیامت باقی است.ازابوذر غفاری نقل است که گفت: به پیامبرخدا (ص) گفتم: ای پیامبر،آیا شب قدر و نزول فرشتگان درآن شب، تنها در زمان پیامبران وجود دارد و چون پیامبران از دنیا رفتند، دیگرشب قدری نیست، فرمودند: «نه،بلکه شب قدر،تا قیامت وجود دارد».[9]

آداب شب قدر

امور ذیل در شب قدر مستحب است: غسل کردن در آغاز شبهاى نوزده، بیست و یک و بیست و سوم و نیز در آخر شب بیست و سوم؛ احیا و شب زنده داری به عبادت، بسیار دعا کردنو بسیار تلاوت کردن قرآن؛ زیارت امام حسین (علیه السّلام). خواندن سوره هاى عنکبوت و روم و هزار بار سوره قدر در شب بیست و سوم.]از اعمال و دعا‌های مخصوص این شب می‌توان به اختصار به موارد زیر اشاره کرد:

۱- غسل کردن به نیت تقرب به درگاه الهی و برای انجام عبادت؛

۲- احیاء و شب زنده داری با عبادت، دعا و توسل؛

۳- تلاوت قرآن و تفکر و تدبر در معانی آن به هر مقدار ممکن و سفارش بر خواندن سوره‌های روم، عنکبوت، یس و دخان؛

۴- توبه و استغفار فراوان؛

۵- خواندن ادعیه وارده همچون جوشن کبیر؛

۶- خواندن نماز‌های وارده بالاخص نماز قضا؛

۷- صدقه دادن؛

۸- قرآن بر سر گرفتن و توسل و تمسک به اهل بیت (علیه‌السّلام) و اعمال دیگری که این مختصر مجال بازگوئی همه آن‌ها را ندارد.[10]

شب قدر است امشب مست مستم‌ ای خدا با تو

شدم تا مست دانستم كه هستم ای خدا با تو

در این خلوت تو من یا من تو، انصاف از تو می‌خواهم

تو با من مست یا من مست هستم ای خدا با تو

خواه از من كه هرگز راه عقل و عافیت پویم

كه من دیوانه از روز الستم ای خدا با تو

دویدم سال‌‌ها اما به دور افتادم از كویت

چو افتادم ز پا در خود نشستم ای خدا با تو

سر از خاك زمین تا برگرفتم عشق ورزیدم

ولی آزاد از هر بند و بستم ای خدا با تو

تو هر جا جلوه كردی من تو را دیدم پرستیدم

به هر صورت جمالی می‌پرستم ای خدا با تو

التماس دعا

جمعه: 10 / 01 / 1403- 18 رمضان 1445- 29 مارس 2024

منابع

1- آیا شب قدر با اختیار سازگاری دارد؟، سید سعید لواسانی،پرسمان ،آذر1381، شماره 3 .

2- شبی چون صبح نورانی، محمدرضا حکیمی،امان، مهر و آبان 1386، شماره 7 .

3- شب قدر، عباس محمدی، اشارات، مهر 1385، شماره 89 .

4- شب برترازهزارماه، محمد علی ندائی، روزنامه خراسان، 7 شهریورماه ۱۳۸۹.

5- على کریمى، آیین روزه دارى، قم، مهر استوار، بى تا.

[1] - فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِينَ: پس آن گاه که او را به خلقت کامل بیاراستم و از روح خود در او بدمیدم بر او به سجده در افتید. ( سوره ص / 72) مراد از «نَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي» آن نيست كه چيزى از خدا جدا شده و به انسان ملحق شده باشد، بلكه منظور بيانِ منشأ و ريشه‌ى روح انسان است كه از عالم بالاست، نه عالم خاكى. از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند آدم را آفريد و ما اهل بيت را در نسل او قرار داد و به خاطر كرامت ما فرمان سجده صادر كرد، پس مسجود قرار گرفتن آدم، براى خداوند عبوديّت بود و براى آدم احترام، زيرا ما در صلب او بوديم! (تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج9، ص211)

[2] - علت نام گذارى این شب به شب قدر یا به جهت تقدیر امور سالانه، از خیر و شر، عمر و روزى و غیر آن در این شب است، یا شرافت و منزلت ویژه آن و یا تنگ شدن زمین به جهت فرود آمدن انبوه فرشتگاندر زمین.

قدر بنابر احتمال نخست به معناى تقدیر و اندازه گیرى یا حکم، و بنابر احتمال دوم، به معناى شرافت و بزرگى و بنابر احتمال سوم به معناى تنگ شدن است. البته احتمال نخست، بر حسب روایات و مناسبت با برترى این شب بر هزار شب به واقع نزدیک‌تر است. از احکام مرتبط با عنوان یاد شده در باب طهارت و صلات سخن گفته‌اند.

[3] - برای «قدر» معانی چندی ذکر شده است که می‌تواند وجه تسمیه شب قدر باشد که از میان این معانی، معنی اول از همه مناسب‌تر و معروف‌تر است:

۱- قدر به معنای اندازه و مقدار است. همانطور که در قرآن کریم آمده است: «قد جعل الله لکل شیء قدرا؛ خداوند برای هر چیزی اندازه‌ای تعیین کرده است.»

آنچه از روایات و آیات برمی آید این است که شب قدر را از این‌رو قدر نامند که جمیع مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعیین می‌شود. همچنین خداوند می‌فرماید: «انا انزلناه فی لیلة مبارکة انا کنا منذرین فی‌ها یفرق کل امر حکیم؛ ما قرآن را در شبی پربرکت نازل کردیم. ما همواره انذار کننده بودیم. در آن شب که هر امری بر اساس حکمت خداوندی تدبیر، تعیین و جدا می‌گردد.»

مطابق این معنا شب قدر مختص به یک شب در یک سال مشخص نیست، بلکه در هر سال شب قدری وجود دارد.

۲- شب قدر یعنی شب بزرگ و با عظمت؛ در قرآن کریم قدر به معنی منزلت و بزرگی خدا است.

«ما قدروا الله حق قدره؛ آنان عظمت خدا را نشناختند.»

۳- قدر به معنای تنگی نیز آمده است؛ «ومن قدر علیه رزقه فلینفق مما آتاه الله؛ و آن‌ها که تنگدستند، از آنچه که خدا به آن‌ها داده انفاق نمایند.»

۴- قدر به معنی با ارزش و پرقیمت؛ کسی که این شب را احیاء بدارد، صاحب قدر و مقام و منزلت می‌شود. شبی است که قرآن با تمام قدر و منزلتش بر رسول والامقام به وسیله فرشته صاحب قدر نازل گردید. شبی است که مقدر شده قرآن در آن نازل گردد.

[4] - شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۷، ص۲۶۲.

[5] - محمدی ری شهری؛ محمد. مراقبات ماه مبارک رمضان، ص۳۵۷.

[6] - سایت تابناک.

[7] - عبداللهی؛ رضوان. شب های بیداری. روزنامه همشهری: 30 مهر ماه ۱۳۸۴.

[8] - سوری؛ محمود. قلب رمضان. ماهنامه گلبرگ: شماره 56.

[9] - همان.

[10] - فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج‌۴. وفا، جعفر، حبل المتین، سال اول، تابستان ۱۳۹۱ «ویژه نامه ماه رمضان». سایت تابناک.

راه رمضانی شدن

اسدالله افشار

ماه رمضان، بهارقرآن است.این بدان معنا نیست که تنها قرآن چون دراین ماه نازل شده است مورد تکریم و احترام قرارگیرد و چندین ختم قرآن داشته باشیم؛ بلکه بدان معناست که در مدرسه رمضان، هر کسی می بایست خود را بسازد وآموزش و پرورش ببیند. خداوند دو دوره آموزشی یکی در طول عمرآدمی و دیگری در هرسال زندگی برگزار می کند. شرایط ورود به این دوره های کوتاه مدت متفاوت است.در یکی که خصوصی و شخصی تر و هر ساله برگزار می شود، جز شرط بلوغ و توانایی جسمی، هیچ شرط دیگری مطرح نمی باشد. در دومی شرایط کمی سخت تراست و مسئله استطاعت از جهات مختلف مطرح است و جنبه آموزشی آن فراگیرتر و مباحث آن اجتماعی ترمی باشد. نخستین دوره آموزشی کوتاه مدت درهرماه رمضان برگزار می شود ودوره دیگردرمراسم وکنگره جهانی حج برقرارمی گردد. هدف در هر دو دوره، مسئله تقوای الهی به دوشکل فردی و اجتماعی است. آنچه در پی می آید بایسته های قرآنی ماه رمضان و ضرورت توجه به مفاهیم قرآن دراین ماه است که با هم آن را از نظرمی گذرانیم.

مهجوریت زدایی ازقرآن

ماه رمضان که آن را بهار قرآن نام نهاده اند از آن به ربیع القرآن یاد می کنند، ماه مهجوریت زدایی از قرآن می باشد. شخص می بایست دراین دوره کوتاه مدت آموزشی و پرورشی شرایط را به گونه ای فراهم آورد تا از همه برنامه های آن سربلند و موفق بیرون آید. اگرکسی بخواهد قوانین راهنمایی ورانندگی را به عنوان نمونه ازمهجوریت به درآورد، می بایست آن را به درستی بیاموزد ودررانندگی خویش به کارگیرد.هرکسی که بخواهد گواهی نامه راهنمایی ورانندگی رادراختیارداشته باشد، می بایست نخست درکلاس های آموزشی کوتاه مدتی که از سوی نهادهای خاص برگزارمی شود شرکت کرده و آن را به درستی بیاموزد و امتحان دهد. هرگاه از آزمون آن سربلند بیرون آمد، در همان دوره کوتاه مدت می بایست در کلاس های عملی رانندگی شرکت کند و با بهره گیری از قوانین آموخته، رانندگی کند و نشان دهد که تا چه اندازه می تواند راننده خوبی باشد. پس ازبرگزاری آزمون و موفقیت دراین دوره است که گواهی نامه رانندگی به وی داده می شود.

هرمومنی، نیزدراین کلاس های رمضانی نشان می دهد که تا چه اندازه از تقوای الهی و فطری برخوردار می باشد و با تمرین علمی و عملی و آموزش و پرورش مستقیمی که در ضیافت الهی برگزارمی شود و بسیاری از شرایط ویژه برای هر روزه داری فراهم می آید، - به دلیل آن که دست های شیطان و پاهای یاران و یاوران وی در بند می شود- می تواند همانند یک کارآموز در کلاس های راهنمایی ازتابلوهای خاص و امکانات و جاده ها و راه های ویژه بهره گیرد.

دراین دوره است که زمینه رشد و تعالی آموزشی و پرورشی برای هر کسی فراهم می آید و می تواند پس از گذراندن آزمون به عنوان مؤمن وارد جامعه ایمانی و قرآنی و امت اسلامی شود. همان گونه که پس از پایان دوره موقت وآزمایش ها و آزمون ها و صدور گواهینامه رانندگی، شخص می تواند وارد جرگه رانندگان شود و خود به تنهایی درجاده های گوناگون خطرساز براند و نشان دهد که در کلاس های رانندگی چه آموخته است؛ هم چنین هرانسان رمضانی می بایست پس از پایان یک ماه رمضانی وگرفتن گواهی نامه «لعلکم تتقون»، وارد جرگه امت شود. این بدان معناست که ازاین پس آن چه در دوره کوتاه مدت به شکل علمی و عملی آموخته است می بایست در سرتاسر زندگی خویش مراعات کند. هرگاه راننده ای از عمل به قوانین و انجام آن خودداری کند، برای خود و دیگران خطرساز می شود، هم چنین هرکسی که در دوره رمضانی، آن چه را آموخته در پس ازآن عمل نکند، برای خود و امت اسلامی خطرسازخواهد بود. مهجوریت زدایی ازقوانین رانندگی به معنای عمل و پای بندی بدان است. هم چنین مهجوریت زدایی از قرآن نیز عمل به قرآن و مفاهیم و آموزه های آن می باشد.

اگر قرآن درزمانی که بسیاری از مردمانش حافظ قرآن بوده اند، سخن ازمهجوریت قرآن می کند، به این معناست که قرآن درزندگی ورفتار مردم راه نیافته بود.دانستن و در حافظه داشتن مقررات و قوانین رانندگی بی آنکه آن را در عمل مراعات کنند، به معنای مهجوریت قوانین و مقررات رانندگی است، هم چنین بی توجهی به مفاهیم و آموزه های قرآن در زندگی به معنای مهجوریت قرآن می باشد.

از این رو لازم است که هردانش آموزو کارآموزرمضانی درماه رمضان بیاموزدکه چه مقررات و قوانین انسان سازی درآیات قرآنی موجود است ودرعمل،آن راتحت شرایط ویژه رمضانی به کارگیرد و سپس در جاده های پرخطرماه های دیگرسال نشان دهد که در ماه رمضان چه آموخته است.

قرآن، کتاب راهنمای زندگی

قرآن،کتاب راهنمای زندگی است و مفاهیم و آموزه های آن نیز این گونه می باشند. مشکل جامعه ما این است که تنها قرآن و آموزه های آن را یاد می گیریم و در عمل آن را به کار نمی بندیم. بسیاری از مفاهیم قرآنی را نمی شناسیم و حتی درفرصت رمضانی به خود اجازه نمی دهیم تا وقت بیش تری برای آن بگذاریم و آن ها را بیاموزیم و در زندگی خویش به کار بندیم و مشکلات گوناگون مادی و معنوی و نیز دنیوی واخروی خود را بدان حل و فصل کنیم.

اگرقرآن کتاب درمان وشفای انسان است واگرکتاب راهنمای زندگی به سوی سعادت وخوشبختی است، چرا به آن به دیده یک کتاب مفید و سازنده نمی نگریم و از آن به درستی درس زندگی نمی آموزیم؟

اگرچه دانشمندان و اندیشمندان جامعه ما به عنوان نخبگان، مسئول این معنا هستندکه مفاهیم قرآنی را استخراج و به شکل ساده در اختیارگروه های مختلف سنی و علمی جامعه بگذارند و با عینی و ملموس سازی آن در جامعه، مشکلات و گرفتاری های شخصی و اجتماعی مردم را حل و فصل کنند، ولی هریک از رمضانی ها نیز مکلف و موظف هستند تا هرآن چه را می دانند عمل کنند و هر مفهوم آشنای قرآنی را در زندگی روزمره خویش به کار بندند.

راه رمضانی شدن

هر فردی درکلاس آموزش رمضان می بایست درکنارآموزش وپرورش وتهذیب نفس بیاموزدکه انسان چگونه می تواند به آرامش وآسایش دست یابد ومشکلات فردی وروحی خویش راحل وفصل کند.

به نظرمی رسد که راه رمضانی شدن و بهره گیری درست از شرایط ویژه و اختصاصی این ماه بزرگ قرآنی آن است که مفاهیم قرآنی را بشناسیم و در توسعه همه جانبه آن مشارکت کنیم و آن را در عمل به کارگیریم و خود را براساس آن تربیت کنیم تا پس ازقبولی درماه رمضان، در طول سال ازآن بهره گیریم وکم ترچه کنیم چه کنیم(؟) داشته باشیم.[1]

ماه مبارك رمضان،کلاسی برای آزمودن فضائل اخلاقی

ماه خیر و برکت، ماه نزول رحمت، ماه میهمانی و ضیافت الهی، بار دیگر ما را به یک فضای معنوی غیرقابل وصفی می کشاند، فضایی آکنده از عشق به خدا، و دنیایی از صفا و صمیمیت که یک ماه به طول می انجامد. اینجاست که بر همه لازم است که قدر این ضیافت را بدانند و پیشاپیش خود را برای ورود به این میهمانی آماده کنند، خداپرستان می دانند که این ضیافت با دیگر میهمانی ها فرق دارد. در این جا میزبان خالق یکتا است و انبیاء الهی پذیرایی کنندگان و فرشتگان، خدمتگزاران این خوان هستند. در این میهمانی فرشتگان پیوسته برموحدان سلام گفته و با کشیدن بالهای خود برروزه داران، گناه میهمانان را از بین می برند و پاک می کنند. برای این میهمانی درآتش وخشم خداوندی بسته، در بهشت و رحمت پروردگار باز و دست شیاطین و خناسان و وسوسه گران غل و زنجیرشده است.این ضیافت در نگاه پیامبر(ص) آنقدر مهم است که درآخرین جمعه شعبان مردم را به آمادگی های لازم برای ورود به ماه خدا فرامی خواند.پیامبردرعظمت وحرمت این ماه عزیزدرجمع حاظران نمازجمعه چنین فرمود: "ولا یکونن شهررمضان عندکم کفیره من الشهور فان له عندالله حرمه و فضلاً علی سایر الشهور: نباید در نظر شما، ماه رمضان و دیگر ماه ها یکسان باشد، چون این ماه نزد خدا حرمت و فضیلت والاتری نسبت به دیگر ماه ها دارد."[2]

دراین ماه باید تمام اعضا و جوارح ما روزه دار باشد، و با ادب خاص خود وارد این میهمانی بی مانند بشویم. نه دست خطا کند و نه پا و نه چشم وگوش.

دراین ضیافت فقط و فقط ازپروردگار پیروی خواهد شد نه از شیطان یا هوای نفس همه چیزباید تغییر یابد، تا با فضای رمضان، رمضانی شویم. پیامبرو معصومین برای بهره جستن از این فیض بزرگ سخنان و رهنمون های بسیارارزشمند، زیبا ودلنشینی برای ما به یادگارگذاشته اند که به بررسی بخشی ازآنها می پردازیم.

آداب مهمانی خدا

شاید برخی چنین فکرکنندکه میهمانی خدا فقط دراین خلاصه می شود که یک روزه دارهمراه دیگر روزه داران در وقت سحربه امساک پرداخته و در پایان روز به افطاربپردازد، و همین مسئله همه ساله تکرار می شود.اما این به تنهایی هرگزکافی نیست چرا که هدف این نبوده که مسلمانان فقط چند ساعتی ازروز و چند روزی از سال ازخوردن و آشامیدن خودداری کنند بلکه در این یک ماه باید جهاد کنند، جهادی پی گیر و تلاشی مستمردر راستای تهذیب نفس و اصلاح خویش. این یک ماه کلاس آموزش و تمرین آموخته ها است.کلاسی برای آزمودن فضائل اخلاقی و تلاش برای ترک رذائل شیطانی و ضداخلاقی، که ازجمله این فضائل است:

1- کنترل زبان

زبان نشانه عقل یا جهل انسان است و مایه عزت یاذلت اوست. ازاینرو در روایات و احادیث اسلامی در باره کنترل این موجود کوچک اما بسیار خطرناک هشدارهای فراوانی داده شده است. و از پیامبر«ص»روایات متعددی رسیده که فرموده اند: سلامتی و راحتی انسان در حبس و نگهداری زبان اوست.[3] ویا این که فرموده اند: تمام گرفتاری های انسان اززبان خودش است.[4] ویااین که امام رضا(ع) فرموده:سکوت وکنترل زبان نشانه دانایی است.[5] عبدالله ثقفی گوید: به پیامبرعرض کردم که بیشترین چیزی که برمن می ترسی چیست؟ پیامبر(ص) زبانش را به دست گرفته و فرمود: ازاین.[6] همچنین امیرمؤمنان(ع) در وصیتی که به فرزند خود محمد بن حنفیه داشت فرمود: زبان همانند سگ هار است. اگرآن را آزاد بگذاری تو را گاز خواهد گرفت. بسا براثرکلمه ای که انسان برزبان جاری می سازد، نعمتی را ازدست می دهد. پس برتوباد زبانت را که همانند طلا و نقره است حفظ و پنهان کن [7] ازاین روست که پیامبر(ص) با مهم شمردن این امر، درخطبه شعبانیه معروف خود در مدینه که درآخرماه شعبان ایراد فرمود،این چنین توصیه کرد: یعنی ای گروهی که خود را آماده ضیافت الهی نموده اید، زبانتان را دراین ماه کاملاً کنترل نمایید تا درمحضر پروردگارخطایی از او سر نزند.[8]

2- کنترل چشم

دومین موردی که میهمان باید دراین ضیافت الهی در نظرگرفته و رعایت کند،کنترل چشم است. پیامبر(ص) در باره رعایت این نکته می فرماید:وچشم خودرا فروپوشانید از آنچه که نگاه شما به آن روا نیست.[9] آری خداوند به بندگان چشم داده تا ببینند،اما نه این که بهرچیزوبهرکس نظرکنند. چشم داده است تا راه خود را بیابند،به غذای فکری وبدنی خویش خوب نظر بیفکنند و این دستوراوست که می فرماید:" فلینظرالانسان الی طعامه".[10]با این بیان می توان گفت یک نگاه واجب داریم و این همانست که گفته شد. دوم نگاه مستحب است که در روایات به آن اشاره شده است. چنانچه فرموده اند: نگاه کردن به صورت علی بن ابی طالب ، پدر، مادر، عالم، برادر دینی، امام عادل، قرآن، و کعبه عبادت است.[11] و همچنین نگاه کردن به آب و طبیعت، و سبزه، گل و گیاه باعث زدوده شدن غم و غصه از انسان می شود.

نگاه سوم آن که از نظرشرع مقدس جایزنیست و آن نگاه به نامحرمان است و کنترل چشم در برابرآنها یکی از آداب و شرایط این میهمانی بزرگ است و قرآن مجید نیز درآیاتی تمام مسلمانان را به این امر الهی فرا خوانده و مرد و زن را از نگاه های حرام و غیرشرعی به یکدیگر برحذر داشته است.

رسول خدا(ص) می فرمایند: روزقیامت تمام چشم ها گریان است مگرسه چشم، چشمی که ازترس خدا گریه کند، چشمی که از نگاه به نامحرم فروپوشانده شود، چشمی که شب زنده دار باشد.[12]

3- کنترل شنوایی

همانگونه که دربین انسانها یک نظام حقوقی نسبت به یکدیگرحاکم است، بین اعضای یک انسان نیزحقوقی هست که می باید به آن حقوق حتماتوجه بشود. امام زین العابدین(ع) در رساله حقوق،ضمن پنجاه حقی که بریک فرد مطرح می فرماید برای نفس وزبان وشنوایی وبینایی و دست وپا وشکم وغیرآن حقوقی را بیان کرده است.حضرت درباره حقی که شنوایی برانسان دارد چنین فرموده:"وحق السمع تنزیهه عن سماع الغیبه: واما حق شنوایی این است که آن راازشنیدن غیبت و شنیدن هرآنچه که شنیدنش بر او حلال نیست، پاک و منزه ودورگردانی."[13]

بدون شک آن میزبانی که غیبت وآواز و صداهای محرک و مهیج قوای حیوانی انسان را تحریم کرده و به هیچ وجه حاضرنیست کسی را به حضورپذیردکه ازاین محرمات پرهیزننماید ویا در ماه رمضان بخواهد خود رابه این مسائل مشغول کند. پیامبربزرگواراسلام(ص) ضمن خطبه شعبانیه خود به سومین ادب از آداب این ضیافت الهی اشاره نموده می فرماید: خود را ازآنچه که شنیدنش برشما حلال وجایز نیست دور بدارید.[14]

4- کنترل خشم

غضب و خشم یکی از حالات بسیار زشت انسانی است که باعث حرکت روح حیوانی او می شود، گاهی این دخالت بحدی به پیش می آیدکه قوه عاقله وفکرسالم انسان را می پوشاند. بدین جهت گفته اندکه غضب جنونی است که یک مرتبه عارض می شود. وبسا که مرگ ناگهانی هم درپی داشته باشد. مرحوم نراقی در وصف خشم و غضب از حکما نقل کرده است که:کشتی که به گرداب افتاده وگرفتار موجهای عظیم و بادهای تندشده باشد، به نجات نزدیک تراست از کسی که شعله غضبش به التهاب آمده باشد.»[15]

البته ناگفته نماندکه دوغضب داریم یکی ناپسند ومذموم وآن حالتی است که انسان راازحد اعتدال بیرون برد،واما آن غضبی که اختیار و مهارش دردست انسان است و یا آن خشم برای رضای خدا و یا برای دفاع از حق از او صادرشود نه تنها اشکالی ندارد بلکه خشمی پسندیده است.

امیرمؤمنان(ع) فرمود: هیچگاه پیامبر(ص) برای دنیا به خشم نمی آمد، اما هرگاه از برای حق به خشم می آمد، احدی را نمی شناخت و غضبش آرام نمی گرفت تاحق رایاری کند.[16]

و اخبار و احادیث فراوانی در مذمت خشم ناپسند وارد شده وهمه آنها دلالت براین دارند که ایمان را فاسد می گرداند چنانکه سرکه عسل را فاسد می کند.[17] امام جعفر صادق(ع) می فرماید: غضب، دل مرد دانا را هلاک می کند، وکسی که مالک قوه غضب خود نباشد مالک عقل خود نیز نیست.[18] پس دراین ماهی که افتخارحضوروشرکت درمیهمانی رب الأرباب راداریم باید علاوه برکنترل چشم وگوش وزبان بر خشم خود نیزمسلط باشیم.امام رضا(ع) درسخنی درباره فضیلت ماه رمضان چنین فرموده است: هرکه درماه رمضان خشم خود را فرونشاند خداوند خشم وغضب خود را درباره اش درروز قیامت فرو می نشاند.[19]

5- پرهیزازمحرمات

بسیاری ازگرفتاری های مردم دراثر نداشتن تقوای الهی وترس ازخداونددر روزقیامت است. ازاینرو به دام بسیاری از گناهان از جمله روی آوردن به محرمات می افتند. بی پرده باید گفت که درحال حاضرکسی نیست که با حرامهای خداوند آشنایی نداشته باشد مگرآن جاهل بی خبری که این دسته هم بسیار اندک می باشند، اما غالب مردم هم موارد حرام را می دانند و هم ازتأثیر لقمه حرام درزندگی آگاه اند. و هیچ عاملی به اندازه تقوا و پرهیزکاری نمی تواند انسان راازاقبال بر محرمات باز دارد. ودرماه رمضان درماه ضیافت الهی هرچه تقوای یک روزه دار بیشترشد ازمحرمات فاصله خواهد گرفت.

در گفتگویی که امام صادق با مفضل بن عمر داشت درست برهمین نکته تکیه کرده و به او چنین فرمود: کم بودن عمل ولی همراه با تقوا بهترازعمل بسیار ولی تهی از تقوا است.گوید سؤال کردم: این چگونه ممکن است که عمل بسیارباشد اما تقوا دربین نباشد. حضرت درپاسخ فرمود: آری نمونه اش همانند کسی است که همسایه را اطعام می کند و به آنها ارفاق می نماید ودیگران را به خانه اش دعوت می کند، اما درکنار چنین کارهایی اگر دری ازحرام بر او بازشد وارد آن می شود و این معنای عمل بدون تقوی است. ودرمقابل کسی که عملی اندک دارد اما اگردری ازحرام به رویش بازشد، هرگزوارد آن نخواهد شد.[20]

و ماه رمضان ماهی است که خدای می خواهد بندگانش با چشمی پاک و دلی پاک تر به سوی او روی آورند، موحدان و روزه داران با اجتناب از محرمات دراین ماه پرفیض و رحمت برای همیشه ازحرام فاصله بگیرند.[21]

ابوسعید خدری از پیامبر(ص) نقل کرده که فرمود: هر بنده ای که ماه رمضان رادرک کند، پس اگر روزها را روزه بدارد و آزارش به دیگران نرسد و چشم خود را از نامحرمان پوشاند، و از آن چه که خداوند براو حرام کرده پرهیزنماید، خداوند بهشت را براو واجب می گرداند.[22]

پنجشنبه: 9 / 01 / 1403- 17 رمضان 1445- 28 مارس 2024

[1] - شریفی؛ رضا. بایسته های قرآنی ماه رمضان، روزنامه کیهان: 5 شهریور ماه ۱۳۸۸.

[2] - شیخ صدوق. فضائل الأشهرالثلاثه؛ ص95. فَضائلُ الأشهُر الثّلاثة، شهرُ رَجَب، شهرُ شَعبان، شهرُ رَمَضان (فضیلت‌های ماه‌های سه‌گانه رجب، شعبان، رمضان) کتابی عربی حاوی روایاتی از رسول خدا(ص) و ائمه معصومین در فضیلت ماه رجب، شعبان و رمضان نوشته شیخ صدوق (م.۳۸۱ق) است. این کتاب شامل سه کتاب به نام‌های: «فضائل شهر رجب»، «فضائل شهر شعبان» و «فضائل شهر رمضان» است. شیخ صدوق در این کتاب به مستحبات و اعمال این سه ماه نیز اشاره دارد. شیخ صدوق، در مواردی از این کتاب‌ها به طور مستقل نام برده، ولی این سه کتاب، به دلیل کتابت همراه با هم، به نام «فضائل الأشهر الثلاثة» مشهور شده و به عنوان یک کتاب مطرح گردیده است.

[3] - طبسی نجفی؛ شیخ محمد رضا. ذرایع البیان؛ ج 1 ، ص 6. بی نا، چاپ سوم، ویرایش اول، قم، ۱۳۹۸ق.

[4] - همان.

[5] - همان.

[6] - همان؛ ص 8.

[7] - شیخ مفید. الاختصاص، ص 223. المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید.

الإختصاص کتابی به زبان عربی و مجموعه‌ای متنوع از احادیث معصومان(ع) در حوزه عقاید، سیره و تاریخ، حکمت و اندرز، اخلاق و آداب، فضایل اهل بیت و نقایص مخالفان آنان، معجزات و کرامات. درباره نویسنده کتاب، اختلاف نظر هست و از شیخ مفید، جعفر بن حسین المؤمن و أبو علی عمران به‌عنوان نویسنده نام برده‌اند. برخی، این کتاب را به نویسنده‌ای ناشناخته منتسب کرده‌اند. در این میان شهرت انتساب الاختصاص به شیخ مفید از دیگران بیشتر است.

[8] - فضائل الاشهر الثلاثه؛ ص77.

[9] - همان.

[10] - سوره عبس / 24.

[11] - قمی؛ شیخ عباس. مستدرك سفینه البحار، ج 2 ،ص596. بتحقيق و تصحيح حسن‌بن علي النمازي. جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامي. 1377( 1418ه.ق)

[12] - علامه مجلسی. بحارالأنوار ج 104 ص35.

[13] - ذرایع البیان؛ ص 206.

[14] - فضائل الأشهر الثلاثه؛ ص77.

[15] - معراج السعاده؛ ص 77.

[16] - همان.

[17] - همان.

[18] - همان.

[19] - فضائل الأشهر الثلاثه ص97.

[20] - - سفینه البحار ج 1 ص244.

[21] - طبسی؛ محمد جواد. آداب رمضان، روزنامه کیهان، ۱۳۸۳/۰۷/۲۳.

[22] - فضائل الأشهر الثلاثه؛ ص103.

امام حسن(ع)؛ رهبر بیداردلان و پاکبازان

اسدالله افشار

برحسن جمال مجتبایی صلوات

بر جود و سخای کبریایی صلوات

در نیمه ی ماه رمضان ماه تمام

شده جلوه گر آن نور خدایی صلوات

اشاره:

امام حسن مجتبی (ع) دومین امام شیعیان فرزند بزرگوار امام علی علیه السلام و حضرت فاطمه سلام الله می باشند. ایشان در سال سوم هجرت و در شب نیمه ماه رمضان، بهترین ماه خدا چشم به جهان گشودند. در این شب شهر مدینه غرق نور شد و با قدوم مبارک این امام عزیز و بزرگوار شادی به خانه امیرالمومنین و فاطمه زهرا سلام الله نازل شد. امام حسن مجتبی علیه السلام کمتر از 8 سال از عمر خود را در دوران پیامبری گذراندند و به خاطر همین است که نام ایشان در زمره آخرین طبقه صحابه آورده شده است. این امام همام مدت ۱۰ سال امامت کردند. نگارنده میلاد دومین اخترتابناک امامت و ولایت را که میلاد اولین گل بوستان زندگی حضرت علی(ع) و حضرت زهرا (س) می باشد به همه مسلمانان جهان و خاصه مردم عزیز اهلبیت دوست ایران تبریک و تهنیت گفته و به همین مناسبت مطالب و مباحثی را پیرموان شخصیت با عظمت و تأثیرگذارحضرتش درذیل مطرح و بیان خواهد داشت.

روزه داران به رهش جان و دل ایثار کنید

امشب از جام تولای وی افطار کنید

امام حسن(ع)؛ مشعلدار راه راستین

تردیدی نیست که امام حسن بزرگ ‌زاده‌ای جوانمرد و محبوب دل خاتم پیامبران محمد مصطفی بود و سرور جوانان بهشت؛ وهم او فرزند بزرگوار افتخار نژاد انسانی و ابرمرد همیشه زنده تاریخ ، علی‌بن ابی طالب بود و پیشوایی بزرگ که خدایش برگزید تا مشعلدار راه راستین باشد، تا در پستی بلندی‌ها، اندیشه جهانیان را رهنمون باشد و مردمان را از وادی جهل و گمراهی به شاهراه حق و حقیقت هدایت فرماید و از زلال چشمه‌سار حقایق اسلامی سیرابشان گرداند.

او نجات ‌بخشی بود که گوهر وجودش از بهم پیوستن آفتاب نبوت و مهتاب ولایت پدیدار گشت و فروغ آن دو منبع نورانی بهم پیوسته، یکجا برچهره گشاده‌اش درخشیدن گرفت و جهان را به زیور پرتو خویش آراست.

امام حسن (ع) ؛ پرورش یافته مکتب علی(ع)

امام حسن آیت درخشان کردگاری و نور پاک نبوي وعلوي بود که هر چند در جامه صلح ظهور فرمود ، ولی در برابر دشمن لحظه‌‌ای از پای ننشست و دست از مبارزه برنداشت و همین مبارزه سرسختانه بود که به شهادتش انجامید. صلح سبز وی و قیام سرخ برادرش بود که اسلام را یاری کرد و آن را بیش از پیش به جهانیان شناساند و اگر چنین نمی‌بود ، اسلام چنین جلوه‌ای نمی‌داشت.

اوکه پرورش یافته مکتب پدری چون علی بود ، علی ‌وار زندگی می‌کرد ، علی ‌وار سخن می‌گفت و علی ‌وار به نبرد با دشمن برمی‌خاست و در اشاعه‌ حق و سرکوبی باطل آن چنان صادقانه می‌کوشید و عاشقانه تلاش می‌کرد که باطل سخت از وی گریزان بود و او نیز سایه به سایه به تعقیب آن می‌پرداخت تا به هر نحوی که امکان‌پذیر باشد دربندش آورده سرکوبش سازد و از میان بردارد و خورشید حق را جلوه‌گر نموده آن را بر دل و جان انسان‌ها بتاباند و از ظلمت گمراهی نجاتش بخشد.

امام حسن (ع) ؛ معلم اخلاق و شیر بیشه شجاعت

او نه تنها معلم اخلاق بود، بلکه سخاوتمندی بزرگ و بلندپایه به‌شمار می‌رفت. او شیر بیشه شجاعت بود و کانون گرم مهر و شفقت. گاه درکمال دلیری ، بسان غرنده شیری هولناک می‌خروشید و برستم‌پیشگان یورش می‌برد و صفوفشان را درهم می‌شکست و گاه در نهایت جوانمردی، بسان پدری مهربان از ستمدیدگان به دفاع می‌پرداخت و از مستمندان سراغ می‌گرفت و به یاریشان می‌شتافت.

امام حسن (ع) ؛ پیشوایی کارآزموده و زمامداری روشن ‌بین

او در حقیقت رهبرمستضعفان روزگارخویش بود و وظیفه خود می‌دانست که درنهایت قدرت و ایثار و فداکاری، با مستکبرانی چون معاویه و اعوان و انصارش به مقابله و مبارزه می‌پردازد.

او پیشوایی کارآزموده و زمامداری روشن ‌بین بود و در صحنه مبارزه و سیاست آن چنان که زمان ایجاب می‌کرد، در لباس صلح به نبرد با دشمن برمی‌خاست و با سلاح خطبه‌های شورانگیز خویش غوغا به پا می‌نمود و حریف ناجوانمردانه را پیروزمندانه ، مغلوب و رسوا می‌ساخت.

او هیچگاه به آتش ‌ستیز دامن نمی‌زد، بلکه آن را فرو نشانده و با پرده‌برداری از رفتار غیرانسانی و کردار شیطانی و پندار پلیدش، رسوایش می‌نمود و مردم را از آن‌گاه می‌گرداند و به حق، مصلحت هم همین بود که در برابر دشمن نابکار با سلاح صلح بجنگد ، چه عمل وی دلیلی روشن و برهانی قاطع برای سرکوب کردن دشمنان دین و برملا ساختن فجایع آنان به‌شمار می‌رفت.

سخنان ملکوتی امام حسن (ع)؛ زلال چشمه ‌سار محبت الهی

وقتی به سخنان دلنشین و حیرت‌انگیز امام حسن (ع) می‌نگریم ، به عظمت روح و مقام والای وی بیش از پیش پی می‌بریم و او را از هر حکیم و فیلسوفی آگاه تر، از هر ادیبی پرمایه‌تر، از هر خطیبی سخنورتر و از هر شاعری چیره‌دست‌تر می‌یابیم. سخنان وی آن چنان شیوا و گیراست که مشعل حقیقت را در دل خواننده برمی‌افروزد و به وی درس زندگی و سازندگی می‌آموزد.

این سخنان ملکوتی با تمام ویژگی‌هایش آن چنان در جان ها مؤثر می‌افتد که گاه انسان را با خود به صحنه‌های نبرد می‌کشاند ، گاه جان را از زلال چشمه ‌سار محبت الهی سیراب می‌گرداند ، گاه اندیشه را در وادی حیرت تنها رها می‌سازد و گاه احساسی شگرف در دل بر می‌انگیزد. این همه، تراوشی است از ذوق سرشار و اندیشه ژرف امام در بررسی مسائل که سرانجام تصویری زنده از حقایق شیرین و واقعیات تلخ زندگی به دست می‌دهد.

نصایح حکیمانه و سخنان عالمانه‌اش از فرهنگی گسترده به گسترش آبی آسمان حکایت می‌کند و خطبه‌هایش جان های دشمنان را به آتش می‌کشد و سینه‌های دوستان را مالامال از عشق الهی می‌گرداند. دردهای اجتماعش را با گفتاری آتشین ابراز می‌دارد و با پتک رسوایی ، رو به صفتان غدار و ستم‌پیشگان نابکار را سخت سرکوب می‌سازد.

سخنانش آن چنان جذاب است که گاه روح خواننده را تا ملکوت اعلی عروج می‌دهد و او را به شگفتی وا می‌دارد و گاه در عالم خاکی او را به دنبال مسائلی که با آن‌ها درگیر است ، می‌کشاند. گفتنی‌ها را می‌گوید و هرگز بیم و هراسی به دل راه‌ نمی‌دهد.

امام حسن (ع) ؛ آیینه‌ تمام ‌نمای پیامبر

امتیازات معنوی و روحانی شگرف و ادب و فرهنگ والا و ژرف امام حسن (ع)، درواقع ثمرات دوران حیات پرتلاطم وهیجان‌انگیزاوست که به عنوان نمونه‌های عالی اخلاقی وانسانی درجهان هستی تجسم یافته وبه صورت میراثی ارزنده و جاودانه برای انسانیت بر جای مانده است تا سرمشقی بزرگ، برای انسان‌های حقیقت‌ جوی فضیلت خواه در طول قرون و اعصار باشد، و به راستی که تاکنون چنین بوده و از این پس نیز خواهد بود. مگر می‌توان پنداشت که آفتاب وجود مقدس پیشوایی چون او چنین تلالؤ نداشته باشد، وجود مقدسی که آیینه‌ تمام ‌نمای پیامبر بود و آیت عزم و جوانمردی ، قرآن ناطق بود و بدر سپهر آزادگی، شیر بیشه‌ شجاعت بود و مظهر عالی ایثار و فداکاری، سرمشق سلسله اولیاء بود و قافله ‌سالارکاروان حق و حقیقت، کانون صلح و صفا بود وکانون مهر و محبت، کوه استوار حلم و شکیب بود و ابرریزان سخاوت، دژ تسخیرناپذیرایمان بود و رهبر بیداردلان و پاکبازان، گنجینه‌ مواعظ و حِکَم بود و اقیانوس بیکران مکارم اخلاق ، میوه‌ شاخسار توحید بود و مهر فروزان حق‌پروری، اختر برج فصاحت بود و گوهردرج بلاغت، محیط فضل و ادب بود و سرلوحه‌ دفتر انسانیت، یار و یاور مستعضفان بود و دشمن سرسخت مستکبران ، شاخه‌ با رور شجره‌ طیبه‌ نبوت بود و مطلع نور هدایت ، وارث مسند امامت بود و میراث عظیم تقوی و فضیلت و نیز عامل اساسی وحدت اسلام بود و سالک وادی تسلیم و رضا.

امام حسن مجتبی(ع)؛ سربازی عاشق و فداکار برای علی(ع)

امام حسن مجتبی(ع) در طول 37 سالی که در کنار امیرمؤمنان(ع) زندگی کرد ، فرزندی مطیع، امام شناس، بازوی نیرومند، یار صدیق و امین و باتجربه و سربازی عاشق و فداکار برای پدرش به حساب می آمد. در همان دوران کودکی ، شخصیت بزرگ امام حسن(ع) برای آن حضرت آشکار و نمایان بود.

با این همه ، بيان ما در معرفي شخصیت والا و توصیف کمالات پیشوای راستینی چون حسن‌بن علی (ع) اندکی است از بسیار و قطره‌ای است از دریا ، چه نه مرغ اندیشه را یاری پرواز به اوج جلال اوست و نه خامه‌ ادراک را توانایی وصف کمال او.

گوهر پاک تو از مدحت ما مستغنی است فکر مشاطه چه با حسن خداداد کند

هوشياري امام حسن (ع) دربرابر سیاست خودکامانه‌ حاکمان شام و بنی‌امیه

زندگی سیاسی امام همام سبط اکبر رسول خدا (ص) همانند دیگر امامان راستین تشیع از آن چه درتاريخ آمده است مستثنا نیست ؛ او که آیینه تمام‌نمای نبوی و علوی بعد از امیر مؤمنان (ع) است ، دوران کودکی خود را در آغوش پرمهر پیامبر و دامان پاک فاطمه اطهر (ع) به سر برد و سپس در کانون ولایت علوی پرورش یافت و ادبار و اقبال دنیا و دنیاپرستان را لمس کرد و مظهر اسمای حسنای الهی گردید ، لیکن بنی‌امیه ستمی بسیار، به گستردگی تاریخ بر او روا داشتند و از هیچ‌گونه اتهام و تهاجمی کوتاهی نکردند و دورازانتظار نبود، چراکه معاویه و ابوسفیان مخالفت با پیامبر و اهل بیتش را برخود فرض و واجب می‌دانستند و همواره تهاجم نظامی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بر ضد خاندان رسالت را در دستور کار خود داشتند. همچنین چهره‌هایي كه نماد زر و زور و تزویر بودند این حرکت را ادامه می‌دادند ، از آن جمله است ماجراهای احد ، احزاب ، صفین ، فدک ، از بین بردن حقوق موالیان اهل بیت (ع) و خود آن‌ها ، تخریب و انهدام مایملک پناهندگان به حضرت مجتبی (ع) همچون عبدالله بن ابی سرح (توسط ابن زیاد) ، به شهادت رساندن حجری عدی و دیگر یاران گران ‌قدر اهل بیت (ع) و ... که همگی گواه روشن برمطالب بالاست.

آری ، او می‌داند که پاسخ شمشیر را با شمشیر و جواب حیله و نیرنگ را با تدبیر باید داد و از این رو آن مصلح بزرگ ، در دوره‌ امامت خویش همواره می‌کوشید تا صحابه و یاران واقعی اسلام را حفظ کند و بنیه قوی اقتصادی جهت بقای امامت راستین پی‌ریزی نماید و در فشارهای سیاسی- اقتصادی حکام بنی امیه موالیان را یاری دهد و در دراز مدت ، فرهنگ اصیل اسلامی را جایگزین تحریفات بنی امیّه نماید و مدینه پیامبر را بار دیگر مهد علم و فضیلت و پناهگاه تشنه کامان فرهنگ غنی و ارزشمند اسلام گرداند و سیاست خودکامانه‌ حاکمان شام و بنی‌امیه را در اداره امور دین و دنیای مردم تبیین کند و امت اسلامی را از حقوق خویش آگاه سازد.

حاکمان بنی‌امیه با این که زمام حکومت شام و عراق را در دست داشتند، لیکن از برخورد اصلاحی امام مجتبی (ع) سخت وحشت داشتند و کم‌تر روزی بود که نیروهای اطلاعاتی آنان، اوضاع واحوال آن حضرت را گزارش نکنند و مزاحمت به وجود نیاورند که سرانجام هم نتوانستند تحملش کنند و به شهادتش رسانیدند.

صلح قهرمانانه امام حسن (ع) با معاویه

پژوهش درباره زندگی معصومان علیهم السلام ضروری است ؛ زیرا اقیانوس بی کران فضایل و معارف آنان مناسب ترین الگو برای همگان ، به ویژه مسلمانان است. «الگوپذیری و قهرمان گرایی» در وجود انسان نهادینه شده و همه مردم همواره دنبال سمبل ها هستند. بی تردید رهبران الهی و امامان علیهم السلام به عنوان تندیس همه خوبی ها، قهرمانان موفق برای چگونه بودن، چگونه زیستن و چگونه مردن هستند. همه ابعاد شخصیّت معصومان علیهم السلام بایسته پژوهش است؛ ولی برخی از فرازهای زندگی آنان، از ویژگی برخوردار است؛ از این رو صاحبان اندیشه، نخبگان و نظریه پردازان ، بیشتر همان ویژگی را مورد تحلیل قرار می دهند.

یکی از موضوعات شایان پژوهش، صلح قهرمانانه امام حسن علیه السلام با معاویه است که این بخش از زندگی او، مورد توجه فرهیختگان قرار گرفته است. شماری، صلح امام حسن علیه السلام را ستوده و او را قهرمان صلح و زندگی مسالمت آمیز خوانده اند و برخی دیگر بر صلح آن حضرت خُرده گرفته اند! صاحب این قلم اين موضوع را به طورمستقل درفصل سوم كتاب خود با عنوان "دوران حیات پر تلاطم امام حسن(ع)" مورد بحث و تأكيد قرارداده و لزوم آن را با توجه به نقدها و تحليل ها ؛ تبيين و شايسته پاسخ دانسته است. علاقمندان می توانند با مراجعه به کتابیادشده این بحث را به طورجامع در آن کتاب دنبال و مطالعه نمایند.[1]

در این اثر 23 فراز از فرازهاي حساس و تأثيرگذار زندگی پرفراز و نشيب آن امام همام مرور گردیده و ضمن پاسخ‌گویی به برخی از اتهامات و شبهات ، محورهای زیر نیز مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است :

۱. چگونگی ساختار شخصیتی امام مجتبی (ع) (دوران کودکی ، نوجوانی و...) .

۲. مسئولیت‌های سنگین در دوران حاکمیت امیر مؤمنان.

۳. دوران پرماجرای امامت و خلافت ظاهری آن حضرت.

۴. انگیزه‌های صلح و بررسی مواد صلح‌نامه و پاسخ به بعضی شبهات و اشتباهات.

۵. دوران ده‌ساله پایانی عمر مبارک آن بزرگوار در مدینه منوره (جنگ سرد با حاکمان بنی‌امیّه) .

۶. تهاجم فرهنگی امویان و عباسیان و بررسی انگیزه‌های شیطانی آنان.

البته محورهاي مذكور درقالب فصول ذيل ارائه و مورد بحث و بررسي قرارگرفته اند:

فصل اول- ازتولد تا امامت

فصل دوم- ازامامت تا صلح با معاويه

فصل سوم- ازصلح تا شهادت

مجددا تأكيد مي شود بررسی همه دوره های حیات امام حسن مجتبی(ع)، در این نوشتارکوتاه قابل ارائه نبوده است؛ اما آن چه ارائه شده است، نگاهی کوتاه به زندگي فردي و اجتماعي توأم با مسئوليت آن امام همام از تولد تا شهادت بوده است.

جان کلام این که؛ نخستین مظهر و نشانه کوثر که بر دامان پاک فاطمه اطهر (س) پا به عرصه گیتی نهاد امام حسن (ع) بود. نشانه ای ازتجلی مقدس ترین پدیده ای که از خجسته ترین پیوند برین انسانی، نصیب حضرت محمد (ص)، علی مرتضی (ع) و فاطمه زهرا (س) گردید. همان لؤلؤی که از برزخ دو اقیانوس نبوت و امامت به ظهورپیوست ومعجزه بزرگ « مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيانِ. بَيْنَهُما بَرْزَخٌ لا يَبْغِيانِ. فَبِأَيِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ. يَخْرُجُ مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَ الْمَرْجانُ »[2] را تجسم بخشید و کلام خدا درکلمه وجود چنین ظاهرشد. ازنیایی الهام گیر و پدری پیشوا ، وارثی برخاکیان وجلوه ای برافلاکیان پدیدآمد با وراثتی ابراهیمی، مقصدی محمدی، منهجی علوی، زهره ای زهرایی که عصای فرعون کوب موسی را دردست صلح آفرین عیسوی داشت و تندیس زنده اخلاق قرآن بود و رایت جاودانگی اسلامی را در زندگی توأم با مجاهده و شکیبایی تضمین کرد.

سرشار شمیم اهل بیت آمده است

شادی به حریم اهل بیت آمده است

جوشان شده است چشمه فیض خدا

میلاد کریم اهل بیت آمده است

سه شنبه: 7 /01 / 1403- 15 رمضان 1403- 26 مارس 2024

منابع

1- مرتضی عاملی ، سید جعفر ، تحلیلی از زندگانی سیاسی امام حسن(ع) ، ترجمه : محمد سپهري ، ص 25 ، بوستان کتاب ، قم ، 1369.

2- امام حسن و امام حسین(ع) ، ص 26. هدیه الهی ، مجله فرهنگ كوثر، دی ماه1376، شماره 10.

3- افشار، اسدالله(1400)، دوران پر تلاطم حیات امام حسن"ع" ( تبیین 23 فراز از فرازهای حساس زندگی امام حسن مجتبی"ع"؛ از تولد تا امامت و از امامت تا صلح و شهادت) ، تهران: مناره.

4- جعفریان، رسول( 1387)، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ص120،موسسه انصاریان ، قم ، چاپ یازدهم.

5- المصطفوی ، حسن ، الامام المجتبی (ابو محمد حسن‌ بن علی "ع") ، مرکز نشر کتاب، قم.

6- ابراهیم حسن، حسن، تاریخ الاسلام(السیاسی و الدینی والثقافی و الاجتماعی)،چاپ هفتم، داراحیاء التراث العربی، بیروت.

7- آیتی، محمد ابراهیم و گرجی، ابوالقاسم ( 1361)، تاریخ پیامبر اسلام ، چاپ دوم ، انتشارات دانشگاه تهران.

8- حكيمى ، محمدرضا ، امام در عينيت جامعه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى.

9- على و فرزندانش ، ترجمه محمد على خليلى ، چاپ سوم ، تهران ، انتشارات بنگاه مطبوعاتى گوتنبرگ.

10- قائمى امیرى، على، درمكتب كریم اهل بیت، امام حسن مجتبى علیه السلام، ناشر: تهران، انتشارات امیرى.

[1] - افشار، اسدالله(1400)، دوران پر تلاطم حیات امام حسن"ع" ( تبیین 23 فراز از فرازهای حساس زندگی امام حسن مجتبی"ع"؛ از تولد تا امامت و از امامت تا صلح و شهادت) ، تهران: مناره.

[2] - الرحمن / 19، 20 و 22( دو دريا (ى شور و شيرين) را روان ساخت كه به هم مى‌رسند. (اما) ميان آن دو فاصله‌اى قرار داد كه به هم تجاوز نكنند. از هر دو (دريا)، مرواريد و مرجان بيرون مى‌آيد...)

قرآن روح ماه رمضان و رمضان تجلي گاه قرآن

اسدالله افشار

ازآن جا كه ماه رمضان، ماه نزول قرآن، ماه خدا و ماه تزكيه و تهذيب است و قرآن در شب قدر كه در اين ماه قرار گرفته، در قلب پيامبر اكرم(ص) تجلّي كرده، نتيجه مي‏گيريم كه ماه رمضان تجلّي‏گاه قرآن، و ماه انس با قرآن است، روزه‏داران مؤمن در اين ماه مهمان خدا هستند و در كنار خوان پربركت قرآن نشسته‏اند، و بنابراين بايد با تلاوت قرآن انس بگيرند، و با تدبّر در آيات قرآن و بهره‏گيري فكري و عملي از مفاهيم قرآن بر رشد و تكامل ملكوتي خود بيفزايند، برهمين اساس،پيامبر(ص) در فرازي ازخطبه شعبانيّه كه درآخرين جمعه شعبان ايرادكرد،فرمود:«هُوَ شَهْرُ دُعِيتُمْ فيه اِلي ضِيافَةِ اللهِ ... وَ مَنْ تَلافِيهِ آيَةً مِنَ الْقُرآنِ كانَ لَهُ مِثْلُ اَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرآنَ فِي غَيْرِهِ مِنَ الشّهُورِ: ماه رمضان ماهي است كه شما درآن به مهماني خداوند دعوت شده‏ايد... كسي كه از شما يك آيه قرآن را دراين ماه بخواند، پاداشش معادل ختم قرآن(تلاوت قرآن از آغاز تا پايان)درماه‏هاي ديگر است.»[1]

قرآن، روح ماه رمضان است كه دركالبد آن دميده شده، وارزش وعظمت آن راچند برابركرده است. قرآن، قلب ماه رمضان است،كه بدون اين قلب و ضربان آن، جوهره حقيقت در رگ‏هاي حيات معنوي روزه داران به جريان نمي‏افتد.

سخن از قرآن و انس با آن؛ در دعاهاي ماه رمضان

دردعاهاي ماه رمضان، سخن ازقرآن وانس با آن، به عنوان كتاب ارشاد وهدايت بسيار به ميان آمده است، در دعاهاي هرروزه ماه رمضان كه از رسول خدا(ص) نقل شده، در فرازي از دعاي روز دوّم مي‏خوانيم: «اَللّهُمَّ وَفِقْني فِيهِ لِقَرائَةِ آياتِكَ: خدايا مرا دراين روز براي قرائت آيات قرآن، موفّق كن.» و در دعاي بيستم مي‏خوانيم: «اَللّهُمَّ وَفِّقْني فِيهِ لِتِلاوَةِ الْقُرآنِ؛ خدايا مرا در اين روز براي تلاوت قرآن توفيق ده.»[2]

دراين دو عبارت كه به صورت دعاست، هم به قرائت وروخواني قرآن توجه شده وهم به قرائتِ تدبر آميز و توأم با عمل، زيرا واژه تلاوت در اصل از«تِلْووتالي» است كه به معناي دنباله‏روي و پيروي تنگاتنگ و بدون هرگونه درنگ و فاصله مي‏باشد. روشن است كه چنين توفيقي جز در پرتو انس حقيقي با قرآن به دست نمي‏آيد. انس با قرآن درحقيقت ازسه پايه تشكيل شده كه عبارتند از:1- خواندن آيات قرآن؛ 2- تدبّر و شناخت قرآن؛ 3ـ عمل به دستورهاي قرآن.

برهمين اساس امام باقر(ع) دريك تجزيه وتحليل كوتاه فرمود:

«قُرّاءُ القُرآنِ ثَلاثَةٌ؛ رَجُلٌ قَرَءَ الْقُرآنَ، فَاتَّخَذَهُ بِضاعَةً، وَاسْتَدَرَّ بِهِ الْمُلُوكَ، وَاسْتَطالَ بِهِ عَلَي النّاسِ، وَ رَجُلٌ قَرَءَ الْقُرْآنَ فَحَفِظَ حُرُوفَهُ وَ ضَيَّعَ حُدُودَهُ، وَ اَقامَهُ اِقامَةَ الْقِدْحِ، فَلاكَثَّرَ اللّهُ هؤُلاءِ مِنْ حَمَلَةِ الْقُرْآنِ، وَ رَجُلٌ قَرَءَ الْقُرْآنَ، فَوَضَعَ دَواءَ الْقُرْآنِ عَلي داء قَلْبِهِ، فَاَشهَرَ بِهِ لَيْلَهُ، وَ اَظْمَأ بِهِ نَهارَهُ، وَ قامَ بِهِ فِي مَساجِدِهِ، وَ تَجافي بِهِ عَنْ فِراشِهِ، فَبِاوُلئكَ يَدْفَعُ اللّهُ الْعَزِيزُ الْجَبّارُ الْبَلاء...: قرآن خوانان برسه گروه‏اند:

1- خواندن قرآن را سرمايه كسب مادّي خود قراردهند، و با قرائت قرآن،پادشاهان را بدوشند، و در برابر مردم بزرگ نمايي كنند.

2- درخواندن قرآن،حروف (و تجويد) آن رعايت كنند، ولي حدود و مرزها و برنامه‏هاي قرآن را تباه سازند، قرآن براي آنها همانند جام آب نگهدارنده است (كه هنگام تشنگي و سودجويي از آن بهره مي‏برند، وهنگام سيرابي آن ظرف را مانند سواره به پشت سرش مي‏افكنند.) [اين دو دسته هرگز ازقرآن بهره‏مند نمي‏شوند و نجات نمي‏يابند.]

3- انسان‏هايي كه قرآن مي‏خوانند و داروي قرآن را بر دل دردمندشان مي‏نهند، و براي (خواندن و تدبّر در) قرآن شب زنده‏داري كنند، وروزشان را با روزه به پايان رسانند، و نمازشان و جايگاه‏هاي نمازشان را بر اساس آن، اقامه نمايند، و به خاطر قرآن، از بستر خواب، براي عبادت، دوري كنند، خداوند عزيز و قادر به بركت وجود اين گروه، بلاها را دور مي‏سازد، از شرّدشمنان جلوگيري مي‏نمايد و از آسمان باران مي‏فرستد.»

ودرپايان فرمود: «فَوَ اللّهِ لَهؤلاء فِي قُرّاء الْقُرآنِ اَعَزُّ مِنَ الْكِبْرِيتِ الاَحْمَرِ؛ سوگندبه خدا در ميان قرآن خوانان، چنين گروهي از كبريت احمر كمياب ترند.»[3]

بخش اعظم بركات ماه رمضان، در رابطه با قرآن است، و در اين ماه بايد بذردستورهاي نوراني قرآن را در مزرعه دل‏ها بكاريم، تا رشدونمو كند و سرانجام ميوه قرآن را دراين ماه براي غذاي روح برگيريم، و قوّت قلبمان را درپرتوبركات قرآني اين ماه، بيمه نماييم، وچنين بهره‏برداري جزازراه اُنس حقيقي با قرآن به دست نخواهد آمد.

امام سجّاد(ع) هنگامي كه قرآن را تا آخر تلاوت مي‏كرد، دعايي مي‏خواند، كه در فرازي از آن دعا چنين آمده است: «اَللّهُمَّ فَاِذا اَفَدْتَنَا الْمَعُونَةَ عَلي تِلاوَتِهِ وَ سَهَّلْتَ جَواسِيَ اَلْسِنَتِنا بِحُسْنِ عِبارَتِهِ، فَاجْعَلْنا مِمِّنْ يَرْعاهُ حَقّ رِعايَتِهِ: خدايا چون ما را براي تلاوت آيات قرآن، ياري فرمودي، و دشواري (و عدم شيوايي) زبان‏هاي ما را به زيبايي و شيوايي عبارت‏هاي قرآن آسان نمودي، پس ما را به گونه‏اي قرار بده تا حقّ قرآن را آن گونه كه هست رعايت كنيم.»[4]

رسول اكرم(ص) در تفسير آيه 121 بقره: «يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ، مؤمنان، كتاب آسماني را آن گونه كه شايسته آن است مي‏خوانند.» فرمود: «يَتَّبِعُونَهُ حَقَّ اِتّباعِهِ: آن گونه كه سزاوار پيروي است، از قرآن پيروي مي‏كنند.»[5]

از سوي ديگرفرمود:«رُبَّ تالِ الْقُرآنَ، وَالْقُرآنُ يَلْعَنُهُ: چه بسيارند تلاوت كنندگان قرآن، كه قرآن آنها را لعنت مي‏كند.»[6]

ازآن جا كه ماه رمضان، ماه نزول قرآن، ماه خدا و ماه تزكيه وتهذيب است و قرآن درشب قدركه دراين ماه قرار گرفته، در قلب پيامبراكرم(ص) تجلّي كرده، نتيجه مي‏گيريم كه ماه رمضان تجلّي‏گاه قرآن، و ماه انس با قرآن است.

اين گفتارو ده‏ها گفتار ديگر در اين خصوص،ازپيامبر(ص) و امامان معصوم(ع) حاكي ازآن است كه ارزش تلاوت قرآن به اين است كه آميخته با توجّه وتدبّر، وتصميم برعمل به دستورهاي قرآن باشد، وتحقّق و انس حقيقي با قرآن به چنين برنامه‏اي بستگي دارد. و گرنه خوارج نهرواني،دشمنان خون‏خوار اميرمؤمنان علي(ع) همه ازقاريان قرآن بودند، ولي ازقرآن، فقط قافش را مي‏دانستند، ازاين رو حضرت علي(ع) را كه سراپا توحيد بود، كافرخوانده، با اوجنگيدند.

حقيقت اُنس با قرآن چيست كه انسان را استوار و نيرومند مي‏سازد؟

اميرمؤمنان علي(ع) فرمود:«مَنْ آنَسَ بِتَلاوَةِ الْقُرآنِ، لَمْ تُوحِشْهُ مُفارَقَةُ الاِخْوانِ: كسي كه با تلاوت قرآن، اُنس و الفت گرفت، از جدايي ديگران به وحشت نمي‏افتد.»[7]

امام سجّاد (ع) فرمود:«لَوْ ماتَ مِنْ بَيْنِ الْمَشْرِقِ وَالْمَغرِبِ لَمَااسْتَوْحَشْتُ، بَعْدَ اَنْ يَكُونَ الْقُرْآنُ مَعِي: هرگاه همه موجودات و انسان‏هاي شرق و غرب جهان بميرند و من تنها بمانم، پس از آن كه قرآن با من باشد، هيچ گونه وحشتي نخواهم داشت.»[8]

دراينجا پرسيده مي‏شودكه حقيقت اُنس با قرآن چيست كه انسان را اين گونه استوار و نيرومند مي‏سازد، و هرگونه اضطراب وتنش را ازاو دورمي‏كند؟

پاسخ آن كه: اُنس دراصل به معناي خوگرفتن وهمدم شدن است، مانند اُنس كودك شيرخوار به سينه مادر، و گاهي اُنس آن چنان شديد و سرشاراست، كه از اُنس كودك شيرخواربه سينه مادرش نيز بيشتر است، چنان كه اميرمؤمنان علي(ع) در برابر منافقان كوردلي كه او را به مرگ تهديد مي‏كردند، فرمود: «وَاللّهِ لاَبْنُ اَبِي طالِبٍ آنَسُ بِالْمَوْتِ مِنَ الطِّفْلِ بِثَدْيِ اُمِّهِ: سوگند به خدا علاقه فرزند ابوطالب به مرگ (شهادت) از علاقه كودك شيرخوار به پستان مادرش بيشتر است.»[9]

عارف حقيقي كسي است كه با خدا و كلام او چنين انس و الفتي داشته باشد، كه اميرمؤمنان علي(ع) در توضيح آيه «يا اَيُّهَا الاِنْسانُ ما غَرَّكَ بِرَبِّك الكريم: اي انسان چه چيز تو را به پروردگارت مغرور ساخته است.»[10] فرمود:«وَكُنْ للّهِ مُطيعا وَ بِذِكْرِهِ آنِسا؛ مطيع خداوند باش و به ياد خدا انس بگير.»[11]

بنابراين مفهوم انس حقيقي،همان همدم شدنِ آميخته با عشق و علاقه گرم و ناگسستني است كه ارتباط و پيوند انسان را به آن چه كه موردانس اوست محكم و متّصل مي‏كند، چنين انسي با خدا وكلام خدا (قرآن) از ويژگي‏هاي اولياي خدا و هر مؤمن عارف و وارسته است، چنان كه اميرمؤمنان علي(ع) در مقام دعا مي‏گويد: «اَللّهُمَّ اِنِّكَ آنَسُ الآنِسِينَ لاَوْلِيائكَ ... اِنْ اَوْحَشَتْهُمُ الْغُرْبَةُ آنَسَهُمْ ذِكْرُكَ: خدايا! تو براي اوليا و دوستان خاصّت، مأنوس‏ترين مونس‏ها هستي... اگر غربت آنها را به وحشت اندازد، ياد تو مونس تنهايي آنهاست.»[12]

یکشنبه: 5 / 01 / 1403- 13 رمضان 1445- 24 مارس 2024

منابع

1- محمد عبده، نهج البلاغه، بیروت،دارالمعرفه.

2- محمد بن يعقوب كليني،اصول كافي،چاپ آخوندي،ج2.

3- آیه الله جوادى آملى،اسرارعبادات،آیین رمضان؛ مناسبت ها، احکام، ادعیه وآداب، معاونت آموزش و تحقیقات بعثه مقام معظّم رهبرى.

4- محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه،ج4، مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامی، قم، 1371.

5- محمدباقرمجلسى، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1404 ق، ج 92 .

6- میرزاجواد ملکى تبریزى، روزه از دیدگاه عارفان، ترجمه: مؤسسه تحقیقات اسلامى فقاهت، تهران، 1374.

7- هاشم رسولى محلاتى، سخنى درباره روزه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1378.

[1] - شيخ صدوق، عيون اخبار الرّضا، ج2، ص295.

[2] - محدّث قمي، مفاتيح الجنان، دعاهاي روزهاي ماه رمضان.

[3] - محمد بن يعقوب كليني، اصول كافي، چاپ آخوندي، ج2، ص627.

[4] - صحيفه سجاديه، دعاي 42.

[5] - سيوطي، الدّر المنثور، ج1، ص111.

[6] - علامه مجلسي، بحارالانوار، ج92، ص184.

[7] - غُرَرُالحِکَم و دُرَرُالکَلِم (به معنای: اندرزهای برتر و سخنان چون دُر) کتابی است شامل گفتاوردهای علی بن ابی طالب که به شیوه الفبایی چیدمان شده و تعدادشان ۱۰۷۶۰ می‌باشد. عبدالواحد تمیمی آمِدی گرداورنده آن است که کتاب را در ۹۱ بخش (باب) فهرست بندی کرده‌است.

[8] - محمد بن يعقوب كليني، اصول كافي، ج2، ص610.

[9] - نهج البلاغه، خطبه5.

[10] - انفطار/ 6.

[11] - نهج البلاغه، خطبه223.

[12] - همان، خطبه227.